Aleksander Widera

Aleksander Widera - lekarz zakładowy Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, pierwowzór postaci doktora Tomasza Judyma, bohatera powieści Stefana Żeromskiego "Ludzie bezdomni". Zmarł 29 maja 1901 r. Został pochowany na cmentarzu w Sosnowcu-Zagórze.

WIDERA ALEKSANDER "ZAGŁĘBIOWSKI DR JUDYM" Urodził się najpewniej w Piotr- kowie jako syn Seweryna i Julianny z domu Lipińska, w rodzinie urzędniczej - ojciec był prawnikiem. Medycynę studiował w Wiedniu. Jego rodzice zmarli stosunkowo wcześnie - ojciec na chorobę serca a matka na gruźlicę, podobnie jak i siostra. Przez około rok pracował w Warszawie, po czym przeniósł się z drugą, młodszą siostrą do Zagłębia i zamieszkał w Zagórzu. Został lekarzem Sosnowickiego Towarzystwa obejmując posadę lekarza zakładowego w kilku jego zakładach, a jego ambulatorium znajdowało się na Niwce. W opinii współczesnych był lekarzem z powołania, poza pracownikami zakładów Towarzystwa leczył także ich rodziny i biednych. W 1897 r. towarzyszył Stefanowi Żeromskiemu podczas jego bytności w Zagłębiu, oprowadzał go po zakładach przemy- słowych, gościł w swoim ambula- tońum na Niwce, odwiedzał z nim nędzne mieszkania robotników. Z tej podróży do Zagłębia Stefan Żeromski napisał w "Ludziach bezdomnych": "... pomoc lekarska odbywa się w sposób zupełnie poczto"JI. W dniu oznaczonym, lekarz mający pod sobą osiem fabryk, jedzie z miejsca na miejsce... ". Jakże jest to zbieżne ze wspomnieniami dra Neufelda w So- snowcu na początku naszego wieku. Literacki dr Judym, identyfikowany przez społeczeństwo jako dr Ale- ksander Widera, pokazywał autorowi "Ludzi bezdomnych" -" »ynaturzone okazy gatunku ludzkiego, przed- wcześni starcy z obliczami trupów i wzrokiem, który woła o pomstę do nieba ". Dr A. Widera mieszkał w Zagórzu wraz ze swoją siostrą Janiną cierpiącą na nieuleczalną wówczas gruźlicę płuc, sam z resztą na nią. chorował. Siostra zmarła w 1897 r., a on odszedł z tego świata 29 maja 1901 r. w wieku 35 lat. Zmarł w Dąbrowie, pochowany w Zagórzu przy swojej siostrze. Ciekawym jest fakt, że akt zgonu spisano dopiero w 1905 r., najpewniej wówczas został postawiony okazały grobowiec z piaskowca z wysokim granitowym prostopadłościanem zwieńczonym krzyżem i kolwnnami w narożnikach grobowca - obecnie zniszczone. Na granicie widnieje napis: "Alekander Widera lekarz Zakładu Towarzystwa Sosnowickiego, zmarł 29 maja 1901, lat 35 ", poniżej: "Janina Widera zmarła 1897, lat 19". Przed paru laty ręce wandali zrzuciły ciężki krzyż powodując pę- knięcie okazałej płyty piaskowca, jeszcze inne ręce zniszczyły cztery kolumny z piaskowca wstawione w narożnikach. Dzięki proboszczowi zagórskiej parafii pw. św. Joachima, ks. kan. Stanisławowi Kocotowi i inż. Jerzemu Bielskiemu oraz zabiegom Zarządu Sosnowieckiego Koła Pol- skiego Towarzystwa Lekarskiego dokonano renowacji grobowca "Zagłębiowskiego dra Judyma". W 1997 r. na grobowcu umieszczono napis:o"Dobro człowieka naj~zym dobrem, drowi Judymowi - i pamięci potomnych - Sosnowieckie Koło Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w 90-lecie powstania Towarzystwa Lekarskiego Zagłębia Dąbrowskiego, 19971:"

Opracował E. Kocot. Źródła: archiwum kościoła parafialnego w . Zagórzu; Jan Ziemba - Dojrzewanie, KAW, Katowice 1986; notatki prasowe; Pamiętnik BO-letniej działalności Towarzystwa Lekarskiego Zagłębia Dąbrowskiego; list pp. Wiesława Gę-borka i Zbigniewa Wilc7ka do redakcji Dziennika Zachodniego z dn. 31. VIll.1993 r.