Tekst źródłowy strony Wystawa Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu

'''Wystawa Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu [[3 czerwca]]  - [[14 czerwca]] [[1939]] r.'''

[[Plik:Wystawa w Sosnowcu Plakat.jpg|thumb|300px|Plakat Wystawy]]

==PATRONAT==
*Generał Stanisław Skwarczyński, szef O. Z. N.
*Dr Władysław Dziadosz, wojewoda kielecki

==KOMITET HONOROWY==
*Wacław Długosz, wicemarszałek Sejmu R. P., szef okręgu kieleckiego O. Z. N.
*Edward Balcer, prezes Izby Rzemieślniczej w Kielcach
*Tomasz Kozłowski, prezes Kieleckiej Izby Rolniczej
*Inż. [[Zygmunt Sowiński]], poseł na Sejm R. P., prezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu

==PREZYDIUM KOMITETU==
*'''Prezes''': [[Paweł Jaguczański]], wiceprezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, prezes Towarzystwa Przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego, członek Zarządu i dyrektor Towarzystwa Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza S. A. w Sosnowcu
*'''I Wiceprezes''': Mgr. [[Kazimierz Gadomski]], dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
*'''II Wiceprezes''': Inż. [[Józef Galiot]], b. wiceminister Komunikacji, ławnik Zarządu Miejskiego w Sosnowcu
*'''Skarbnik''': [[Roman Walewski]], starosta grodzki w Sosnowcu

==CZŁONKOWIE==
*Roman Cholewicki, dyrektor Ubezpieczalni Społecznej w Sosnowcu,
*[[Józef Kaczkowski]], prezydent miasta Sosnowca,
*Mirosław Lipski, adwokat, szef obwodu będzińskiego O. Z. N.

==KOMITET WYSTAWY==
*Mgr. Grzegorz Axentowicz, dyrektor Izby Rzemieślniczej w Kielcach
*[[Józef Boksa|Józef Boxa]], starosta powiatowy będziński
*Inż. [[Marian Czaplicki]], dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla S. A., Niemce k/Strzemieszyc
*[[Franciszek Czarniecki]], kupiec, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Olkuszu,
*pr. [[Alfred Dąbrowski]], dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu,
*[[Franciszek Drożdż]], poseł na Sejm R. P., Łagisza k. Będzina,
*[[Aleksander Erbe]], prezes Zarządu firmy "Ernest Erbe" S. A. w Zawierciu, radca Izby Przemysłowo- Handlowej w Sosnowcu
*[[Bronisław Garliński]], kupiec, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Sosnowcu
*Edmund Gruszczyński, kupiec, wiceprezes Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu
*[[Jan Gruszczyński]], właściciel zakładu mechanicznego, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Zawiercie
*Leon de Hagen, prezes Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Częstochowskiego, dyrektor zarządzający firmy Francuska S. A. T -wo Przemysłu Włókienniczego w Częstochowie
*Jan Jarno, właściciel zakładu mechanicznego w Olkuszu
*Antoni Kałkowski, kupiec, wiceprezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Dąbrowie Górniczej
*[[Euzebiusz Łada]], dyrektor Fabryki Naczyń Emaliowanych "Olkusz" S. A. w Olkuszu
*[[Władysław Mazur]], dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w Sosnowcu, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach
*Adam Musiał, właściciel zakładu stolarskiego, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Częstochowa
*[[Zygmunt Nowara]], poseł na Sejm R. P., Sosnowiec
*Czesław Nowicki, kupiec, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, Częstochowa,
*[[Ludwik Piątkowski]], przemysłowiec, Sosnowiec
*Inż. [[Jan Rodziewicz]], dyrektor Zjednoczonych Zakładów" Modrzejów-Hantke" S. A. w Sosnowcu, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
*Zenon Salski, kupiec, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Będzinie
*Mgr. Tadeusz Siekański, wicedyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
*Wilhelm Schon, prezes Zarządu firmy C. G. Schon S. A. w Sosnowcu, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
*Inż. Maciej Sieklucki, b. dł:rektor Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Ząwierciańskiego w Zawierciu
*Franciszek Siłuszek, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach
*Mgr. Franciszek Soiński, naczelnik wydziału Zarządu Miejskiego w Częstochowie
*Aleksander Steinhagen, członek zarządu firmy Steinhagen i Saenger S. A. w Myszkowie, - wiceprezes Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu, prezes Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Zawierciańskiego, Myszków
*Zdzisław Szpineter, radny miasta Sosnowca
*Inż. Ludwik Ślaski, dyrektor Kieleckiej Izby Rolniczej w Kielcach
*Wincenty Wożniak, przedsiębiorca budowlany, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Dąbrowa Górnicza
*Edward Zając, przedsiębiorca budowlany, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Będzin
*Wincenty Zdanowicz, ppłk. s. s., dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Częstochowskiego
*Inż. Władysław Żukowski, dyrektor zarządzający Gwarectwa "Hr. Renard" w Sosnowcu, radca Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu

