Zagłębie Sosnowiec

Zagłębie Sosnowiec
Data powstania	1906
Poprzednie nazwy	KS Milowice Union Sosnowiec Victoria Sosnowiec Unia Sosnowiec RKS Sosnowiec RKU Sosnowiec Stal Sosnowiec GKS Zagłębie Sosnowiec Stal Sosnowiec MOSiR Sosnowiec STS Zagłębie Sosnowiec SSA Zagłębie Sosnowiec
Barwy	czerwono-zielono-białe
Adres	41-200 Sosnowiec, ul. Kresowa 1
Stadion	Stadion Ludowy, ul. Kresowa 1
Hala sportowa	MOSiR, ul. Żeromskiego
Sekcje sportowe	piłka nożna, hokej na lodzie, koszykówka, piłka ręczna, szermierka, boks, kolarstwo
Strona internetowa

Zagłębie Sosnowiec – wielosekcyjny klub sportowy z Sosnowca. Spółka Akcyjna ,,Zagłębie” kontynuuje tradycje najstarszych sosnowieckich klubów sportowych], takich jak KS Milowice i TS Union działających pod zaborem rosyjskim, oraz późniejszych TS Victoria, KS Sosnowiec i utworzone w wyniku ich fuzji (1931) Sosnowieckie Towarzystwo Sportowe „Unia”.

Oprócz piłki nożnej rozwijały się także inne dyscypliny sportowe. W połowie lat 70. XX w. np. GKS „Zagłębie” skupiał w siedmiu sekcjach 478 zawodników i liczył ponad 10 tys. członków. Poza piłką prowadził również sekcję hokeja na lodzie (I liga), koszykówki (II liga), szermierki (klasa młodzieżowa), tenisa stołowego (liga juniorów), akrobatyki sportowej i łyżwiarstwa figurowego (klasa młodzieżowa).

Sekcja piłki nożnej

Po II wojnie światowej, w styczniu 1945 r., przy dawnych zakładach Czechowskiego powstał piłkarski Robotniczy Klub Sportowy, który skupiał m.in. kilku zawodników „Unii”. Już w lutym 1945 r. zespół RKS rozegrał mecz z mysłowicką drużyną KS „09”. W czerwcu klub przejęła Rejonowa Komenda Uzupełnień, nadając mu nazwę KS RKU w Sosnowcu. Na czele nowego zarządu stanął mjr Marian Rodza, a pierwszym trenerem piłkarzy był Józef Słonecki. W lutym 1948 r. klub połączono z miejscowym Hutnikiem, Czarnymi i klubem działającym przy hucie „Katarzyna” tworząc Zjednoczony Klub Sportowy Metalowców „Unia”. W wyniku dalszych przekształceń powstało Zrzeszenie Sportowe Metal, a następnie (1949) KS „Stal”.

Drużyna „Stali” wywalczyła najpierw awans do II ligi (1949), a w listopadzie 1954 r. do ekstraklasy. W 1955 r. zdobyła wicemistrzostwo Polski. Następne lata nie były tak pomyślne - w 1958 r. „Stal” opuściła I ligę piłkarską; wróciła do niej w 1960 r.

Od 1956 r. klub korzystał z wybudowanego w Szopienicach (w 1960 r. teren ten przyłączono do Sosnowca) nowoczesnego jak na owe czasy, Stadionu Ludowego.

W wyniku reorganizacji „Stali”, w styczniu 1962 r. powstał wielosekcyjny Górniczy Klub Sportowy „Zagłębie”. Obok wiodącej dyscypliny, jaką stanowiła piłka nożna prowadził boks, koszykówkę, lekkoatletykę, sekcję tenisa stołowego i hokeja na lodzie. Funkcję prezesa klubu objął Franciszek Wszołek (pełnił ją do 1971 r.), ówczesny dyrektor Zjednoczenia Przemysłu Węgłowego w Sosnowcu, późniejszy wiceminister górnictwa. Jeszcze w 1962 r. drużyna piłkarska pozostająca pod opieką trenera Teodora Wieczorka zdobyła Puchar Polski, a w następnym roku powtórzyła ten sukces.

