Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
Wybudowano go w latach [[1847]] - [[1848]] po przeprowadzeniu linii kolejowej w okolicach ówczesnej wsi [[Maczki (Sosnowiec)|Macki]]. Oprócz budynku dworca do użytku oddano wówczas parowozownię i komorę celną. Uroczyste otwarcie trasy kolejowej nastąpiło w dniu [[13 października]] [[1848]] r. | Wybudowano go w latach [[1847]] - [[1848]] / [[1850]] po przeprowadzeniu linii kolejowej w okolicach ówczesnej wsi [[Maczki (Sosnowiec)|Macki]]. Oprócz budynku dworca do użytku oddano wówczas parowozownię i komorę celną. Uroczyste otwarcie trasy kolejowej nastąpiło w dniu [[13 października]] [[1848]] r. | ||
Stacja wraz z tworząc się wokół niej osadą, zamieszkała początkowo wyłącznic przez obsługę kolei, nazwana została Granicą. Zadecydowało o tym położenie dworca przy ówczesnej granicy z Austrią. Dworzec powstał na pustkowiu, w pewnym oddaleniu od wsi, a usytuowano go dość nietypowo między torami kolejowymi. Cała zabudowa stacji zwrócona jest w kierunku torów. | Stacja wraz z tworząc się wokół niej osadą, zamieszkała początkowo wyłącznic przez obsługę kolei, nazwana została Granicą. Zadecydowało o tym położenie dworca przy ówczesnej granicy z Austrią. Dworzec powstał na pustkowiu, w pewnym oddaleniu od wsi, a usytuowano go dość nietypowo między torami kolejowymi. Cała zabudowa stacji zwrócona jest w kierunku torów. | ||
==Architektura== | ==Architektura== | ||
Według publikacji Stanisława Łozy ("Architekci i budowniczowie w Polsce" z [[1954]]) gmach dworca zaprojektował [[Henryk Marconi]], jeden z najwybitniejszych architektów pierwszej połowy XIX w. Według badań Jacka Jakubka dworzec powstał według projektu Teofila Schillera (uczeń Marconiego i ojciec Stanisława Szyllera). | |||
Okazała neorenesansowa bryła założona została na planie wydłużonego prostokąta o imponującej długości 230 m. Budowla charakteryzuje się prostotą formy, symetrią i osiowością. W elewacjach dekorowana była boniowaniem i charakteryzowała się wydatnym kostkowym gzymsem (zlikwidowanym po II wojnic światowej). | |||
==Znaczenie dworca== | ==Znaczenie dworca== | ||
Dworzec był miejscem ekspedycji osobowej i towarowej, a zarazem pełnił funkcje reprezentacyjne. W jego wnętrzach mieściły się pokoje dla podróżującego cara i jego rodziny. Wnętrza tzw. apartamentów dworskich, | Dworzec był miejscem ekspedycji osobowej i towarowej, a zarazem pełnił funkcje reprezentacyjne. W jego wnętrzach mieściły się pokoje dla podróżującego cara i jego rodziny. Wnętrza tzw. apartamentów dworskich, znajdujących się na piętrze wyposażone były w okazal e meble i marmurowe kominki, a ściany pomieszczeń zdobiły polichromie. Na parterze mieściły się poczekalnie dla podróżnych klasy I, II i III, połączone z restauracjami i bufetami. Restauracje I klasy zachwycały wytwornym, eleganckim wystrojem. W budynku znajdował się również kantor wymiany pieniędzy. Obok dworca powstał zaprojektowany przez Marconiego | ||
znajdujących się na piętrze wyposażone były w | |||
budynek komory celnej. | budynek komory celnej. | ||
| Linia 72: | Linia 73: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
# {{Cytuj książkę | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (3)|Sosnowieckie ABC, tom III]] | data =[[2004]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce = | isbn = 83-89199-11-4 | strony = 14-15}} | |||
# {{Cytuj książkę | nazwisko = Jakubek| imię = Jacek |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Od Granicy do Maczek. Historia budowlana dworca kolejowego Sosnowiec-Maczki | data =[[2020]] | wydawca = [[Miejski Dom Kultury Kazimierz]] | miejsce = [[Sosnowiec]] | isbn = 978-83-64219-55-9 }} | |||
== . == | |||
[[Kategoria:Zabytki|Sosnowiec, Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki]] | [[Kategoria:Zabytki|Sosnowiec, Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki]] | ||
Wersja z 09:53, 1 lut 2022
| Stacje i przystanki kolejowe w Zagłębiu Dąbrowskim | |
| |
| Sosnowiec Maczki Dworzec Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Maczkach | |
| Miejscowość | Sosnowiec |
| Adres | Maczki |
| Data otwarcia | 1848 |
| Poprzednie nazwy | Maczki Granica, Maczki Uroczysko |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów | 3 |
| Liczba krawędzi peronowych |
3 |
| Kasy | Nie |
| Przejścia nadziemne | Tak |
| Przejścia podziemne | Nie |
| Linie kolejowe | |
| |
Dworzec Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Maczkach - należy do cennych obiektów architektonicznych Sosnowca - w 1967 r. wpisany został do rejestru zabytków.
