Wacław Chrzanowski

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Wacław Chrzanowski
Data i miejsce urodzenia	28 listopada1901 Sosnowiec
Data i miejsce śmierci	19 marzec 1942 Berlin
Zawód	nauczyciel

Wacław Chrzanowski ( ur. 28 listopada 1901 r. w Sosnowcu, zm. 19 marca 1942 r. w Berlinie) - nauczyciel oraz społecznik.

Rodzina

Urodził się w Sosnowcu w 1901 roku w rodzinie Alfreda i Marii z domu Lukas.

Edukacja

Do szkoły podstawowej uczęszczał w Sosnowcu. Maturę zdał w gimnazjum w Królewskiej Hucie, po czym rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim w Sosnowcu a następnie po jego ukończeniu rozpoczął studia w Wyższym Studium Handlowym w Krakowie. Należał między innymi do Polskiego Towarzystwa Esperantystów.

Praca zawodowa

Dawna Szkoła Handlowa przy ul. Kościuszki

Po zakończeniu studiów podjął pierwszą pracę zawodową jako nauczyciel w szkole kupiecko-handlowej w Katowicach, gdzie utworzył uczniowską grupę esperancką. Z młodzieżą skupioną wokół grupy wyjeżdżał często na wycieczki po Jurze Krakowsko-Wieluńskiej, na których starał się krzewić umiłowanie do ojczyzny, patriotyzm oraz uczył historii Polski.

Następnie w 1933 roku Wacław Chrzanowski założył w Pilicy szkołę handlową, która rok później w 1934 roku zostaje przeniesiona do Zawiercia na ulicę Kościuszki( późniejszy budynek drukarni). Chrzanowski został jej pierwszym dyrektorem. Uczył takich przedmiotów jak geografia, księgowość, język niemiecki oraz angielski. Dyrektor był dobrym organizatorem, wzorowo zarządzał szkołą. Starał się aby placówka była dobrze wyposażona w sprzęt szkolny oraz pomoce naukowe. Dbał o właściwy dobór kadry oraz z roku na rok powiększał ilość oddziałów.

Okres II wojny światowej

Po wybuchu II wojny światowej pod koniec września 1939 roku w Zawierciu zostały zamknięte wszystkie polskie szkoły średnie. Wacław Chrzanowski jako mieszkaniec Zawiercia nie pozostał bierny wobec terroru który miał na celu złamać ducha narodowego Polaków oraz zastraszyć inteligencję. Dzięki znajomości języka niemieckiego oraz umiejętnościom dyplomatycznym Chrzanowskiemu udało się uzyskać zgodę na wznowienie działalności szkoły, która stała się jedyną w tym czasie funkcjonującą placówką średnią w Zawierciu. Z inicjatywy dyrektora została zorganizowana między innymi zbiórka pieniędzy na cele dożywiania dzieci oraz zaopatrzenia uczniów w ubrania. Przed Świętami Wielkanocnymi 1940 roku zainicjował także zbiórkę na "święcone" dla jeńców wojennych. W szkole dbał o to żeby zawsze panowała patriotyczna atmosfera. W listopadzie 1939 roku Wacław Chrzanowski zorganizował konspiracyjną organizację patriotyczną o nazwie "Płomień", która redagowała między innymi gazetkę o tym samym tytule. 1 września 1940 dokonano rewizji szkoły a następnie aresztowano dyrektora. W następnych dniach dokonano dalszych aresztowań członków i sympatyków organizacji Płomień. Początkowo Wacława Chrzanowskiego więziono w Zawierciu oraz Lublińcu a następnie przewieziono go do więzienia śledczego w Opolu skąd 22 grudnia 1941 trafił do Berlina. 6 stycznia 1942 roku Wyrokiem Trybunału Ludowego w Berlinie zostaje skazany na karę śmierci. Wyrok odbył się 19 marca 1942 r. o godzinie 6.30. Zginął w wieku 41 lat. Razem z nim zginęło wielu innych członków organizacji "Płomień" z Zawiercia.

Córka mieszkająca w Piotrkowie Trybunalskim wraz z rodziną ufundowała w tamtejszym kościele o.o. bernardynów epitafium dla śp. Wacława Chrzanowskiego, natomiast w rodzinnym grobowcu w Sosnowcu znajduje się urna z ziemią przywiezioną z Berlina. Za zasługi jakie wniósł W.Chrzanowski dla Zawiercia, Rada Miejska Uchwałą z 8 lipca 1991 r. nadała jego imię jednej z ulic.

Opracowano: Sekcja Historyczna Towarzystwa Miłośników Ziemii Zawierciańskiej

Bibliografia

• Praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Jagodzińskiego: Monografia Zawiercia,. Zawiercie: 2003, s. 623, 624, 625. ISBN 83-905651-5-3.