Tekst źródłowy strony Stanisław Marian Skarbiński

{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = '''Stanisław Marian Skarbiński'''
|pseudonim =
|grafika = 
|opis grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = [[26 maja]] [[1886]]
|miejsce urodzenia = [[Grodziec (Będzin)|Grodziec]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[26 stycznia]] [[1969]]
|miejsce śmierci = [[Grodziec (Będzin)|Grodziec]]
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =[[Cmentarz ewangelicki w Sosnowcu]]
|zawód =
|odznaczenia =
|www =
}}
'''Stanisław Marian Skarbiński''' - (ur. [[26 maja]] [[1886]] r. - zm. [[26 stycznia]][[1969]] roku), dyrektor [[Cementownia "Grodziec" (Będzin)|cementowni "Grodziec"]], a następnie dyrektor [[Grodzieckie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych|Grodzieckiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych]].

==Życiorys==
Urodził się [[26 maja]] [[1886]] roku w [[Grodziec (Będzin)|Grodźcu]] w rodzinie [[Stanisław Skarbiński|Stanisława Mariana Skarbińskiego]] (1856-1925) oraz Izabelli Jadwigi Aleksandry Żychlińskiej. W roku [[1905]] ukończył studia mechaniczne na politechnice w Karlsruhe (Technische Hochschule Fridericiana).
 
Po powrocie do Grodźca podjął pracę w [[Cementownia "Grodziec" (Będzin)|cementowni "Grodziec"]], którą w tym czasie kierował jego stryj [[Jakub Marian Skarbiński]]. 

W okresie od [[1 maja]] [[1912]]r. do [[31 grudnia]] [[1917]] r. był dyrektorem naczelnym [[Cementownia "Grodziec" (Będzin)|cementowni]]. Następnie przeszedł do pracy w dyrekcji Grodzieckiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych, zwanego Towarzystwem Grodzieckim. W roku [[1925]], po śmierci ojca, objął dyrekcję Towarzystwa. Jednocześnie został drugim prezesem i jednocześnie naczelnikiem OSP kopalni "Grodziec", którą to funkcję pełnił także w latach [[1930]]-[[1939]].

W roku [[1931]] statut Towarzystwa Grodzieckiego dopasowano do obowiązującego prawodawstwa. Wówczas bezpośredni Zarząd Towarzystwa podzielono między dwóch dyrektorów. Na czele działu technicznego stanął Stanisław Rażniewski, natomiast Stanisław Skarbiński kierował działem handlowym.
 
Istotną rolę w rozwoju przemysłu grodzieckiego w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku odgrywał belgijski koncern [[Zakłady "Solvay"|Solvay]], działający pod nazwą Zakłady Solvay w Polsce, z siedzibą w Warszawie, który w roku [[1920]] wydzierżawił, a w roku [[1930]] kupił kopalnię "Grodziec I". Natomiast w roku [[1923]] wydzierżawił, by po 2 latach kupić cementownię "Grodziec". Niektórzy autorzy podają, że w roku [[1936]] [[Zakłady "Solvay"|Solvay]] kupił kopalnię "Grodziec II", a w kwietniu [[1938]] roku zamknął nierentowną kopalnię "Grodziec I", stąd od tej pory używano już jedynie nazwy kopalnia "Grodziec". Z zachowanych dokumentów wynika jednak, że [[Zakłady "Solvay"|Solvay]] przejął kopalnię "Grodziec II", zachowując odrębność prawną Grodzieckiego Towarzystwa i honorując decyzje stojącego na jego czele Stanisława Skarbińskiego juniora.

W roku [[1937]] po rozpadzie Zgromadzenia Kupców w Będzinie, dla umożliwienia dalszego funkcjonowania szkoły, której prezesem Rady Opiekuńczej przez niemal 20 lat był Stanisław Skarbiński senior, powołano Fundację im. M. Kopernika, a Stanisław Skarbiński wszedł w skład Rady Opiekuńczej nowopowstałej Fundacji. Działał w niej aż do chwili upaństwowienia szkoły. W skład powojennej Rady wchodził także zaprzyjaźniony z rodziną Skarbińskich inż. Włodzimierz Kwapiszewski, w latach [[1921]]-[[1929]] dyrektor [[Cementownia "Grodziec" (Będzin)|cementowni "Grodziec"]] a następnie budowniczy i pierwszy dyrektor cementowni [[Cementownia "Saturn" (Wojkowice)|"Saturn"]].

W latach II wojny światowej kopalnią "Grodziec" kierował niemiecki dyrektor, natomiast Stanisław Skarbiński - z uwagi na swoje dotychczasowe zasługi, wiedzę i kwalifikacje zawodowe - zachował pracę na stanowisku technicznym w kopalni.

Bezpośrednio po wojnie, przez 15 miesięcy (od [[1 stycznia]] [[1945]] roku do [[31 marca]] [[1946]] roku) pracował na stanowisku dyrektora kopalni "Grodziec". Po zwolnieniu, aż do emerytury, pracował na stanowisku dyrektora ds. inwestycji w kopalni węgla kamiennego "Jowisz" w [[Wojkowice|Wojkowicach Komornych]].

Stanisław Skarbiński zmarł w Grodźcu [[26 stycznia]] [[1969]] r. Pochowany został na [[Cmentarz ewangelicki w Sosnowcu|cmentarzu ewangelickim w Sosnowcu]], w kwaterze rodziny Schönów.

==Rodzina==
Stanisław Skarbiński żonaty był ze Stefanią z Pogorzelskich, primo voto Cichowską; małżeństwo było bezdzietne. Pasierbicą Skarbińskiego była Elżbieta Cichowska zamężna za Aleksandrem Schönem, przedstawicielem słynnej sosnowieckiej rodziny włókienników.

''Biogram opracowała: '''[[Dorota Starościak]]'''''

==Bibliografia==
*Bolesław Ciepiela, ''Pierwsza na ziemiach polskich cementownia "Grodziec"'', Sosnowiec-Grodziec 1999
*Jerzy Jaros, ''Historia Górnictwa Węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914-1945'', Katowice-Kraków 1969
*Jerzy Jaros, ''Słownik historyczny kopalń węgla  na ziemiach polskich'', Katowice 1984 
*Jerzy Jaros, ''Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie (1936-1976)'', Warszawa-Kraków 1978 
*Jerzy Opęchowski, ''Monografja Towarzystwa Grodzieckiego Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych w Grodźcu'', praca dyplomowa, SGH, 1934 
*Marian Stelmach, ''Sto lat polskiego cementownictwa'', Cement-Wapno-Gips, nr 10/1957  
*''Wojkowice wczoraj i dziś'', szkice monograficzne wydane z okazji XXXV - lecia istnienia miasta 1962-1997

==Linki zewnętrzne==
*[http://www.wsb.edu.pl/index.php?p=new&idg=mg,100&id=4706&action=show Zaproszenie na wystawę w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej pt. Skarbińscy - przemysłowa elita Zagłębia]

[[Kategoria:Zagłębiowskie Biogramy|Skarbiński, Stanisław Marian]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Będzinem|Skarbiński, Stanisław Marian]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Grodźcem|Skarbiński, Stanisław Marian]]