Brynica: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
Plik:Czeladź - Kopalnia Saturn - Brynica 0003.jpg|Brynica i jej bagna pod Kopalnią "Saturn" w Czeladzi przed 1930r. | Plik:Czeladź - Kopalnia Saturn - Brynica 0003.jpg|Brynica i jej bagna pod Kopalnią "Saturn" w Czeladzi przed 1930r. | ||
Plik:Czeladź - 0002.jpg|Most nad Brynicą w Czeladzi, wybudowany sumptem Tow. Górniczo-Przemysłowego "Saturn" przed 1930r. | Plik:Czeladź - 0002.jpg|Most nad Brynicą w Czeladzi, wybudowany sumptem Tow. Górniczo-Przemysłowego "Saturn" przed 1930r. | ||
Plik:Most drogowy rz Brynica Dehnelow Katowicka ul Dehnelow Boleslawa i Wladyslawa Czeladz 8325524.jpeg|Most drogowy w Czeladzi na rzecze Brynicy (rz. Brynica / Dehnelów - Katowicka) | |||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 19:31, 13 kwi 2022
| Cieki wodne w Zagłębiu Dąbrowskim | |
 | |
 | |
| Nazwa | Brynica |
| Źródło | Mysłów (gm. Koziegłowy) |
| Ujście | Czarna Przemsza |
| Długość | 57,2 km |
| JCW | PLRW20005212619 |
| Powierzchnia zlewni | 482,7 km². |
Brynica - rzeka na Wyżynie Śląskiej, w województwie śląskim, o długości 57,2 km i powierzchni dorzecza 482,7 km²; Ze źródłami w Mysłowie (gmina Koziegłowy, powiat myszkowski), na wysokości 350 m n.p.m.; Przepływa miasta Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego: Miasteczko Śląskie, Świerklaniec, Piekary Śląskie, Bobrowniki, Wojkowice, Czeladź, Będzin, Siemianowice Śląskie, Katowice, Sosnowiec i Mysłowice. Na granicy Mysłowic i Sosnowca uchodzi do Czarnej Przemszy; Główny dopływ Czarnej Przemszy, stanowi jej prawy dopływ;
Niegdyś była rzeką zasobną w ryby, a na brzegach występowały bobry. Tworzyły się liczne rozlewiska i stawy. Z uwagi na XIX wieczny rozwój przemysłu, ulegała coraz większym zanieczyszczeniom.
Znaczenie gospodarcze
Jej brody i mosty były miejscem przepraw kupców, co sprzyjało rozwojowi osadnictwa nad jej brzegami. Dzięki funkcjonowaniu brodów, później mostów, powstała Czeladź i Milowice. Na rzece przed regulacją istniało wiele młynów wodnych. Wody rzeki wykorzystywane też były w górnictwie w przyległych do doliny rzeki kopalniach [2].
Regulacja rzeki
Regulację koryta rzeki rozpocząto w latach 20-tych XX wieku.
Pomiędzy 1930 a 1939 utworzono na rzecze zbiornik wodny w Kozłowej Górze (gmina Świerklaniec). Stworzony dla celów militarnych po II Wojnie Światowej (1948-1951) zaadaptowano do funkcji rezerwuaru wody pitnej wodociągowej wznosząc stację uzdatniania wody.
Pomiędzy 1935 a 1937 nastąpiła regulacja rzeki na odcinku płynącym na granicy Sosnowca i Katowic. Regulacja rzeki miała na celu zmniejszenie ucieczek wody z koryta do wyrobisk górniczych kopalń cynku, ołowiu i węgla kamiennego.
W latach 70-tych XX wieku wzdłuż rzeki w Sosnowcu utworzono Bulwar Brynicy sięgający aż do Parku Kresowego.
Granica
Zasadniczo na całej swojej długości jest historyczną granicą pomiędzy Zagłębiem Dąbrowskim a Górnym Śląskiem, szerzej; pomiędzy Małopolską a Śląskiem.
Dawniej była to rzeka, na której oparta była część granicy zachodniej Polski. Kolejno była miejscem granicznym Prusami (później Niemcami), a Rosją; w latach 1918-1922 była to granica niemiecko-polska. 20 czerwca 1922 roku, wojska polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego przekroczyły most na Brynicy, aby przejąć wschodnią część Górnego Śląska pod polską administrację. W latach 1922-1939 stanowiła granicę pomiędzy województwem śląskim a województwem kieleckim w którym znajdowało się Zagłębie Dąbrowskie.
Brynica na dawnej fotografii
Brynica pod Milowicami przed 1930r.
Brynica i jej bagna pod Kopalnią "Saturn" w Czeladzi przed 1930r.
Most nad Brynicą w Czeladzi, wybudowany sumptem Tow. Górniczo-Przemysłowego "Saturn" przed 1930r.
Most drogowy w Czeladzi na rzecze Brynicy (rz. Brynica / Dehnelów - Katowicka)
Brynica na współczesnej fotografii
Dobieszowice Wesoła - granica Małopolski i Śląska
Dobieszowice Wesoła - granica Małopolski i Śląska
Ujście do Czarnej Przemszy Sosnowiec Radocha
Ujście do Czarnej Przemszy Sosnowiec Radocha
Brynica w Sosnowcu na wysokości Stawików i Parku Fusińskiego
Opis zdjęcia:
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom I. Muzeum w Sosnowcu, 2002, s. 6. ISBN 83-915173-5-7.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 395.