W latach 1962, 1963 i 1965 otrzymała brązowy medal w mistrzostwach Polski, a w 1964 r. wywalczyła wicemistrzostwo. Serię zwycięstw odnieśli ponadto zawodnicy „Zagłębia” (1964) w rozgrywkach amerykańskiej Interligi International Soccer League. W skład ówczesnej drużyny wchodzili m.in. wieloletni reprezentanci Polski - Roman Bazan, Włodzimierz Śpiewak, Józef Gałeczka, Andrzej Jarosik.

J. Gałeczka, późniejszy trener „Zagłębia”, w 1964 r. został królem strzelców I ligi. Dwukrotnie, w 1970 i 1971 r. tytuł ten otrzymał A. Jarosik (zawodnik ten strzelił dla „Zagłębia” najwięcej, łącznie 113 bramek), a w 1977 r. piłkarz młodszego pokolenia, reprezentant Polski Włodzimierz Mazur.

Oprócz wymienionych wyżej zawodników w różnych latach Polski Ludowej do reprezentacji narodowej powoływani byli: Marian Masłoń jako pierwszy z sosnowiczan dostąpił tego zaszczytu), Antoni Ciszek, Witold Majewski, Czesław Uznański, Aleksander Dziurowicz, Zdzisław Kostrzewa, Zbigniew Sączek, Roman Strzałkowski, Witołd Szyguła, Zbigniew Myga, Jan Leszczyński, Wojciech Kasperski, Jan Urban, Krzysztof Tochel, Janusz Koterwa, Jerzy Dworczyk, Zbigniew Mikołajów, Roman Geszlecht.

Rekordzistą klubu pod względem ilości występów w meczach międzypaństwowych, pozostał do tej pory Wojciech Rudy, grający w Zagłębiu od 1970 r. Ma w swoim dorobku m.in. tytuł wicemistrza na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu (1976), a w 1979 r. czytelnicy „Sportu” i „Piłki Nożnej” wybrali go Piłkarzem Roku.

Sosnowieccy futboliści jeszcze dwukrotnie zdobyli tytuł wicemistrza kraju (1967, 1972) oraz dwukrotnie Puchar Polski (1977, 1978).

Rok 1978 (zdobycie po raz ostatni Pucharu Polski oraz występ w europejskich pucharach) stanowi ważną cezurę w dziejach sosnowieckiej piłki nożnej. W następnych łatach „Zagłębie” grało przeciętnie nie odnotowując większych osiągnięć. W 1986 r., po 26 latach nieprzerwanych występów w ekstraklasie, spadło do II ligi. Dopiero w sezonie 1988/89 podopieczni trenera J. Gałeczki wywalczyli awans do ekstraklasy. Nie na długo jednak – w sezonie 1991/1992 zajęli 17 miejsce (na 18 drużyn) i spadli do II ligi. Ostatni mecz w ekstraklasie piłkarze „Zagłębia” rozegrali 20 czerwca 1992 r.

Po 1989 r., w okresie transformacji ustrojowej klub znalazł się w trudnej sytuacji materialnej. Zakłady przemysłu wydobywczego przestały go finansować, co znalazło wyraz także w jego nazwie, z której w 1991 r. usunięto człon „Górniczy”.

W II lidze zadłużony klub grał tylko przez jeden sezon. Próba pozbycia się długów przez reaktywowanie Towarzystwa Sportowego „Stal” skończyła się niepowodzeniem. Klub spadł do III ligi, a z powodu braku środków finansowych nie uczestniczył w trzecioligowych rozgrywkach. 15 lipca 1993 r. ogłoszono upadłość „Zagłębia” (wyrok Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej), co w praktyce oznaczało jego likwidację. Drużynę rezerwową klubu przejął Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sosnowcu. Uczestniczyła ona w rozgrywkach piłkarskiej klasy okręgowej (V liga). Od stycznia 1995 r. występowała w ramach Sosnowieckiego Towarzystwa Sportowego „Zagłębie”. Funkcje prezesa klubu objął Maciej Opalski. W 1996 r. piłkarze, pod kierunkiem trenera Krzysztofa Tochela, wywalczyli awans do IV, a w sezonie 1997/98 do III ligi.

