Herb Zagłębia Dąbrowskiego

Herb Społeczny Zagłębia Dąbrowskiego - znak graficzny mający na celu wizualną identyfikację mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego

Herb społeczny zaproponowany przez Forum dla Zagłebia Dąbrowskiego

Tarcza herbowa

Pas górny pola tarczy herbowej nosi kolor czerwony, nawiązujący bezpośrednio do wielowiekowych, kulturowych, gospodarczych i administracyjnych związków z historyczną Ziemią Krakowską.

Czerwona barwa pasa górnego pola tarczy wskazuje także przynależność regionalną (kulturową, etnograficzną) Zagłębia Dąbrowskiego, które w istocie stanowi cześć Zachodniej Małopolski. W nawiązaniu do współczesności kolor czerwony dodatkowo symbolizuje obszary uprzemysłowione regionu. Kolor czerwony w symbolice barw przedstawia także ogień. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje hutnicze regionu.

Pas dolny pola tarczy herbowej nosi kolor zielony, będący podstawowym kolorem heraldycznym. Symbolizuje historyczny obszar pogranicza i związaną z tym wielokulturowość opartą na tradycji otwartości i tolerancji. W nawiązaniu do współczesności kolor zielony dodatkowo symbolizuje obszary rolnicze regionu. Kolor zielony jest także jednym z oficjalnych kolorów górniczych. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje górnicze regionu

Herb Zagłębia Dąbrowskiego przedstawia stylizowanego białego (srebrnego) orła królewskiego umieszczonego na tarczy herbowej dwudzielnej, której pole zostało podzielone w pas.

Godło

Godło herbu przedstawia stylizowanego białego (srebrnego) orła królewskiego, posiadającego złotą, gotycką koronę, złote szpony, dziób i język, oraz złotą przepaskę na skrzydłach zakończoną trójliściem

Ta forma herbu nawiązuje bezpośrednio do wielowiekowych, kulturowych, gospodarczych i administracyjnych związków obszarów dzisiejszego Zagłębia Dąbrowskiego z historyczną Ziemią Krakowską. Godło wskazuje także przynależność regionalną (kulturową, etnograficzną) Zagłębia Dąbrowskiego, które w istocie stanowi cześć Zachodniej Małopolski.

Uzasadnienie historyczno-heraldyczne

Region nazywany dzisiaj Zagłębiem Dąbrowskim od najdawniejszych czasów wchodził w skład Ziemi Krakowskiej. Było tak od zarania państwowości polskiej, a nawet i wcześniej, kiedy tereny te należały do obszarów plemiennych Wiślan, czego materialnym dowodem jest grodzisko na Górze Zamkowej w Będzinie.

Związki tych ziem z Małopolską były bardzo trwałe i tylko pewien ich fragment na okres przejściowy znalazł się we władaniu książąt śląskich, wracając jednak po pewnym czasie pod wpływy krakowskie w postaci częściowo niezależnego Księstwa Siewierskiego, będącego swoistym prekursorem późniejszego regionu, nazwanego w połowie XIX wieku Zagłębiem Dąbrowskim.

Istniejąca, na rzekach Brynicy i Przemszy granica przez wieki była najbardziej stabilną granicą w historii Polski. Funkcjonowała do końca I Rzeczypospolitej i szybko została przywrócona w czasach napoleońskich. Po klęsce Napoleona została także utrzymana i potwierdzona na Kongresie Wiedeńskim.

Będąc przez wieki granicą państwową stanowiła jednocześnie historyczną granicę pomiędzy Małopolską, a Śląskiem zmieniającym przez wieki swoją przynależność państwową i tworzącym swoją własną, odrębną kulturę.

Dzisiaj także, rzeki te stanowią granicę kulturową i etnograficzną pomiędzy dużymi regionami Śląska i Małopolski, której zachodnią częścią jest Zagłębie Dąbrowskie.

W chwili obecnej Zagłębie Dąbrowskie w swej znacznej części przynależy administracyjnie do województwa śląskiego, będącego w istocie zlepkiem różnych regionów, posiadających swoją własną historię, własną kulturę i tradycję.

Zagłębie Dąbrowskie, będące częścią historycznej Ziemi Krakowskiej jest kulturowo przynależne do Zachodniej Małopolski, która stanowi blisko 50 % powierzchni całego województwa śląskiego.

Odwieczne związki kulturowe i administracyjne Zagłębia Dąbrowskiego z Ziemią Krakowską w pełni uzasadniają przyjęcie przez ten region za swój herb stylizowanego orła małopolskiego.