==KOMISJA REWIZYJNA==
*[[Antoni Kalkowski]]
*Inż. [[Tadeusz Nowak]], poseł na sejm R. P., [[Olkusz]]
*[[Franciszek Siłuszek]]
*[[Wincenty Zdanowicz]]
*Inż. [[Władysław Żukowski]]

==SEKCJE==
===Prasowo-Propagandowa===
*Przewodniczący: [[Stefan Arnold]], redaktor "Kuriera Zachodniego" w Sosnowcu
*Zastępca Przewodniczącego: [[Józef Oskólski]], redaktor "Ekspressu Zagłębia" w Sosnowcu

===Techniczno-Artystyczna===
*Przewodniczący: [[Tadeusz Telatycki]], inż. architekt, Sosnowiec
*Zastępca Przewodniczącego: [[Gustaw Martin]], naczelnik Wydziału Zarządu Miejskiego w Sosnowcu

===Organizacyjno-Finansowa===
*Przewodniczący: [[Hugon Karol Jan Almstaedt|Hugon Almstaedt]], wiceprezydent miasta Sosnowca
*Zastępca Przewodniczącego: Dr. [[Juliusz Braun]], adwokat, radca prawny Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu

===Przemysłowa===
*Przewodniczący: Inż. [[Jan Rodziewicz]], radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, dyrektor Zjednoczonych Zakładów "Modrzejów Hantke" S. A. w Sosnowcu
*Zastępca Przewodniczącego: Dr. [[Alfred Dąbrowski]], dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu

===Kupiecka===
*Przewodniczący: [[Edmund Gruszczyński]], kupiec, wiceprezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu,
*Zastępca Przewodniczącego: [[Bronisław Garliński]], kupiec, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Sosnowcu
*Zastępca Przewodniczącego: [[Zenon Salski]], kupiec, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Będzinie

===Rzemieślnicza===
*Przewodniczący: [[Teofil Świerczyński]], kierownik warsztatów stolarsko-modelarskich Szkoły Rzemieślniczo-Przemysłowej w Sosnowcu, Sosnowiec,
*Zastępca Przewodniczącego: [[Wincenty Woźniak]], przedsiębiorca budowlany, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Dąbrowa Górnicza

===Drobnej wytwórczości i przemysłu ludowego===
*Przewodniczący: [[Wacław Krzyżkiewicz]], dyrektor Szkoły Rzemieślniczo-Przemysłowej w Sosnowcu
*Zastępca Przewodniczącego: [[Mieczysław Kopczyński]], Sosnowiec

===Rolniczo-ogrodnicza===
*Przewodniczący: Inż. [[Józef Krajewski]], Dobieszowice p. Bobrowniki k Będzina
*Zastępca Przewodniczącego: Eleonora Boxowa, Będzin

===Spółdzielcza===
*Przewodniczący: [[Ludwik Berbecki]], prezes Rady Okręgowej Związku Spółdzielni Spożywców R. P. "Społem", Oddział w Będzinie
*Zastępca Przewodniczącego: [[Stanisław Wolf]], urzędnik, Czeladź 2

===Samorządowa i instytucji użyteczności publicznej===
*Przewodniczący: [[Antoni Izydorczyk|Mgr. Antoni Izydorczyk]], prezydent miasta Będzina,
*Zastępca Przewodniczącego: Mgr. Franciszek Soiński, naczelnik wydziału Zarządu Miejskiego w Częstochowie

