Muzeum w Sosnowcu

Pałac Schoena - siedziba muzeum (Foto: Dariusz JUREK)

Pałac Schoena - siedziba muzeum (Foto: Michał Kusiak)

Wystawa stała Polskie szkło współczesne (Foto: Michał Kusiak)

Wnętrza Muzeum, wystawa Legiony Polskie (Foto: Michał Kusiak)

Informacje

Adres: ul. Chemiczna 12 41-205 Sosnowiec

tel. (0 32) 363 16 70, (0 32) 363 45 10

fax. (0 32) 266-79-44 e-mail: muzeum@muzeum.org.pl

Godziny otwarcia:

sezon zimowy – do 1 listopada do 31 marca

poniedziałek – nieczynne wtorek 10.00 – 15.00 środa 10.00 - 17.00 czwartek 10.00 – 15.00 piątek 10.00 – 15.00 sobota 10.00 – 17.00 niedziela 12.00 – 17.00

sezon letni – od 1 kwietnia do 31 października

poniedziałek – nieczynne wtorek 10.00 – 17.00 środa 10.00 – 17.00 czwartek 10.00 - 17.00 piątek 10.00 - 17.00 sobota 10.00 - 17.00 niedziela 12.00 – 17.00

Historia

Muzeum rozpoczęło swoją działalność w roku 1985 jako Muzeum Historii Ruchu Robotniczego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, będące Oddziałem Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. W 1989 r. placówka została przejęta przez sosnowiecki samorząd i od tego czasu funkcjonuje pod nazwą Muzeum w Sosnowcu.

W ciągu 25 letniej działalności zorganizowano około 500 wystaw w siedzibie oraz w kraju i za granicą, które obejrzało ponad 700 000 zwiedzających. Ekspozycje były związane z dziejami miasta i regionu, wpisywały się w obchody ważnych wydarzeń dotyczących historii Polski i Europy, prezentowały prace najwybitniejszych artystów, a także popularyzowały światowe dziedzictwo kulturowe.

Za swoją działalność Muzeum otrzymało wiele nagród i wyróżnień w edycjach prestiżowego konkursu „Wydarzenie Muzealne Roku”.

Działalność wystawiennicza

Ilość wystaw wypożyczonych do placówek w kraju i za granicą w latach 2000-2014

Jednym z podstawowych zadań sosnowieckiego Muzeum, jak każdej innej placówki tego typu, jest przygotowywanie wystaw i udostępnianie ich zwiedzającym. W naszym przypadku ma to na celu m.in. popularyzację dziejów miasta, jego dorobku gospodarczego i kulturalnego wśród mieszkańców stolicy Zagłębia Dąbrowskiego, a także - poprzez wypożyczanie swoich ekspozycji - promocję placówki w województwie śląskim i w całej Polsce oraz za granicą. Dzięki temu tysiące osób mogło poznać historię i kulturę Sosnowca kojarzonego dotąd niejednokrotnie tylko z przemysłem ciężkim, górnictwem i hutnictwem. Nie dostrzegano w dostatecznym stopniu jego znaczących osiągnięć w kulturze, nie doceniano sukcesów w nauce.

Większość ekspozycji przygotowano z okazji przypadających właśnie rocznic ważnych wydarzeń, m.in. z biografii wielkich artystów, takich jak Jan Kiepura czy Marian Malina oraz otrzymania przez Sosnowiec praw miejskich. W znacznie mniejszym stopniu wynikały one z doraźnych potrzeb jako projekty towarzyszące różnym wydarzeniom o charakterze nie tylko kulturalnym, ale i gospodarczym. Ponadto niektóre ekspozycje, w tym również te wypożyczane z muzeów zagranicznych, wzbudzały zainteresowanie różnych instytucji kultury z terenu całego województwa śląskiego. Spowodowane to było przede wszystkim tym, że podejmowały atrakcyjne tematy, często nieznane szerszemu ogółowi, czy też zapomniane przez wiele lat.