Kolejny sukces drużyna odniosła w 2002 r. - zdobyła tytuł mistrza śląsko-centralnej III ligi i powróciła w szeregi drugoligowców.

W 2001 r. klub przejął Francesco Cimminelli, właściciel włoskiego koncernu Egrom i zespołu AC Torino. Przejściowo pełnił on funkcje prezesa, utworzonej z przekształcenia STS „Zagłębie”, Sportowej Spółki Akcyjnej. Problemy finansowe klubu skończyły się, co rokowało nadzieje na dalszy jego rozwój. Od 2003 r. prezesem SSA „Zagłębie” jest Giancarlo Motto.

W 2002 r. „Zagłębie” spadło do III ligi. Dopiero pod koniec sezonu 2003/04 osiągnęło awans do poprzedniej, wyższej grupy. W sezonie 2004/05 ukończyło rozgrywki na siódmym miejscu w II lidze, w kolejnym na piątej pozycji. Do ekstraklasy piłkarze z sosnowieckiego klubu powrócili po 15 latach (sezon 2006/2007).

Po 1989 r. do zespołów narodowych w różnych kategoriach wiekowych trafili z „Zagłębia” m.in. Ryszard Czerwiec, Andrzej Kubica, Łukasz Antczak, Marcin Drzymont, Daniel Treściński, Rafał Witkowski.

Sekcja hokeja na lodzie

Początki tej dyscypliny w Sosnowcu sięgają 1934 r., kiedy przy klubie STS „Unia” powołano drużynę hokejową. Po II wojnie światowej działacze i zawodnicy „Unii” reaktywowali sekcję hokeja przy KS RKU Sosnowiec. Sekcja działała następnie w ramach KS „Stal” i GKS „Zagłębie”.

W pierwszym powojennym okresie hokej traktowano jako sport uzupełniający dla piłkarzy - z czasem stał się samodzielną dyscypliną. Nawet wtedy wśród zawodników sekcji przez pewien czas przeważali futboliści. Treningi odbywały się na sztucznym lodowisku w Katowicach, najczęściej, z braku innych terminów, w porze nocnej. Mimo trudnych warunków w 1957 r. zespół „Stali” wywalczył wicemistrzostwo III ligi śląskiej, a klika lat wcześniej (1953) - tytuł wicemistrza okręgu zdobyli juniorzy. Zawodnikami „Zagłębia” byli m. in. Roman Musiał, Witold Majewski, Andrzej Majewski, Ryszard Krajewski, Tadeusz Maślak, Marian Masłoń, Kubiczek.

Niepomyślny dla hokeistów okazał się początek lat 60. XX w. - „Zagłębie” spadło do ligi regionalnej, w której grało przez kilka sezonów.

Zasadnicze znaczenie dla rozwoju hokeja w mieście miało wybudowanie sztucznego lodowiska w Parku Sieleckim (1966). W ciągu kolejnych lat obiekt został zadaszony i rozbudowany. W efekcie powstał nowoczesny kompleks wyposażony w dwie tafle - zadaszoną i odkrytą (oddany do użytku w listopadzie 1968 r.). W tym okresie wzrosło zainteresowanie sportem hokejowym - powstała szkółka dla młodzieży, sformowano kilka drużyn juniorskich. Systematycznemu szkoleniu młodych kadr „Zagłębie” zawdzięcza m.in. późniejsze sukcesy.

W 1968 r. hokeiści „Zagłębia” awansowali do II ligi. Do drużyny należeli wówczas m.in. Franciszek Strzelecki, Andrzej Strzelecki, Jerzy Orliński, Gerard Gadaczek, Leszek Kotasiński, Celestyn Zygadło. Trenerami byli Alfred Gasiniec i Tadeusz Maślak, a kierownikiem zespołu Jan Okrajek. W 1971 r. drużyna awansowała do ekstraklasy, lecz w następnym sezonie „Zagłębie” spadło do II ligi. Kwarantanna nie trwała długo – sosnowiecki zespół okazał się najlepszy podczas kolejnych rozgrywek (1972/1973) i powrócił w szeregi pierwszoligowców. Od tej pory hokeiści „Zagłębia” grali w ekstraklasie nieprzerwanie do 1991 r.