==KIEROWNICTWO BIURA WYSTAWY==
*Mgr. Jan Puchalski, b. dyrektor Targów Wschodnich we Lwowie (początkowo) 
*Mgr. Włodzimierz Toczyłowski, referent Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu (następnie)

==IDEA WYSTAWY==

[[Zagłębie Dąbrowskie]] stanowi region pod wieloma względami niezmiernie interesujący. Gęste skupienie przemysłu ciężkiego
i związanych z nim przemysłów przetwórczych, jak również wiele gałęzi większego, średniego i zupełnie drobnego przemysłu, który usadowił się tu w oparciu o naturalne złoża energii materialnej, jaką są tutejsze kopalnie węgla i elektrownie, oraz energii ludzkiej, jaką stanowi zdolny i zahartowany w trudnej pracy robotnik, liczne warsztaty rzemieślnicze i coraz to wzmagająca się sieć placówek polskiego handlu, składają się na wszechstronny obraz gospodarstwa zagłębiowskiego. 

Przegląd wartości gospodarczych Zagłębia oraz dorobku osiągniętego polski przemysł, handel i rzemiosło, jak również przedstawienie tego ośrodka
w jego całokształcie jako swoistego regionu gospodarczego, kulturalnego i turystycznego ku nauce i pokrzepieniu serc, obudzenie zainteresowania Zagłębiem wśród obcych, a pogłębienie miłości i dumy regionalnej wśród miejscowych - to były założenia, jakie przyświecały organizatorom wystawy sosnowieckiej.

Projekt urządzenia wystawy wysunięty został przez Będziński Obwód Obozu Zjednoczenia Narodowego. Celem wstępnego omówienia zagadnienia powołany został Komitet Organizacyjny pod moim przewodnictwem. Komitet ten określił charakter wystawy i miejsce oraz termin jej urządzenia. Przy ustalaniu miejsca wybór padł na hale pofabryczne firmy "C. G. Schon" dostatecznie rozległe i dogodnie położone, zaś przy wyznaczaniu terminu wystawy wzięto pod uwagę pragnienie dostosowania jej terminu do odbywających się w kraju imprez targowych i wystawowych, tak, by termin wystawy sosnowieckiej nie kolidował z terminem żadnej innej imprezy, jak oparte na poważnej tradycji i otoczone zainteresowaniem i poparciem całej Polski Targi Poznańskie
i Targi Wschodnie we Lwowie, czy też targi o charakterze specjalnym lub regionalnym, jak Targi Północne i Futrzarskie w Wilnie, Targi Katowickie i Wołyńskie.

Myślą przewodnią wystawy było, obok chęci zilustrowania dorobku gospodarczego w pierwszym 20-leciu Polski Odrodzonej, dorobku opartego zresztą częstokroć o podwaliny twardej pracy polskiego przedsiębiorcy i robotnika w okresie niewoli, wykazanie związków gospodarczych, łączących [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębie Dąbrowskie]] z terenami sąsiednimi. To też poza [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiem]] w ścisłym tego słowa znaczeniu, t. j. poza powiatem będzińskim i miastem Sosnowcem oraz powiatami zawierciańskim i olkuskim, objęto zasięgiem wystawy powiat częstochowski. Zwrócić bowiem należy z naciskiem uwagę na bardzo silne gospodarcze i ideowe więzy wiążące nas, Zagłębian, z Częstochową.

Obok obrazu właściwego miastu życia 'gospodarczego w poszczególnych placówkach przemysłowych, handlowych i rzemieślniczych, jak również ogrodnictwa i rolnictwa oraz związanych z nim zakładów, ma też wystawa za zadanie dać przegląd niektórych, choćby fragmentów, bogatej i bujnej pracy zagłębiowskich samorządów. Wkład pracy samorządu terytorialnego i gospodarczego jest jednym z istotnych czynników, które przyczyniły się
do gospodarczego i kulturalnego podniesienia tego okręgu.