W dotychczasowej historii Muzeum największym zainteresowaniem zwiedzających cieszyła się wystawa „Trójkąt Trzech Cesarzy na dawnej widokówce”. Projekt ten został podjęty już w 2007 roku, aby przypomnieć współczesnym i ocalić od zapomnienia to historyczne miejsce, gdzie przez prawie sto lat (1815-1914) stykały się granice trzech państw zaborczych: Austro-Węgier, Niemiec i Rosji. Na to przedsięwzięcie złożyły się wspomniana ekspozycja i międzynarodowa konferencja naukowa, a także liczne konkursy historyczne i plastyczne. Ukazały się również następujące wydawnictwa: „Trójkąt Trzech Cesarzy”, „Przed laty w Trójkącie Trzech Cesarzy”, „ABC Trójkąta Trzech Cesarzy”, „Turystyka w Trójkącie Trzech Cesarzy”, „Granice w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX-XX wieku. Od Trójkąta Trzech Cesarzy do Traktatu w Schengen” oraz dwa albumy: „Trójkąt Trzech Cesarzy na dawnej widokówce” i „O Trójkącie Trzech Cesarzy”. Nakład większości pozycji został bardzo szybko wyczerpany, a łącznie sprzedano ponad 6 tysięcy egzemplarzy. Ponadto wydano reprinty 6 widokówek z lat 1905-1917. Warto wspomnieć, że wiele imprez odbyło się pod patronatem prezydentów Jaworzna, Mysłowic i Sosnowca. Natomiast patronem wspomnianej konferencji był Sekretarz Generalny Rady Europy, Terry Davies, oraz kilku polskich posłów do Parlamentu Europejskiego.

Wystawa „Trójkąt Trzech Cesarzy na dawnej widokówce” i jej kopia wykonana w 2010 roku pt. „O Trójkącie Trzech Cesarzy na dawnej widokówce” cieszyły się ogromną popularnością, o czym świadczy udostępnienie jej w 31 miejscach poza siedzibą Muzeum. Mogli ją zobaczyć mieszkańcy m.in. Ołomuńca i Karwiny w Czechach, Bardejowa i Żyliny na Słowacji oraz Miszkolca na Węgrzech. Była również prezentowana w Warszawie - w Sejmie RP i w Muzeum Niepodległości. Liczba zwiedzających ogółem to co najmniej 150 tysięcy osób, którą to należy powiększyć o dane z Fashion House Outlet Center w Sosnowcu.

Kolejna wystawa ciesząca się niesłabnącym zainteresowaniem ukazywała biografię i karierę artystyczną wielkiego Polaka - tenora Jana Kiepury. W ciągu kilkunastu lat przygotowano o nim z różnych okazji kilka ekspozycji noszących następujące tytuły: „Jan Kiepura – chłopak z Sosnowca”, „Jan Kiepura. W 40. rocznicę śmierci artysty”, „Jan Kiepura i Marta Eggerth. W 105. rocznicę urodzin wielkiego Polaka”, „Jan Kiepura (1902-1966). Chłopak z Sosnowca”, „Jan Kiepura...”. Znalazły się one w 36 miejscach poza gmachem Muzeum, m.in. w Ozd, Miszkolcu, Budapeszcie i Komarom na Węgrzech, w Czeskim Cieszynie, Karwinie i Ołomuńcu w Czechach, Bardejowie, Rożnawie, Spiskiej Nowej Wsi i Koszycach na Słowacji. Ogółem w kraju i za granicą zwiedziło ww. wystawy co najmniej 60 tysięcy osób, którą to liczbę należy powiększyć o dane z Fashion House Outlet Center w Sosnowcu. Należy dodać, że towarzyszyły im wydawnictwa, w tym jedno albumowe, takie jak: „Kiepura - chłopak z Sosnowca” (2001), „Jan Kiepura (1902-1966)” (2005),’’Sercem sosnowiczanin, głosem obywatel świata. Jan Kiepura 1902-1966” (2006), „Jan Kiepura artysta z Sosnowca” (2012). Łączny ich nakład wyniósł blisko 6 tysięcy egzemplarzy i został bardzo szybko wyczerpany.

