Tekst źródłowy strony Modrzejów (Sosnowiec)

{{dzielnica infobox
|dzielnica               = Modrzejów
|dopełniacz_dzielnicy    = Modrzejowa
|miasto                  = Sosnowiec
|dopełniacz_miasta       = Sosnowca
|herb_miasta          = Herb sosnowca.png
|flaga_dzielnicy      =
|herb_dzielnicy       = 
|flaga_dzielnicy      =
|dewiza               =
|zdjęcie              = 
|opis_zdjęcia         =
|status               = dzielnica
|zespół               = 
|założone             = 
|w_granicach_miasta   = 
|burmistrz            =
|powierzchnia         =
|populacja            =
|gęstość              =
|wysokość             =
|nr_kier              =
|kod_poczt            = 
|tablica_rej          =
|mapa_miasta          = 
|www                  =
|wikinews             =
|galeria_commons      =
}}

'''Modrzejów''' - dawniej niewielka osada u zlewiska [[Biała Przemsza|Białej]] i [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]], dziś dzielnica [[Sosnowiec|Sosnowca]] - pierwotnie nosił nazwę Mrowisko. 

[[Plik:Plan_Modrzejowa_1869_r..JPG|thumb|300px|Plan miasta Modrzejowa z [[1869]] r., w momencie utraty praw miejskich zabranych przez władze carskie]]
[[Plik:Sosnowiec 1907 Modrzejów.jpg|thumb|350px|[[Modrzejów (Sosnowiec)|Modrzejów]] na planie Sosnowca z [[1907]] roku]]
==Historia==
Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z [[1650]] roku i znajduje się w kronikach Bractwa Różańcowego w Mysłowicach. W 1706 roku, za przyzwoleniem króla Augusta II Sasa, osada została przemianowana w miasto o nazwie Modrzewo (od nazwiska właściciela). Obecnej nazwy zaczęto używać od 1711 roku.

Modrzejów był głównym skupiskiem ludności żydowskiej w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]]. Tutaj osiedlili się Żydzi wygnani przez Warszyckiego z [[Pilica|Pilicy]]. W roku [[1713]] posiadali już kahał, synagogę i własny cmentarz. Według danych z [[1849]] roku w Modrzejowie mieszkało 310 Żydów, co stanowiło prawie 84% ogółu mieszkańców miasta.

Modrzejów należał do [[Dwór Sielecki|dóbr sieleckich]]. Jego właścicielami byli: Jaroccy, Klajnerowie - Minorowie, Przybysławscy, Modrzewscy, Kabielscy, Tęgoborscy, Żulińscy, Grabińscy, Jordan hr. Stojewski, a od początku XIX wieku Niemcy:
gen Schimrnelpfenig von de Oye, [[Ludwig Anhalt-Coeten von Pless]], hrabina [[Szarlota von Vernigerode zu Stolberg]] i hr. [[Jan Renard]] (od [[1856]] roku).

Miasto miało prawo do 9 jarmarków w roku ( przywilej króla Augusta III) oraz do organizowania cotygodniowych targów na zboże, bydło i konie (przywilej króla Stanisława Augusta Poniatowskiego). Od [[1725]] roku istniał tutaj magazyn soli.
Wskutek m.in. silnej konkurencji ze strony pobliskich {{W|Mysłowice|Mysłowic}}, które leżały wprawdzie za granicą, lecz stanowiły centrum handlowe także dla dóbr sieleckich, Modrzejów zatrzymał się w rozwoju. Po powstaniu styczniowym (oddziały powstańcze operowały w tym rejonie i próbowały zdobyć miasto) utracił prawa miejskie.

Przemysł zaczął powstawać tutaj stosunkowo późno. W latach 1902 - 1912 zbudowano [[Kopalnia "Modrzejów" (Sosnowiec-Modrzejów)|kopalnię "Modrzejów"]] jako część [[Kopalnia "Niwka" (Sosnowiec-Niwka)|kopalni "Niwka"]]; samodzielność uzyskała w [[1919]] roku. Należała do [[Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich|Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich]]. Po II wojnie światowej ponownie połączyła się z [[[[Kopalnia "Niwka" (Sosnowiec-Niwka)|kopalnią "Niwka"]].

==Galeria==
<gallery>
Plik:Sosnowiec-Modrzejów._Ul._Orląt_Lwowskich.JPG|Sosnowiec-Modrzejów. Ulica Orląt Lwowskich (przedwojenna ulica Dąbrowska). 
Plik:Sosnowiec._Modrzejów._02.JPG|Sosnowiec. Modrzejów, ulica 27 Stycznia (przedwojenna ul. Henryka) (w czasie wojny getto żydowskie).
Plik:Sosnowiec._Kirkut_(cmentarz_żydowski)_w_Modrzejowie.JPG|[[Cmentarz żydowski w Sosnowcu-Modrzejowie|Sosnowiec. Kirkut (cmentarz żydowski) w Modrzejowie]].
Plik:Sosnowiec_Modrzejow._Kirkut._Zdjecie_sprzed_1939.jpg|[[Cmentarz żydowski w Sosnowcu-Modrzejowie|Kirkut]]. Zdjęcie sprzed 1939 roku (o czym świadczą wieże synagogi w Mysłowicach). 
Plik:Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów 01.JPG|Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów
Plik:Modrzejów-granica-na-rzece-0001.jpg|Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów
Plik:Kładka graniczna-Trójkat Trzech Cesarzy-0011.jpg|Zniszczona kładka graniczna
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis 
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis 
</gallery>

==Modrzejów na dawnej pocztówce==
<gallery>
Plik:Sosnowiec Modrzejów Komora Celna 01.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
</gallery>

==Zabytki==
* Kapliczka Matki Boskiej Częstochowskiej, 1857 r.
* Cmentarz żydowski (kirkut) przy ul. Pastewnej i Bożniczej (początki datowane na XVIII w., pow. 0,3 ha; znajduje się tam wiele zabytkowych płyt nagrobnych z XVIII, XIX i XX w.)
* Drewniana chałupa, XIX w., ul. Wygoda 2
* Układ urbanistyczny dawnego miasta z rynkiem (ul. Rynek) i kilkoma sąsiednimi ulicami. Układ zdewastowany po II wojnie światowej.
* Zburzona całkowicie pierzeja od strony Mysłowic i Dębowej Góry. Zachowana od strony Niwki i 2 budynki od strony kirkutu żydowskiego. W XXI w. w części dawnego rynku powstało rondo. Ślad po synagodze żydowskiej i łaźni żydowskiej (Mykwie).
* Zabytkowa zabudowa mieszkalna z końca XIX i początku XX w., szczególnie przy ul. Orląt Lwowskich.

==Zobacz też==
*[[Kopalnia "Niwka-Modrzejów" (Sosnowiec)]]

==Bibliografia==
*[[Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów|Małgorzata Śmiałek, Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów]]
*[[Powstanie, rozwój i zagłada gminy żydowskiej w Modrzejowie]]
*[[Dzielnice Sosnowca - Niwka, Dańdówka, Bór, Bobrek, Jęzor, Modrzejów.]]

[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Modrzejów]]
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Modrzejów]]
[[Kategoria:Nazwy miejscowe w Zagłębiu Dąbrowskim|Modrzejów]]