Po ukończeniu prac przygotowanych przez Komitet Organizacyjny dalsze czynności przejął Komitet Wystawowy, w którym wzięli udział przedstawiciele całego samorządu gospodarczego woj. kieleckiego w osobach reprezentantów izb: przemysłowo-handlowej, rzemieślniczej i rolniczej oraz samorządu terytorialnego w osobach przedstawicieli miast: [[Sosnowiec|Sosnowca]], [[Będzin|Będzina]], [[Czeladź|Czeladzi]], Częstochowy, [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowy Górniczej]], [[Olkusz|Olkusza]] i [[Zawiercie|Zawiercia]]. Komitet powołał 10 sekcyj, których zadaniem była pomoc organizacyjna fachowo-gospodarcza oraz czuwanie nad przygotowaniem poszczególnych działów wystawy. Dla czynności wykonawczych powołano biuro wystawy.

Pierwsza Wystawa Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]] ze sfery zamierzeń i projektów przeszła w okres realizacji i czynu. Nie jest rzeczą organizatorów, którzy poświęcili tej sprawie swój bezinteresowny trud w głębokim przeświadczeniu, że służą dobrej, społecznej sprawie, oceniać wyniki tej próby. Niewątpliwie impreza ta, jak każda praca pionierska, która przebijać się dopiero musi przez gąszcz trudności i doświadczeń, mieć może wiele usterek i niedociągnięć. jeśli jednak wzmoże ona zainteresowanie [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiem Dąbrowskim]] i pogłębi jego znajomość, jeśli da zwiedzającym przegląd dorobku polskiego przedsiębiorcy lub polskiego robotnika, pracujących w niezmiernie trudnych warunkach, jeśli wykaże na których odcinkach pracy jesteśmy już odpowiednio zaawansowani, a które dziedziny oczekują jeszcze na inicjatywę polskiego kapitału i pracę polskiego pracownika, jeśli wzmoże ona poczucie własnej siły, a przede wszystkim pobudzi energię do dalszej pracy - cel jej będzie osiągnięty.

'''''[[Kazimierz Gadomski|Kazimierz Gadomski]], W-ce Prezes Komitetu Wystawy, Dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu'''''

==ALFABETYCZNY SPIS WYSTAWCÓW==

{| border="6" cellpadding="2" cellspacing="1" align="center" style="margin-left: 0.5em; margin-bottom: 1.5em"

|-  BGCOLOR="#808456" style="color: white"
! WIDTH=11%|STOISKO NR
! WIDTH=59%|NAZWA WYSTAWCY
! WIDTH=30%|ADRES

|-
| ALIGN=center|40
| ALIGN=center|Arct M. Zakłady Wydawnicze  S. A. w  Warszawie, Okręg Śląski w Katowicach
| ALIGN=center|Katowice, ul. Kościuszki 28

|-
| ALIGN=center|140
| ALIGN=center|Banachiewicz J. inż. Wytwórnia Maszyn w Zawierciu S. A.
| ALIGN=center|[[Zawiercie]], ul. Paderewskiego 32

|-
| ALIGN=center|109
| ALIGN=center|Belgijska S. A. Południowo Polskich Hut Szklanych w Ząbkowicach i Szczakowie
| ALIGN=center|Ząbkowice i Szczakowa

|-
| ALIGN=center|52
| ALIGN=center|Brózda Walenty "Kons. Rapid" Wytwórnia Aparatów do konserwowania owoców i artykułów gospodarstwa domowego
| ALIGN=center|Poznań, ul. Małeckiego 23 m. 3

|-
| ALIGN=center|57
| ALIGN=center|Cech Stolarzy w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Piłsudskiego 16

|-
| ALIGN=center|193
| ALIGN=center|Cech Ślusarzy, Kowali, Tokarzy, Pilnikarzy i Kotlarzy w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Piłsudskiego 16

|-
| ALIGN=center|184
| ALIGN=center|Cech Zdunów w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Nowa 10

|-
| ALIGN=center|51
| ALIGN=center|Centrala Handlowa Przemysłu Ludowego i Chałupniczego Sp. z o. o. w Kielcach
| ALIGN=center|Kielce, ul. Sienkiewicza 47.