Niezmiernie interesującą inicjatywą, która narodziła się przed kilku laty, było udostępnianie wystaw podczas masowych imprez kulturalnych i sportowych. W tym celu nawiązywano kontakty z ich organizatorami i przedstawiano im propozycje współpracy. Dominującą tematyką był Trójkąt Trzech Cesarzy, który starano się popularyzować na wielu płaszczyznach.

Wiosną 2010 roku podjęto rozmowy w tej sprawie z kierownictwem Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” w Koszęcinie, co przyniosło w rezultacie prezentację „Trójkąta Trzech Cesarzy na dawnej widokówce” w siedzibie zespołu podczas organizowanych corocznie „Dni Śląska”. W krótkim czasie, tj. od 25 do 27 czerwca, mogło ją obejrzeć około 52 tysiące osób uczestniczących w tej imprezie. Kilka miesięcy później, w dniach od 17 do 19 września, podczas organizowanego Memoriału im. Agaty Mróz-Olszewskiej w Hali Widowiskowo-Sportowej „Spodek” w Katowicach tę samą wystawę mogło zobaczyć 20 tysięcy kibiców siatkówki. W dwa lata później, 3 czerwca 2012 roku, podczas jubileuszowego X Pikniku Wielkiego „Regiony Europy i Świata” organizowanego w Parku Zamkowym w Pszczynie omawianą ekspozycję zwiedziło 30 tysięcy osób.

Zupełnie nową formę w dotychczasowej działalności wystawienniczej Muzeum przyniósł rok 2011, kiedy to podjęto współpracę z Sosnowcu. W tym ogromnym centrum handlowym pokazano dwie ekspozycje. Pierwsza to „Trójkąt Trzech Cesarzy na dawnej widokówce”, którą udostępniano od 5 do 30 kwietnia. Natomiast drugą, „Jan Kiepura (1902-1966). Chłopak z Sosnowca”, klienci mogli oglądać w okresie od 5 maja do 30 czerwca. Z informacji kierownictwa centrum i obserwacji pracowników Muzeum wynikało, że obie wystawy wzbudzały duże zainteresowanie wielu kupujących. Niestety, nie posiadamy żadnych oficjalnych danych co do liczby osób odwiedzających Outlet, gdyż stanowi to tajemnicę handlową. Można jedynie przypuszczać, że każdego dnia mogło przebywać tam nawet kilka tysięcy klientów, co za okres trzech miesięcy daje ogromną rzeszę zwiedzających.

Wszystkie wystawy udostępniane w latach 2000-2014 poza siedzibą Muzeum podzieliliśmy na dwie grupy. Do pierwszej, liczniejszej, wchodzą te związane tematycznie z dziejami i kulturą miasta oraz Zagłębia Dąbrowskiego. Natomiast drugą grupę, zdecydowanie mniejszą, lecz poruszającą różnorodną tematykę, tworzą ekspozycje będące efektem współpracy z partnerami zagranicznymi, wypożyczane z muzeów polskich i zagranicznych, oraz te realizowane niejako na zamówienie innych placówek muzealnych.

Wystawy stałe

Polskie szkło współczesne

Wystawy czasowe

Swoje prace wystawiali tu wybitni współcześni polscy artyści. Można było także podziwiać obrazy wielkich mistrzów polskiego malarstwa jak: J. Matejki, Kossaków, L. Wyczółkowskiego, J. Malczewskiego, Z. Beksińskiego, a także prace H. de Toulouse-Lautreca, A. Warhola, A. Muchy, P. Picassa.