Herb Zagłębia Dąbrowskiego
Herb Społeczny Zagłębia Dąbrowskiego - znak graficzny mający na celu wizualną identyfikację mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego
Tarcza herbowa
Pas górny pola tarczy herbowej nosi kolor czerwony, nawiązujący bezpośrednio do wielowiekowych, kulturowych, gospodarczych i administracyjnych związków z historyczną Ziemią Krakowską.
Czerwona barwa pasa górnego pola tarczy wskazuje także przynależność regionalną (kulturową, etnograficzną) Zagłębia Dąbrowskiego, które w istocie stanowi cześć Zachodniej Małopolski. W nawiązaniu do współczesności kolor czerwony dodatkowo symbolizuje obszary uprzemysłowione regionu. Kolor czerwony w symbolice barw przedstawia także ogień. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje hutnicze regionu.
Pas dolny pola tarczy herbowej nosi kolor zielony, będący podstawowym kolorem heraldycznym. Symbolizuje historyczny obszar pogranicza i związaną z tym wielokulturowość opartą na tradycji otwartości i tolerancji. W nawiązaniu do współczesności kolor zielony dodatkowo symbolizuje obszary rolnicze regionu. Kolor zielony jest także jednym z oficjalnych kolorów górniczych. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje górnicze regionu
Herb Zagłębia Dąbrowskiego przedstawia stylizowanego białego (srebrnego) orła królewskiego umieszczonego na tarczy herbowej dwudzielnej, której pole zostało podzielone w pas.
Godło
Godło herbu przedstawia stylizowanego białego (srebrnego) orła królewskiego, posiadającego złotą, gotycką koronę, złote szpony, dziób i język, oraz złotą przepaskę na skrzydłach zakończoną trójliściem
Ta forma herbu nawiązuje bezpośrednio do wielowiekowych, kulturowych, gospodarczych i administracyjnych związków obszarów dzisiejszego Zagłębia Dąbrowskiego z historyczną Ziemią Krakowską. Godło wskazuje także przynależność regionalną (kulturową, etnograficzną) Zagłębia Dąbrowskiego, które w istocie stanowi cześć Zachodniej Małopolski.
Uzasadnienie historyczno-heraldyczne
Region nazywany dzisiaj Zagłębiem Dąbrowskim od najdawniejszych czasów wchodził w skład Ziemi Krakowskiej. Było tak od zarania państwowości polskiej, a nawet i wcześniej, kiedy tereny te należały do obszarów plemiennych Wiślan, czego materialnym dowodem jest grodzisko na Górze Zamkowej w Będzinie.
Związki tych ziem z Małopolską były bardzo trwałe i tylko pewien ich fragment na okres przejściowy znalazł się we władaniu książąt śląskich, wracając jednak po pewnym czasie pod wpływy krakowskie w postaci częściowo niezależnego Księstwa Siewierskiego, będącego swoistym prekursorem późniejszego regionu, nazwanego w połowie XIX wieku Zagłębiem Dąbrowskim.
Istniejąca, na rzekach Brynicy i Przemszy granica przez wieki była najbardziej stabilną granicą w historii Polski. Funkcjonowała do końca I Rzeczypospolitej i szybko została przywrócona w czasach napoleońskich. Po klęsce Napoleona została także utrzymana i potwierdzona na Kongresie Wiedeńskim.
Będąc przez wieki granicą państwową stanowiła jednocześnie historyczną granicę pomiędzy Małopolską, a Śląskiem zmieniającym przez wieki swoją przynależność państwową i tworzącym swoją własną, odrębną kulturę.
Dzisiaj także, rzeki te stanowią granicę kulturową i etnograficzną pomiędzy dużymi regionami Śląska i Małopolski, której zachodnią częścią jest Zagłębie Dąbrowskie.
W chwili obecnej Zagłębie Dąbrowskie w swej znacznej części przynależy administracyjnie do województwa śląskiego, będącego w istocie zlepkiem różnych regionów, posiadających swoją własną historię, własną kulturę i tradycję.
Zagłębie Dąbrowskie, będące częścią historycznej Ziemi Krakowskiej jest kulturowo przynależne do Zachodniej Małopolski, która stanowi blisko 50 % powierzchni całego województwa śląskiego.
Odwieczne związki kulturowe i administracyjne Zagłębia Dąbrowskiego z Ziemią Krakowską w pełni uzasadniają przyjęcie przez ten region za swój herb stylizowanego orła małopolskiego.