|-
| ALIGN=center|93
| ALIGN=center|Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności Hurtownia w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. 3 Maja 20

|-
| ALIGN=center|135
| ALIGN=center|Czechowski H. Zakłady Przemysłowe w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]

|-
| ALIGN=center|73
| ALIGN=center|Czechowski Władysław Skład Materiałów Piśmiennych, Ram i Tapet
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. 3 Maja 8

|-
| ALIGN=center|162
| ALIGN=center|"Czeladź" Francuska S. A. Bezimiennych Kopalń Węgla
| ALIGN=center|Czeladź 2 kolonia Piaski

|-
| ALIGN=center|132
| ALIGN=center|Dietel H. S. A. Przemysłu Włókienniczego w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Żeromskiego 1.

|-
| ALIGN=center|104
| ALIGN=center|[[Elektrownia Okręgowa w Zagłębiu Dąbrowskim]]
| ALIGN=center|Będzin, ul. Małobądzka 193-149.

|-
| ALIGN=center|106
| ALIGN=center|"Elektryczność" T-wa Akc. Zakłady Elektrochemiczne w Ząbkowicach
| ALIGN=center|Ząbkowice

|-
| ALIGN=center|139
| ALIGN=center|Erbe Ernest Fabryka Łączników i Wyrobów Lano-Kutych S. A. w Zawierciu
| ALIGN=center|[[Zawiercie]], ul. Pierackiego 2

|-
| ALIGN=center|173a
| ALIGN=center|[[Expres Zagłębia|"Expres Zagłębia" Dziennik]] 
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Teatralna 1a.

|-
| ALIGN=center|118
| ALIGN=center|Fabryka Szkła, dawna S. Reich S. A. w Zawierciu
| ALIGN=center|[[Zawiercie]]

|-
| ALIGN=center|82
| ALIGN=center|Florek Andrzej i S-ka, Polski Samodział Zdobniczy 
| ALIGN=center|Piotrków Trybunalski, ul. Krakowska 20

|-
| ALIGN=center|124
| ALIGN=center|Aulich B. Wyrób Krawatów i Spinek
| ALIGN=center|[[Zawiercie]], ul. Piaskowa 28

|-
| ALIGN=center|186
| ALIGN=center|Grenda Jan Warsztaty Mechaniczne i Miedziano-Kotlarskię
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Grabowa 9

|-
| ALIGN=center|102
| ALIGN=center|"Gródków" Klinkiernia Będzińskiego Powiatowego Związku Samorządowego
| ALIGN=center|Gródków, gm. Łagisza, p-ta Będzin

|-
| ALIGN=center|156
| ALIGN=center|[[Gwarectwo „Hrabia Renard”|Gwarectwo "Hrabia Renard" w Sosnowcu]]
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]

|-
| ALIGN=center|38
| ALIGN=center|Hartman Oskar Wytwórnia Szmerglowych Osełek 
| ALIGN=center|[[Będzin]], ul. Sielecka 55

|-
| ALIGN=center|88
| ALIGN=center|Herllich Bolesław Aparaty do włosów 
| ALIGN=center|Katowice, ul. Teatralna 12

|-
| ALIGN=center|188
| ALIGN=center|Hesse Adam Przedsiębiorstwo Robót Blacharsko-Dekarskich
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Orla 11

|-
| ALIGN=center|196
| ALIGN=center|Hlawski Józef Materiały Piśmienne, Kolektura Loterii Klasowej, Dzienniki i Czasopisma, Ogłoszenia w Sosnowcu 
| ALIGN=center|Sosnowiec, ul. 3 Maja 23

|-
| ALIGN=center|156
| ALIGN=center|"Huta Bankowa" Zakłady Hutnicze T-wo Akcyjne w Dąbrowie Górniczej
| ALIGN=center|Dąbrowa Górnicza, ul. Sobieskiego 18

|-
| ALIGN=center|114
| ALIGN=center|"Huta Ludwików" S. A. w Kielcach
| ALIGN=center|Kielce

|-
| ALIGN=center|76
| ALIGN=center|"Hydro-Termo" Zakłady Przemysłowo-Handlowe Stempkowski Andrzej
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Swobodna 12

