|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| '''Browar Gambrinus''' – browar założony w [[Gzichów|Gzichowie]] (dzielnicy [[Będzin]]a), w [[1879]] r. przez rodzinę Sercerz. | | '''Browar Gambrinus''' – browar założony w [[Gzichów|Gzichowie]] (dzielnicy [[Będzin]]a), w [[1879]] r. przez rodzinę Sercerz. |
|
| |
|
| Browar ten założony został nieco wcześniej niż browar [[Browar Korona|"Korona"]], bo w 1879 r. na prawym brzegu rzeki [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]], u podnóża Góry Zamkowej. W literaturze jako datę założenia spotyka się również rok [[1874]], jednak na planie Będzina z roku 1877 brak jest adnotacji o jego istnieniu, mimo zaznaczenia kilku mniej istotnych elementów zabudowy miejskiej. Od początku swego istnienia należał do żydowskiej rodziny Sercarz. Jako właściciel figurował Dawid Sercarz, natomiast jego bracia Izydor i Maurycy zajmowali odpowiednio stanowiska kierownika technicznego i handlowego. W tym miejscu nasuwa się pewne skojarzenie, otóż tłumaczenie niemiecko brzmiącego nazwiska właścicieli drugiego browaru będzińskiego Herziger na [[język polski]] brzmi Sercarz. Czyżby więc pod koniec [[XIX wiek|XIX w.]] w stosunkowo niewielkim Będzinie konkurowały ze sobą dwa browary należące właściwie do jednej rodziny? Co zatem spowodowało powstanie drugiego browaru 7 lat po założeniu browaru Gambrinus. To pytanie nadal czeka na odpowiedź. Browar Gambrinus podobnie jak browar Korona od samego początku swego istnienia był zakładem o znacznej produkcji wykraczającej poza lokalne rynki zbytu. Świadczą o tym wielkość produkcji i asortyment produkowanych piw (Lagrowe, Pilzeńskie, Salwator, Kulmbachskie), a jakości dowodzą medale: srebrny – Paryż 1904 r. oraz złoty – Liege 1905 r. Pierwszym znakiem firmowym były stylizowane litery D i S w kole (analogia z browarem Korona). W 1911 r. powołano towarzystwo akcyjne o kapitale 200 000 rubli (roczny obrót browaru wynosił ok. 200 000 rubli) i od tej pory nazwa zakładu brzmiała: Browar "Gambrinus" T.A. w Będzinie. Zarząd stanowili Dawid, Izydor i Maurycy Sercarz. Browar produkował wówczas ok. 150 tys. wiader, zatrudniał 40 robotników i posiadał składy firmowe w Radomsku, Częstochowie, Zawierciu i Olkuszu.
| |
|
| |
|
| W [[Lata 30. XX wieku|latach 30.]] browar nadal należał do znaczniejszych w kraju (produkcja ok. 25 tys. hl rocznie (składy w [[Siemianowice|Siemianowicach]], [[Żywiec|Żywcu]], [[Bielsko-Biała|Bielsku]], [[Częstochowa|Częstochowie]], [[Czechowice-Dziedzice|Dziedzicach]], [[Katowice|Katowicach]], [[Kielce|Kielcach]], [[Kraków|Krakowie]], [[Królewska Huta|Królewskiej Hucie]], [[Lipiny (Świętochłowice)|Lipinach]], [[Lubliniec|Lublińcu]], [[Łodygowice|Łodygowicach]], [[Olkusz]]u, [[Rybnik]]u, [[Skała (województwo małopolskie)|Skale]], [[Tarnowskie Góry|Tarnowskich Górach]], [[Zawiercie|Zawierciu]] i [[Wolbrom]]iu), a swego rodzaju wizytówką zakładu były piwa jasne i ciemne o ekstraktywności 18%. Mimo swej pozycji browar nie posiadał w tym okresie jednolitego znaku firmowego, tym niemniej dbano o wizerunek zakładu wydając materiały reklamowe w postaci: szkła firmowego, podstawek pod kufle (tzw. Wafle), tablic reklamowych.
| |
|
| |
| Okres wojny zakład przeszedł bez znaczniejszych zniszczeń, zmieniono natomiast nazwę na ''Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin''.
| |
|
| |
| Od [[1945]] do [[1971]] r. (tj. do jego likwidacji) wchodził w skład tych samych przedsiębiorstw co browar Zamkowy i Sosnowiec. W latach 50. duże partie piwa z Państwowego Browaru Gambrinus w Będzinie były wysyłane do odbudowującej się Warszawy. W [[1951]] r. pojawił się nowy znak firmowy, którym aż do likwidacji były trzy liście z szyszką chmielową. Od [[1951]] do [[1967]] r. browar był siedzibą Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych. W całym okresie powojennym browar produkował trzy gatunki piwa – dwa jasne o ekstraktywności 9° i 12° oraz ciemne o ekstraktywności 11°. W latach 60. asortyment ograniczał się do piwa jasnego 12°. Rynek zbytu w okresie powojennym obejmował obszar dzisiejszych powiatów: [[powiat będziński|będzińskiego]], [[powiat olkuski|olkuskiego]], [[powiat tarnogórski|tarnogórskiego]] i [[powiat zawierciański|zawierciańskiego]].
| |
|
| |
| Browar zaprzestał produkcji w [[1971]] r., a jego zabudowania zostały wyburzone w [[1973]] r. Spowodowane to było rozbudową browaru w [[Tychy|Tychach]] (pod który zakład będziński wówczas należał), wyeksploatowaniem urządzeń browarniczych oraz faktem iż przystąpiono również do przebudowy centrum Będzina w celu usprawnienia dojazdu do budowanej [[Huta Katowice|Huty "Katowice"]]. Miasto straciło wówczas częściowo swój zabytkowy charakter, gdyż nową drogę poprowadzono przez będziński rynek (wyburzono dwie pierzeje oraz m.in. dzielnicę Zawodzie, w tym i browar Gambrinus), na którego miejscu obecnie znajduje się główne skrzyżowanie tzw. "nerka". Po browarze został jedynie ślad w postaci nazwy ulicy Browarnej.
| |
| {{Portal|Piwo|grafika=Beer mug.svg}}
| |
|
| |
|
| [[Kategoria:Przedsiębiorstwa w Będzinie]] | | [[Kategoria:Przedsiębiorstwa w Będzinie]] |