W 1978 r. zdobyli wicemistrzostwo Polski, a wywalczyli je także w następnym sezonie. Największe sukcesy hokeiści GKS „Zagłębie” osiągnęli w latach 80. poprzedniego stulecia. Aż pięć razy sięgnęli po tytuł mistrza Polski (1980, 1981, 1982, 1983, 1985), raz wicemistrza (1984), a dwukrotnie zdobyli trzecie miejsce (1988, 1990). W 1980 r. zadebiutowali w europejskich pucharach; brali w nich udział także w następnych latach.

W okresie największych sukcesów drużynę trenowali m.in. Mieczysław Chmura, Augustyn Skórski, Karol Mach, Jerzy Pawłowski. Wśród wyróżniających się zawodników „Zagłębia” byli Wiesław Jobczyk, Stanisław Klocek, Andrzej Zabawa, Leszek Tokarz, Piotr Zdunek, Marek Cholewa, Henryk Pytel, Marek Marcińczak, Wiesław Tokarz, Andrzej Nowak, Włodzimierz Olszewski, Jarosław Morawicki, Andrzej Świątek, Krzysztof Podsiadło, Dariusz Płatek, Mariusz Kieca. Wszyscy wymienieni zawodnicy (z wyjątkiem P. Zdunka) reprezentowali Polskę na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich - niektórzy nawet dwu - i trzykrotnie (Insbruck, Sarajewo, Calgary). Tytuły najlepszych strzelców w ekstraklasie w różnych latach zdobywali: H. Pytel, L. Tokarz, W. Jobczyk (czterokrotnie), A. Zabawa (trzykrotnie), P. Zdunek.

W okresie transformacji ustrojowej klub znalazł się niezmiernie trudnej sytuacji finansowej. Pozycja „Zagłębia” zaczęła słabnąć. W 1991 r. zespół ponosił wysokie porażki; po przegranym w październiku meczu z „Naprzodem” Janów drużynę hokejową rozwiązano.

Działalność wznowiono dopiero we wrześni u 1998 r. pod szyldem Sosnowieckiego Towarzystwa Hokejowego. Trenerem zespołu, w którym przeważali juniorzy, był Andrzej Wudecki. Rozgrywki sezonu 1998/99 „Zagłębie” zakończyło na 10 pozycji. W kolejnym, kiedy nastąpił podział na ekstraklasę i I ligę, zespół walczył w I lidze. Do ekstraklasy awansował w 2001 r. jako drużyna Towarzystwa Rozwoju Hokeja (nastąpiła zmiana nazwy). W 2003 r. „Zagłębie” spadło do niższej klasy rozgrywkowej. Kolejny sezon 2003/04 zawodnicy rozpoczęli pod szyldem UKS (Uczniowski Klub Sportowy) Sielec Sosnowiec. Nie przyniósł on zadowalających rezultatów. Należy dodać, iż od dłuższego czasu zawodnicy dotkliwie odczuwali skutki trudnej sytuacji ekonomicznej klubu. Ustabilizowała się ona dopiero w następnym sezonie (2004/05). W 2005 r. zespół zdobył awans do ekstraligi pod szyldem UK.S ZSME „Zagłębie” Sosnowiec.

Sekcja koszykówki

Przez wiele lat w okresie Polski Ludowej drużyna „Zagłębia” grała w I lidze. Dwukrotnie: w 1985 i 1986 r. była Mistrzem Polski.

Sekcja szermierki

Sekcja prowadzona jest obecnie przez TMS Zagłębie Sosnowiec.

Sekcja piłki ręcznej

Piłka ręczna prowadzona jest przez stowarzyszenie sportowe SPR Zagłębie Sosnowiec

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom VI. Muzeum w Sosnowcu, 2007, s. 71-76. ISBN 978-83-89199-34-8.