|-
| ALIGN=center|48
| ALIGN=center|Izba Rolnicza w Kielcach.
| ALIGN=center|Kielce

|-
| ALIGN=center|17
| ALIGN=center|Izba Przemysłowo-Handlowa w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]

|-
| ALIGN=center|190
| ALIGN=center|Jędrysik Emanuel Fabryka Kafli "Wancerzów", Fabryka Wózków i Samochodzików Dziecięcych "Torpedo"
| ALIGN=center|Wancerzów,  poczta Mstów

|-
| ALIGN=center|112
| ALIGN=center|"Karpaty" Sprzedaż Produktów Naftowych, Oddział w Dąbrowie Górniczej
| ALIGN=center|[[Dąbrowa Górnicza]], ul. Sienkiewicza 3

|-
| ALIGN=center|77
| ALIGN=center|Kinderman Edward Wyroby Metalowe 
| ALIGN=center|Częstochowa, Aleja Wolności 12

|-
| ALIGN=center|85
| ALIGN=center|Klimkiewicz Franciszek "Lactolin" Skład Apteczny w Częstochowie
| ALIGN=center|Częstochowa, Al. Wolności 44

|-
| ALIGN=center|110
| ALIGN=center|Kowalczyk Stefan Odlewnia Żeliwa
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Floriańska 42

|-
| ALIGN=center|11
| ALIGN=center|"Kurier Zachodni", Dziennik, Sosnowiec
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Piłsudskiego

|-
| ALIGN=center|6
| ALIGN=center|Kwaśniok Alojzy "Alka" Wytwórnia Soków Owocowych, Karmelów i Musztardy
| ALIGN=center|Katowice, ul. Kozielska 79

|-
| ALIGN=center|99
| ALIGN=center|Unierzyski Stefan Wojkowice Komorne
| ALIGN=center|Wojkowice Komorne

|-
| ALIGN=center|96
| ALIGN=center|Łuczywo Stefan Skład Futer i Pracownia Kuśnierska
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Piłsudskiego 8

|-
| ALIGN=center|3
| ALIGN=center|Małopolski Związek Mleczarski, Oddział w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]

|-
| ALIGN=center|101
| ALIGN=center|[["Merkury" Biuro Techniczno-Handlowe w Sosnowcu]]
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Pierackiego 4

|-
| ALIGN=center|109
| ALIGN=center|"Mikavit" Zakłady S-ka z o. o. w Radomiu
| ALIGN=center|Radom, ul. Limanowskiego 9

|-
| ALIGN=center|163
| ALIGN=center|Modrzejów-Hantke Zjednoczone Zakłady Górniczo-Hutnicze S. A. w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Francuska 12

|-
| ALIGN=center|129
| ALIGN=center|Myszkowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu S. A.
| ALIGN=center|[[Myszków]]

|-
| ALIGN=center|169
| ALIGN=center|"Olkusz" Fabryka Naczyń Emaliowanych S. A. w Olkuszu
| ALIGN=center|[[Olkusz]]

|-
| ALIGN=center|84
| ALIGN=center|"Pani" Wytwórnia Kapeluszy Damskich A. Wiżeniówna
| ALIGN=center|Sosnowiec, ul. Piłsudskiego 14a

|-
| ALIGN=center|114
| ALIGN=center|Państwowa Wytwórnia Prochu w Pionkach.
| ALIGN=center|Pionki

|-
| ALIGN=center|143
| ALIGN=center|"Perun" Francuskie Towarzystwo Akcyjne
| ALIGN=center|Dąbrówka Mała, ul. Grażyńskiego 28

|-
| ALIGN=center|172
| ALIGN=center|Poczta i Telegraf, Dyrekcja Okręgowa w Krakowie
| ALIGN=center|Kraków

|-
| ALIGN=center|191
| ALIGN=center|"Polfamin" Fabryka Farb Mineralnych w Wołowie
| ALIGN=center|Wołów, poczta Stąporków

|-
| ALIGN=center|108
| ALIGN=center|[[Fabryka Chemiczna „Radocha”|"Radocha" S. A. Fabryk Chemicznych w Sosnowcu]]
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], Kolonia Radocha

