Towarzystwo „ Żegluga Wisła-Bałtyk”

Towarzystwo „ Żegluga Wisła-Bałtyk” − przedsiębiorstwo armatorskie założone przez zakłady przemysłowe Zagłębia Dąbrowskiego. Towarzystwo istniało w latach 1926-1928 i zajmowało się transportem węgla z kopalń Zagłębia Dąbrowskiego poprzez port w Tczewie do krajów skandynawskich.

Po zakończeniu I wojnie światowej kopalnie Zagłębia Dąbrowskiego zostały odcięte od niemieckiego rynku zbytu. Trudności pogłębiły się po reformie walutowej w 1924 i polsko-niemieckiej wojnie celnej w 1925. Zwiększono wtedy eksport węgla do Skandynawii. Ponieważ Polska nie posiadała jeszcze portu morskiego, korzystano z portu w Tczewie, do transportu używając lichtug (ogólnie niewielki statek przeważnie bez napędu, o płaskim dnie i małym zanurzeniu zdolny do dowozu towaru w płytsze miejsca np. ujście rzeki. Od typowej barki rzecznej różni się przystosowaniem do żeglugi po otwartym morzu) ciągniętych przez holowniki, co pozwalało na wejście na płytką Wisłę.

Towarzystwo „ Żegluga Wisła-Bałtyk” zarejestrowano 21 czerwca 1926 jako spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Głównymi udziałowcami były kopalnie z Zagłębia Dąbrowskiego, udziałowcem był ponadto inż. Teodozy Nosowicz – właściciel terenów przeładunkowych i pierwszy dyrektor. Prezesem zarządu był inż. Stanisław Gadomski. Towarzystwo w listopadzie 1926 roku kupiło sześć holowników i kilkanaście pełnomorskich lichtug (między innymi "Antek", "Alek", "Bartek", "Felek", "Bolek") od Bugsier, Reeder- und Bergungs AG. Holowniki otrzymały nazwy "Orkan", "Górnik", "Krakus", "Rybak", "Sambor", "Tyran". W tym miesiącu też spółka przekształciła się w spółkę akcyjną, a 12 grudnia 1926 nastąpiło podniesienie polskiej bandery na pierwszych lichtugach: "Antek" i "Felek".

Początkowe wyniki ekonomiczne były dobre, ale konkurencja ze strony innych przewoźników głównie Żeglugi Polskiej i Polskarob operujących z szybko rozwijającego się portu w Gdyni, utrudnienia stawiane przez władze celne w Gdańsku, a także zatonięcie w dniu 1 listopada 1927 roku holownika "Górnik" spowodowały duże straty. Ostatecznym utrudnieniem stał się niski stan wody w Wiśle w lipcu 1928 i pod koniec tego miesiąca spółka zaprzestała działalności. Holownik "Krakus" i pięć lichtug sprzedano Marynarce Wojennej gdzie służyły jako krypy minowe KM 1, KM 2, KM 3 oraz krypy ropowe KR 4 i KR 5, pozostałe jednostki trafiły do armatorów zagranicznych.

Bibliografia

• Bohdan Huras, Marek Twardowski. Węglowe floty Śląska. , s. 46-53.
• Jerzy Miciński: Księga statków polskich: 1918-1945. T. 1. Gdańsk 1996, s. 154-175.
• "Górniczy Śląsk pod Polską banderą". Zabrze 1983, s. 23.