Początki historycznego herbu Ziemi Krakowskiej sięgają XIV wieku i okresu panowania Kazimierza Wielkiego. Herb ten, według późniejszych przekazów pisanych , od samego początku przedstawiał ukoronowanego orła białego i był identyczny z herbem króla i Królestwa Polskiego.

Autor XVI wiecznego herbarza, Erazm Kamień w swoim dziele „Liber insignirum” opisuje herb Ziemi Krakowskiej, będącej „mater et metropolis ac caput omnium terrarium et regionwn Regni Poloniae”, czyli „matką, stolicą i głową wszystkich ziem i regionów Królestwa Polskiego”. Według jego opisu, oraz wielu innych herbem Ziemi Krakowskiej jest ukoronowany orzeł biały umieszczony w czerwonym polu.

Region nazywany dzisiaj Zagłębiem Dąbrowskim związany przez wieki, przez niemal całą swoją historię z Ziemią Krakowską ma pełne prawa do części jej tradycji, w tym także do herbu wywodzącego się właśnie z tej tradycji.

Dowodem heraldycznym potwierdzającym to prawo jest funkcjonowanie licznych herbów, zarówno powiatów, jak i miast tworzących Zagłębie Dąbrowskie.

Stylizowane białe, małopolskie orły lub/i czerwone pola tarczy herbowej występują w herbach powiatów: będzińskiego, zawierciańskiego, myszkowskiego i olkuskiego oraz w herbach niektórych zagłębiowskich miast i gmin, między innymi: Siewierza, Sławkowa, Dąbrowy Górniczej, Wojkowic, Pilicy.

Obszar, tworzący dzisiejsze Zagłębie Dąbrowskie należał do Ziemi Krakowskiej, ale jednocześnie zawsze posiadał swoją własną specyfikę wynikającą z położenia nadgranicznego. Tą specyfikę pogłębiły dodatkowo czasy zaborów, kiedy to Małopolska została rozdzielona nową granicą przez państwa zaborcze. Od tego momentu przyszłe Zagłębie Dąbrowskie, powstające na obszarach historycznych powiatów, olkuskiego i będzińskiego swoje losy związało z historią Królestwa Polskiego, będącego ówcześnie częścią imperium rosyjskiego.

Ziemie pogranicza charakteryzowały się zawsze swoistym przenikaniem kultur i były często miejscem osiedlania się przedstawicieli różnych nacji, ponieważ zazwyczaj takie miejsca stwarzały także bardzo korzystne warunki dla rozwoju gospodarki.

Specyfiką Zagłębia Dąbrowskiego, szczególnie widoczną w okresu rozwoju przemysłowego była jego wielokulturowość i tolerancja przejawiająca się w pokojowym współistnieniu i funkcjonowaniu przedstawicieli wielu narodowości tworzących wspólnie ten region.

Zaproponowany herb Zagłębia Dąbrowskiego zawiera elementy wynikające z tradycji przynależności do historycznego województwa krakowskiego, w postaci ukoronowanego stylizowanego białego orła, oraz w postaci górnego pasa pola tarczy herbowej w kolorze czerwonym. W nawiązaniu do współczesności kolor czerwony dodatkowo symbolizuje obszary uprzemysłowione regionu. Kolor czerwony w symbolice barw przedstawia także ogień. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje hutnicze regionu.

Specyfikę regionu, oraz odróżnienie od pozostałych ziem małopolskich przedstawia w herbie dolny pas pola tarczy herbowej, noszący kolor zielony. Kolor zielony jest jednym z czterech podstawowych kolorów heraldycznych, a w symbolice barw oznacza m. innymi harmonię, równowagę, bezpieczeństwo, może więc być również kojarzony z określeniami tolerancji i spokoju. Symbolizuje także witalność, naturę i rozwój, a więc pojęcia wyjątkowo dobrze związane z tym regionem. Kolor zielony związany jest także tradycyjnie z funkcjonowaniem granicy i licznie występował i występuje nadal w symbolach i określeniach instytucji z nią związanych. W nawiązaniu do współczesności kolor zielony dodatkowo symbolizuje obszary rolnicze regionu. Kolor zielony jest także jednym z oficjalnych kolorów górniczych. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje górnicze regionu

Herb Zagłębia Dąbrowskiego, w przedstawionej postaci jest zgodny z zasadami heraldyki. Charakteryzuje się prostotą i jasnością przekazu. Poszczególne elementy tego herbu wskazują jednoznacznie na historyczne i kulturowe „korzenie” tego regionu, oraz podkreślają jego wyjątkową specyfikę wynikającą z przebiegu własnej historii.