|-
| ALIGN=center|192
| ALIGN=center|"Rzemiosło" Spółdzielnia Wytwórcza Rzemieślnicza z o. o. w Radomiu
| ALIGN=center|Radom, ul. Traugutta 29a

|-
| ALIGN=center|174
| ALIGN=center|"Saturn" T-wo Górniczo-Przemysłowe S. A. w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], Kol. Saturn

|-
| ALIGN=center|132
| ALIGN=center|Schon C. G. S. A. Przemysłu Włókienniczego w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Chemiczna

|-
| ALIGN=center|29
| ALIGN=center|Składnica Harcerska; Namioty, mundury, ekwipunek polowy, odzież zawodowa
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul.  Warszawska 1

|-
| ALIGN=center|24
| ALIGN=center|Śliwa Stanisław (Dział Spożywczy)
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], Rudna 15a 

|-
| ALIGN=center|182
| ALIGN=center|Solvay Zakłady w Polsce z o. o. Kopalnie i Cementownie "Grodziec" 
| ALIGN=center|Grodziec k/ Będzina

|-
| ALIGN=center|22
| ALIGN=center|Sołtysik Stanisław Wyroby Betonowe 
| ALIGN=center|Wojkowice Komorne, ul. Cmentarna 18

|-
| ALIGN=center|168
| ALIGN=center|Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza T-wo Akc. w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Nowopogońska 1

|-
| ALIGN=center|151
| ALIGN=center|Sosnowieckie T-wo Kopalń i Zakładów Hutniczych S. A.
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. 3 Maja 27

|-
| ALIGN=center|89
| ALIGN=center|"Spójnia" Strzemieszyckie Zakłady Szczotkarskie K. Michalski i S-ka 
| ALIGN=center|Strzemieszyce, ul. Stacyjna 75

|-
| ALIGN=center|191
| ALIGN=center|Spółdzielnia Szewców "Opatrzność" w Wolbromiu
| ALIGN=center|[[Wolbrom]], ul. Krakowska 20

|-
| ALIGN=center|3
| ALIGN=center|Spółdzielnia Ziemiańska z o. o. dla zbytu mleka w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]

|-
| ALIGN=center|60
| ALIGN=center|Spółdzielnia Zjednoczonych Stolarzy w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], Piłsudskiego 17

|-
| ALIGN=center|127
| ALIGN=center|"Stara Sosnowiczanka" Fabryka Pończoch Jana Gaika 
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Warszawska 8

|-
| ALIGN=center|139
| ALIGN=center|Steinhagen Saenger Fabryka Papieru i Celulozy S. A. w Myszkowie.
| ALIGN=center|[[Myszków]]

|-
| ALIGN=center|124
| ALIGN=center|"Stradom" Częstochowskie Zakłady Wyrobów Włókienniczych S. A. w Częstochowie
| ALIGN=center|(Zarząd), Warszawa, pl. Napoleona 9 

|-
| ALIGN=center|5
| ALIGN=center|Szczeciński Zdzisław Ogrodnictwo
| ALIGN=center|?

|-
| ALIGN=center|86
| ALIGN=center|Szczerbowski R. Nowości i Wynalazki Gospodarcze
| ALIGN=center|Biała k. Bielska, Komorowiec 355

|-
| ALIGN=center|76
| ALIGN=center|Szczurek Jan, Wyroby Metalowe
| ALIGN=center|Poznań, ul. Kopczyńskiego 69

|-
| ALIGN=center|130
| ALIGN=center|Szencer August, Myszkowska Przędzalnia S. A.
| ALIGN=center|Warszawa, ul. Trębacka 4

|-
| ALIGN=center|78
| ALIGN=center|Taran Zakład Druciany w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Będzińska
|-
| ALIGN=center|81
| ALIGN=center|Tomczyk J. Wytwórnia Mebli 
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Pierackiego 1

|-
| ALIGN=center|168a
| ALIGN=center|[[Dziennik "Torpeda"|"Torpeda" Dziennik]]
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Sobieskiego 42a

