Brynica
Cieki wodne w Zagłębiu Dąbrowskim | |
Nazwa | Brynica |
Źródło | Mysłów (gm. Koziegłowy) |
Ujście | Czarna Przemsza |
Długość | 55km |
JCW | PLRW20005212619 |
Brynica - rzeka na Wyżynie Śląskiej, w województwie śląskim; Ze źródłami w Mysłowice (gmina Koziegłowy); Przepływa miasta Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego: Miasteczko Śląskie, Świerklaniec, Piekary Śląskie, Bobrowniki, Wojkowice, Czeladź, Będzin, Siemianowice Śląskie, Katowice, Sosnowiec i Mysłowice. Na granicy Mysłowic i Sosnowca uchodzi do Czarnej Przemszy; Główny dopływ Czarnej Przemszy, stanowi jej prawy dopływ; Rzeka o długości 57,2 km i powierzchni dorzecza 482,7 km². Źródła znajdują się w Mysłowie (gmina Koziegłowy, powiat myszkowski), na wysokości 350 m n.p.m.
Zasadniczo na całej swojej długości jest historyczną granicą pomiędzy Zagłębiem Dąbrowskim a Górnym Śląskiem, szerzej; pomiędzy Małopolską a Śląskiem.
Niegdyś była rzeką zasobną w ryby, a na brzegach występowały bobry. Tworzyły się liczne rozlewiska i stawy. Z uwagi na XIX wieczny rozwój przemysłu, ulegała coraz większym zanieczyszczeniom. Bieg rzeki uregulowano w latach 20-tych XX wieku.
Dawniej była to rzeka, na której oparta była część granicy zachodniej Polski. Kolejno była miejscem granicznym Prusami (później Niemcami), a Rosją; w latach 1918-1922 była to granica niemiecko-polska. 20 czerwca 1922 roku, wojska polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego przekroczyły most na Brynicy, aby przejąć wschodnią część Górnego Śląska pod polską administrację. W latach 1922-1939 stanowiła granicę pomiędzy województwem śląskim a województwem kieleckim w którym znajdowało się Zagłębie Dąbrowskie.
Pomiędzy 1930 a 1939 utworzono na rzecze zbiornik wodny w Kozłowej Górze (gmina Świerklaniec). Stworzony dla celów militarnych po II Wojnie Światowej (1948-1951)zaadaptowano do funkcji rezerwuaru wody pitnej wodociągowej wznosząc stację uzdatniania wody.
Brynica na dawnej fotografii
Brynica na współczesnej fotografii
Ujście do Czarnej Przemszy Sosnowiec Radocha
Ujście do Czarnej Przemszy Sosnowiec Radocha
Brynica w Sosnowcu na wysokości Stawików i Parku Fusińskiego
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom I. Muzeum w Sosnowcu, 2002, s. 6. ISBN 83-915173-5-7.