Tekst źródłowy strony Zawierciańska Fabryka Maszyn "ZAFAMA" Sp. z o.o. (Zawiercie)

[[Plik:Fabryka Maszyn ZAFAMA reklama.jpg|thumb|350px|reklama]]
'''Zawierciańska Fabryka Maszyn "ZAFAMA"'''

==Warsztaty Mechaniczne i Odlewnia Żelaza Sambor i Krawczyk==
Data powstania fabryki to [[1894]] rok kiedy to [[Jan Sambor|Jan Mateusz Sambor]] razem z [[Marcin Krawczyk|Marcinem Krawczykiem]] zakupili działki na terenie Małego [[Zawiercie|Zawiercia]], zakładając manufakturę metalową (bez kapitału obcego). Początkowo zatrudnionych w niej było 20 robotników. Fabryka produkowała sprzęt gospodarczy, narzędzia ślusarskie i kowalskie, okucia budowlane, podkowy, zgrzebła oraz łańcuchy.
W roku [[1899]] w fabryce zatrudnionych było 113 pracowników a nazwa firmy to: "Warsztaty Mechaniczne i Odlewnia Żelaza, Sambor i Krawczyk w [[Zawiercie|Zawierciu]]". Fabryka była zarządzana przez [[Marcin Krawczyk|Krawczyka]] i [[Jan Sambor|Samora]], którym pomagało kilku urzędników.
W [[1905]] roku na stanowisko kierownika fabryki powołano [[Ignacy Banachiewicz|Ignacego Banachiewicza]] zatrudnionego wcześniej jako praktykanta.
Następnie od [[1910]] roku fabryka staje się wyłączna własnością rodziny [[Marcin Krawczyk|Krawczyka]] i zmienia nazwę na: "Fabryka Pędni, Maszyn i Odlewnia Żelaza, Krawczyk i S-ka w Zawierciu". 

==Okres międzywojenny==
Po śmierci [[Marcin Krawczyk|Krawczyka]] w [[1923]] roku, kierownikiem został [[Ignacy Banachiewicz|I. Banachiewicz]], a od [[1937]] r. fabryka przyjęła nazwę "Wytwórnia Maszyn w Zawierciu inż. I. Banachiewicz i S-ka". Po założeniu w [[1939]] roku przez właścicieli spółki akcyjnej nazwa ponownie się zmieniła na "Wytwórnia Maszyn inż. I. Banachiewicza i S-ka, Spółka Akcyjna w Zawierciu"

==Okres II wojny światowej==
Po wybuchu wojny fabryka przeszła pod zarząd niemieckich władz okupacyjnych. 
Od [[15 maja]] [[1940]] roku stanowisko zarządcy komisarycznego w imieniu władz niemiekich przejął komisarz [[Zawiercie|Zawiercia]] [[Wilhelm Frick]].

==Po II wojnie światowej==
Po zakończeniu działań wojennych minister przemysłu powołał na stanowisko dyrektora inż. [[Antoni Otrębski|Antoniego Otrębskiego]], który od [[23 stycznia]] [[1945]] roku przejął zarządzanie fabryką w imieniu państwa. Inż [[Antoni OtrębskiOtrębski]] powołał kadrę administracyjną oraz techniczną.
Od [[1946]] roku zakład przeszedł na własność Państwa. Produkowano w nim maszyny rolnicze, odlewy oraz maszyny dla przemysłu górniczego i chemicznego. Od [[1947]] roku zakład zaczął podlegać Centralnemu Zarządowi Budowy Maszyn Ciężkich w Gliwicach, a nazwa została zmieniona na "Zakłady Urządzeń Technicznych w Gliwicach, Zakład Nr. 7 w Zawierciu".
Zakład zmienił profil produkcyjny. Zaczęto wytwarzać maszyny i urządzenia dla przemysłu drogowego, budownictwa oraz ceramicznego i mineralnego.
Od [[1951]] ponownie zostaje zmieniona nazwa zakładu na "Fabryka Maszyn "Zawiercie" w Zawierciu Przedsiębiorstwo Państwowe", co jest wynikiem przejęcia zakładu przez Centralny Zarząd Ogólnego Budownictwa Maszynowego w Warszawie.
Od [[1973]] roku zakład został włączony w skład Kombinatu Urządzeń Mechanicznych "Bumar-Łabędy", który podlegał Zjednoczeniu Przemysłu Maszyn Budowlanych w Warszawie. w tym czasie zakład uruchomił produkcję ram podwozi samochodowych, podwozi dźwigów oraz rozwinął produkcję łożysk wieńcowych.
W [[1991]] roku zakład znalazł się w bardzo trudnej sytuacji wynikającej ze zmniejszenia zamówień, jednak w wyniku podjętych działań restrukturyzacyjnych nowego kierownictwa zdołano go uratować.
W [[1993]] roku Kombinat Urządzeń Mechanicznych został przekształcony w Jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa o nazwie "Zakłady Mechaniczne: Bumar-Łabędy S.A.", gdzie Zakład Maszyn Budowlanych funkcjonował jako oddział na którego bazie powstał podmiot prawny o nazwie Zawierciańska Fabryka Maszyn "Zafama" Spółka z o.o.
Fabryka wytwarza stalowe konstrukcje spawane, łożyska wielkogabarytowe oraz precyzyjne staliwne. Od [[2002]] roku funkcjonuje nowy zarząd Spółki. Zakład w miarę możliwości jest modernizowany. 

'''Opracowano: Sekcja Historyczna Towarzystwa Miłośników Ziemii Zawierciańskiej'''



== Bibliografia ==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Jagodzińskiego | imię =  |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Monografia Zawiercia]], |[[wydawca =  Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej]] |miejsce = Zawiercie  | data = [[2003]]   | isbn = 83-905651-5-3 | strony = 228, 229}}







[[Kategoria: Zakłady przemysłowe|Zawierciańska Fabryka Maszyn "ZAFAMA" Sp. z o.o.]]