Historia
Wybudowano go w latach 1847 - 1848 / 1850 po przeprowadzeniu linii kolejowej w okolicach ówczesnej wsi Macki. Oprócz budynku dworca do użytku oddano wówczas parowozownię i komorę celną. Uroczyste otwarcie trasy kolejowej nastąpiło w dniu 13 października 1848 r.
Stacja wraz z tworząc się wokół niej osadą, zamieszkała początkowo wyłącznic przez obsługę kolei, nazwana została Granicą. Zadecydowało o tym położenie dworca przy ówczesnej granicy z Austrią. Dworzec powstał na pustkowiu, w pewnym oddaleniu od wsi, a usytuowano go dość nietypowo między torami kolejowymi. Cała zabudowa stacji zwrócona jest w kierunku torów.
Architektura
Według publikacji Stanisława Łozy ("Architekci i budowniczowie w Polsce" z 1954) gmach dworca zaprojektował Henryk Marconi, jeden z najwybitniejszych architektów pierwszej połowy XIX w. Według badań Jacka Jakubka dworzec powstał według projektu Teofila Schillera (uczeń Marconiego i ojciec Stanisława Szyllera).
Okazała neorenesansowa bryła założona została na planie wydłużonego prostokąta o imponującej długości 230 m. Budowla charakteryzuje się prostotą formy, symetrią i osiowością. W elewacjach dekorowana była boniowaniem i charakteryzowała się wydatnym kostkowym gzymsem (zlikwidowanym po II wojnic światowej).
Znaczenie dworca
Dworzec był miejscem ekspedycji osobowej i towarowej, a zarazem pełnił funkcje reprezentacyjne. W jego wnętrzach mieściły się pokoje dla podróżującego cara i jego rodziny. Wnętrza tzw. apartamentów dworskich, znajdujących się na piętrze wyposażone były w okazal e meble i marmurowe kominki, a ściany pomieszczeń zdobiły polichromie. Na parterze mieściły się poczekalnie dla podróżnych klasy I, II i III, połączone z restauracjami i bufetami. Restauracje I klasy zachwycały wytwornym, eleganckim wystrojem. W budynku znajdował się również kantor wymiany pieniędzy. Obok dworca powstał zaprojektowany przez Marconiego budynek komory celnej.
W 1884 r. przez Granicę przeprowadzono drugą linię kolejową odcinek Drogi Żelaznej lwangrodzko-Dąbrowskiej , która łączyła Iwanogród (Dęblin) z Dąbrową Górniczą. Dla potrzeb tej kolei powstał tzw. młodszy dworzec zniszczony w okresie okupacji hitlerowskiej.
Granica rozwinęła się w duży ośrodek kolejowy. W latach 1848 - 1859 była jedyną stacją nadgraniczną Cesarstwa Rosyjskiego. Krzyżowały się tu drogi Rosji, Prus i Austro-Węgier.
Okres utraty znaczenia
Znaczenie osady, a wraz z nim całego zespołu dworcowego, ulegało stopniowemu osłabieniu po przeprowadzeniu linii kolejowej przez Sosnowiec i utworzeniu tutaj stacji nadgranicznej. Dalszy spadek roli osady jako ważnego węzła kolejowego ma związek z odzyskaniem niepodległości i zlikwidowaniem granicy z Austrią. Wtedy także aktualność straciła nazwa miejscowości. Zmieniono ją na Uroczysko, a w 1925 r. nadano jej obecną nazwę Maczki.
Przez długi czas dworzec w Granicy nie był rozbudowywany. Dopiero na przełomie XIX i XX w. dokonano wielu istotnych zmian, m.in. przedłużono na całą długość budowli wiaty peronowe i w pewnym zakresie zmieniono wystrój wnętrz. Z tego okresu pochodzą - zachowane do tej pory - stiuki i stolarka. Poważne remonty dworca przeprowadzono w latach 30. XX w. i po II wojnie światowej.
Ostatnie lata funkcjonowania
2004 obecnie budynek znajduje się w bardzo złym stanic technicznym. Użyteczność dworca została znacznie ograniczona w ciągu doby zatrzymywało się tutaj tylko kilka pociągów osobowych. Nieczynne były kasy, zamknięto poczekalnie, okna są „zabite” deskami, a drzwi wejściowe zamurowane. Zabytkowy dworzec w Maczkach oczekuje na odrestaurowanie.
Od roku 2009 na dworcu nie zatrzymuje się już żaden pociąg.
.jpg)
.jpg)
Galeria
Wnętrze Dworca na Granicy
Peron Dworca na Granicy
Dworzec na Granicy
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom III. Muzeum w Sosnowcu, 2004, s. 14-15. ISBN 83-89199-11-4.
- Jacek Jakubek: Od Granicy do Maczek. Historia budowlana dworca kolejowego Sosnowiec-Maczki. Sosnowiec: Miejski Dom Kultury Kazimierz, 2020. ISBN 978-83-64219-55-9.