Początki historycznego herbu Ziemi Krakowskiej sięgają XIV wieku i okresu panowania Kazimierza Wielkiego. Herb ten, według późniejszych przekazów pisanych , od samego początku przedstawiał ukoronowanego orła białego i był identyczny z herbem króla i Królestwa Polskiego.
Autor XVI wiecznego herbarza, Erazm Kamień w swoim dziele „Liber insignirum” opisuje herb Ziemi Krakowskiej, będącej „mater et metropolis ac caput omnium terrarium et regionwn Regni Poloniae”, czyli „matką, stolicą i głową wszystkich ziem i regionów Królestwa Polskiego”. Według jego opisu, oraz wielu innych herbem Ziemi Krakowskiej jest ukoronowany orzeł biały umieszczony w czerwonym polu.
Region nazywany dzisiaj Zagłębiem Dąbrowskim związany przez wieki, przez niemal całą swoją historię z Ziemią Krakowską ma pełne prawa do części jej tradycji, w tym także do herbu wywodzącego się właśnie z tej tradycji.
Dowodem heraldycznym potwierdzającym to prawo jest funkcjonowanie licznych herbów, zarówno powiatów, jak i miast tworzących Zagłębie Dąbrowskie.
Stylizowane białe, małopolskie orły lub/i czerwone pola tarczy herbowej występują w herbach powiatów: będzińskiego, zawierciańskiego, myszkowskiego i olkuskiego oraz w herbach niektórych zagłębiowskich miast i gmin, między innymi: Siewierza, Sławkowa, Dąbrowy Górniczej, Wojkowic, Pilicy.
Obszar, tworzący dzisiejsze Zagłębie Dąbrowskie należał do Ziemi Krakowskiej, ale jednocześnie zawsze posiadał swoją własną specyfikę wynikającą z położenia nadgranicznego. Tą specyfikę pogłębiły dodatkowo czasy zaborów, kiedy to Małopolska została rozdzielona nową granicą przez państwa zaborcze. Od tego momentu przyszłe Zagłębie Dąbrowskie, powstające na obszarach historycznych powiatów, olkuskiego i będzińskiego swoje losy związało z historią Królestwa Polskiego, będącego ówcześnie częścią imperium rosyjskiego.
Ziemie pogranicza charakteryzowały się zawsze swoistym przenikaniem kultur i były często miejscem osiedlania się przedstawicieli różnych nacji, ponieważ zazwyczaj takie miejsca stwarzały także bardzo korzystne warunki dla rozwoju gospodarki.
Specyfiką Zagłębia Dąbrowskiego, szczególnie widoczną w okresu rozwoju przemysłowego była jego wielokulturowość i tolerancja przejawiająca się w pokojowym współistnieniu i funkcjonowaniu przedstawicieli wielu narodowości tworzących wspólnie ten region.
Zaproponowany herb Zagłębia Dąbrowskiego zawiera elementy wynikające z tradycji przynależności do historycznego województwa krakowskiego, w postaci ukoronowanego stylizowanego białego orła, oraz w postaci górnego pasa pola tarczy herbowej w kolorze czerwonym. W nawiązaniu do współczesności kolor czerwony dodatkowo symbolizuje obszary uprzemysłowione regionu. Kolor czerwony w symbolice barw przedstawia także ogień. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje hutnicze regionu.
Specyfikę regionu, oraz odróżnienie od pozostałych ziem małopolskich przedstawia w herbie dolny pas pola tarczy herbowej, noszący kolor zielony. Kolor zielony jest jednym z czterech podstawowych kolorów heraldycznych, a w symbolice barw oznacza m. innymi harmonię, równowagę, bezpieczeństwo, może więc być również kojarzony z określeniami tolerancji i spokoju. Symbolizuje także witalność, naturę i rozwój, a więc pojęcia wyjątkowo dobrze związane z tym regionem. Kolor zielony związany jest także tradycyjnie z funkcjonowaniem granicy i licznie występował i występuje nadal w symbolach i określeniach instytucji z nią związanych. W nawiązaniu do współczesności kolor zielony dodatkowo symbolizuje obszary rolnicze regionu. Kolor zielony jest także jednym z oficjalnych kolorów górniczych. Jego użycie w herbie w sposób symboliczny, a więc zgodnie z zasadami heraldyki przedstawia wielowiekowe tradycje górnicze regionu
Herb Zagłębia Dąbrowskiego, w przedstawionej postaci jest zgodny z zasadami heraldyki. Charakteryzuje się prostotą i jasnością przekazu. Poszczególne elementy tego herbu wskazują jednoznacznie na historyczne i kulturowe „korzenie” tego regionu, oraz podkreślają jego wyjątkową specyfikę wynikającą z przebiegu własnej historii.