|-
| ALIGN=center|156
| ALIGN=center|Towarzystwo Akcyjne Przemysłu Metalurgicznego w Polsce Francuska S. A. 
| ALIGN=center|Radomsko

|-
| ALIGN=center|123
| ALIGN=center|Towarzystwo Eksploatacyjne dla Przemysłu Trykotażowego Sp. z o. o. 
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Żeromskiego 1

|-
| ALIGN=center|132
| ALIGN=center|T-owo Przemysłu Włókienniczego Societe Anonyme de L'Industrie Textile 
| ALIGN=center|Częstochowa, ul. l-go Maja 19

|-
| ALIGN=center|48
| ALIGN=center|T-owo Stałej Wystawy Wyrobów Szkolnych w Sosnowcu
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Warszawska 6

|-
| ALIGN=center|24
| ALIGN=center|Tramwaje Elektryczne w Zagłębiu Dąbrowskim S. A.
| ALIGN=center|Katowice, pl. Wolności

|-
| ALIGN=center|191a
| ALIGN=center|Trąmpczyńska Józefa, Pracownia Firanek i Kapeluszy
| ALIGN=center|Choszczówka k/Warszawy

|-
| ALIGN=center|8
| ALIGN=center|Trąmpczyński Przemysław, Wytwórnia Preparatów i Przetworów Soji i Zielarnia
| ALIGN=center|Choszczówka k/Warszawy

|-
| ALIGN=center|90
| ALIGN=center|Trzaska, Evert i Michalski S. A. w Warszawie, oddział w Katowicach
| ALIGN=center|Katowice, ul. Mikołowska 15

|-
| ALIGN=center|20
| ALIGN=center|[[Ubezpieczalnia Społeczna w Sosnowcu]]
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]

|-
| ALIGN=center|132
| ALIGN=center|"Union Textile" S-ka Akc. Przędzalnia Wełny Czesankowej w Częstochowie
| ALIGN=center|Częstochowa, ul. Narutowicza 80

|-
| ALIGN=center|180
| ALIGN=center|"Wiek" S. A. Przemysłu Cementowego w Ogrodzieńcu 
| ALIGN=center|[[Ogrodzieniec|Ogrodzieniec k/Zawiercia]]

|-
| ALIGN=center|27-28
| ALIGN=center|Wilczyński Stefan Wytwórnia Win i Miodów
| ALIGN=center|[[Dąbrowa Górnicza]], ul. 3-go Maja 14 

|-
| ALIGN=center|87
| ALIGN=center|Witwicki Stefan, Zakład Mechaniczno-Stolarsko-Ciesielski
| ALIGN=center|[[Czeladź]], Wjazdowa 6.

|-
| ALIGN=center|115
| ALIGN=center|Wolbrom S. A. Fabryka Wyrobów Gumowych
| ALIGN=center|[[Wolbrom]]

|-
| ALIGN=center|-
| ALIGN=center|Wrzesiński Józef, Artyści Malarze Zagłębia Dąbrowskiego
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul Czysta 7

|-
| ALIGN=center|178
| ALIGN=center|"Wysoka" Fabryka Portland Cementu Sp. Akc. w Wysokiej
| ALIGN=center|[[Wysoka k/ Zawiercia]]

|-
| ALIGN=center|6
| ALIGN=center|Zarząd Miejski miasta Będzina
| ALIGN=center|[[Będzin]]

|-
| ALIGN=center|12
| ALIGN=center|Zarząd Miejski miasta Częstochowy
| ALIGN=center|Częstochowa

|-
| ALIGN=center|9
| ALIGN=center|Zarząd Miejski miasta Dąbrowy Górniczej
| ALIGN=center|[[Dąbrowa Górnicza]]

|-
| ALIGN=center|2
| ALIGN=center|Zarząd Miejski miasta Sosnowca
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]]
|-
| ALIGN=center|43
| ALIGN=center|Żeńska Szkoła Rzemiosł i Gimnazjum Krawieckie im. ks. kan. Fr. Raczyńskiego 
| ALIGN=center|[[Sosnowiec]], ul. Kaliska 58

|}



[[Kategoria:Historia]]
[[Kategoria:Zagłębie Dąbrowskie w czasach II Rzeczypospolitej]]