Fabryka Chemiczna "Gzichów"
Fabryka Chemiczna „Gzichów” - fabrykę na Środuli wybudowało w 1883 r. Fabryka produkowała kwas siarczany, solny, octowy, chloroform, sodę kaustyczną i aceton.
Historia
Mogunckie Towarzystwo Akcyjne we Frankfurcie nad Menem. Prezesem zarządu Towarzystwa był prof. E. Hinz, dyrektorem dr Gustaw Rumpf. Sosnowieckim zakładem kierował Karol Jilke, a później J. Roth (1912). Fabryka zatrudniała ponad 700 robotników. Mieściła się przy ul. Chemicznej 34, w pobliżu uruchomionej w 1886 r. przędzalni wełny czesankowej Schönów.
W 1922 r. Towarzystwo sprzedało fabrykę, wraz z zabudowaniami administracyjnymi, nowo utworzonej Spółce Akcyjnej „Gzichów”. Kapitał zakładowy tworzyły udziały firm polskich i niemieckich, przy czym 50% akcji przeszło w posiadanie Zakładów Chemicznych „Grodzisk” z siedzibą w Warszawie, a druga polowa kapitału należała do niemieckiego koncernu w Hamburgu.
Po zmianie właściciel a fabryka produkowała początkowo wyłącznie kwas octowy i z tego powodu nazywana była „Octownią”. W latach 1923 - 1924 rozszerzyła działalność na produkcję balonów i innych opakowań ze szkła. Zatrudniała wówczas - w oddziale octowni i szklarni - 150 robotników i 6 pracowników umysłowych.
Poważne trudności finansowe spółki spowodowały, iż w 1936 r. zakład przeją Bank Gospodarstwa Krajowego, który ustanowił zarząd przymusowy. Taki stan utrzymał się do wybuchu wojny.
Podczas okupacji hitlerowskiej przedsiębiorstwo przeszło w posiadanie Treuhandstelle „Ost”. Ograniczono wówczas produkcje,: kwasu octowego. Kolejny właściciel, Niemiec pochodzący z Berlina, niejaki Hartwich produkował wyłącznie opakowania - balony szklane i szkło apteczne.
W 1948 r. zakład został upaństwowiony, a następnie przejęty przez Sosnowieckie Zjednoczone Zakłady Szklarskie. Oprócz balonów szklanych produkował także naczynia akumulatorowe. Do produkcji wyrobów chemicznych nigdy już nie powrócono.
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom IV. Muzeum w Sosnowcu, 2005, s. 23-24. ISBN 83-89199-15-7.
