Jan Pierzchała: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 7: Linia 7:
  |podpis              =  
  |podpis              =  
  |data urodzenia      = [[26 września]] [[1921]]
  |data urodzenia      = [[26 września]] [[1921]]
  |miejsce urodzenia    = [[Jaworzno]]
  |miejsce urodzenia    = Jaworzno
  |imię przy narodzeniu =
  |imię przy narodzeniu =
  |data śmierci        = [[7 grudnia]] [[2003]]
  |data śmierci        = [[7 grudnia]] [[2003]]
  |miejsce śmierci      = [[Sosnowiec]]
  |miejsce śmierci      = [[Sosnowiec]]
  |przyczyna śmierci    =
  |przyczyna śmierci    =
  |miejsce spoczynku    =  
  |miejsce spoczynku    = [[Sosnowiec]]
  |zawód                = polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz
  |zawód                = polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz
  |odznaczenia          =  
  |odznaczenia          =  
Linia 21: Linia 21:
}}
}}


Jan Pierzchała (1921 – 2003) - polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz. Urodził się [[26 września]] [[1921]]r. w Jaworznie.
'''Jan Pierzchała''' - (ur. [[26 września]] [[1921]] r. w Jaworznie, zm. [[7 grudnia]] [[2003]] r. w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]) polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz.


Choć Jan Pierzchała urodził się w 1921 roku w Jaworznie, to od 1953 do swojej śmierci w 2003 r. mieszkał w Sosnowcu. Mówi się, że był Sosnowiczaninem z wyboru. Tutaj też znajduje się jego grób. W Sosnowcu uczył się w Liceum Pedagogicznym, którego nie ukończył ze względu na wybuch II wojny światowej.  
Choć Jan Pierzchała urodził się w [[1921]] roku w Jaworznie, to od [[1953]] do swojej śmierci w [[2003]] r. mieszkał w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]. Mówi się, że był Sosnowiczaninem z wyboru. Tutaj też znajduje się jego grób.  


Od 1956 do 1959 zajmował stanowisko attaché kulturalnego w Berlinie. Po powrocie do kraju w licznych artykułach, felietonach, szkicach i recenzjach podejmował kwestie literatury i kultury krajów niemieckojęzycznych (RFN, NRD, Austria), a także sprawy polsko-niemieckich kontaktów literackich. Najpierw pracował w redakcji wydania niedzielnego „Trybuny Robotniczej”, a  latach 1962–1981 był zastępcą redaktora naczelnego „Poglądów”. W latach 1964–1966 był kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. W okresie 1964 - 1968 radny Miejskiej Rady Narodowej w Sosnowcu, w latach 1966 - 1997 kierownik literacki w Teatrze Zagłębia, a w 1986 r. współzałożyciel, a następnie prezes Klubu Pisarzy Zagłębia Dąbrowskiego. Był autorem licznych adaptacji scenicznych, redaktorem programów teatralnych i autorem setek artykułów zawartych w tych programach. Tutaj wystawił swoją sztukę ”Nieproszona”. Za rolę w tej sztuce Jan Klemens otrzymał Złotą Maskę.
==Edukacja==
W [[Sosnowiec|Sosnowcu]] uczył się w Liceum Pedagogicznym, którego nie ukończył ze względu na wybuch II wojny światowej. W 1950 r. został absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Wrocławskim. W trakcie studiów (1947-49) był sekretarzem redakcji „Zeszytów Wrocławskich”. Brał udział w pracach Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i Literatury we Wrocławiu, był też dyrektorem do spraw programowych rozgłośni Polskiego Radia.


Również monografie Teatru Zagłębia wydawane z okazji kolejnych jubileuszy wyszły spod ręki Jana Pierzchały. W swojej twórczości poświęca wiele miejsca problematyce historyczno-społecznej, dotyczącej Sosnowca i okolic. Jak piszą o nim: „ To była jego mała ojczyzna i niejednokrotnie dawał temu wyraz w felietonach i szkicach biograficzno-krytycznych. (..) na każdym kroku podkreślał wyjątkowy duchowy związek z Zagłębiem: Zagłębie Dąbrowskie jest dla mnie tylko tym, jakim postrzegano je od lat 20. XIX wieku. To po prostu Polska, jej znak, jej symbol” .
==Praca==
Od [[1956]] do [[1959]] zajmował stanowisko attaché kulturalnego w Berlinie. Po powrocie do kraju w licznych artykułach, felietonach, szkicach i recenzjach podejmował kwestie literatury i kultury krajów niemieckojęzycznych (RFN, NRD, Austria), a także sprawy polsko-niemieckich kontaktów literackich. Najpierw pracował w redakcji wydania niedzielnego „Trybuny Robotniczej”, a  latach [[1962]] – [[1981]] był zastępcą redaktora naczelnego „Poglądów”. W latach [[1964]] – [[1966]] był kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. W okresie [[1964]] - [[1968]] [[Rada Miejska w Sosnowcu|radny Miejskiej Rady Narodowej w Sosnowcu]], w latach [[1966]] - [[1997]] kierownik literacki w [[Teatr Zagłębia (Sosnowiec)|Teatrze Zagłębia]], a w [[1986]] r. współzałożyciel, a następnie prezes Klubu Pisarzy Zagłębia Dąbrowskiego. Był autorem licznych adaptacji scenicznych, redaktorem programów teatralnych i autorem setek artykułów zawartych w tych programach. Tutaj wystawił swoją sztukę ”Nieproszona”. Za rolę w tej sztuce [[Jan Klemens]] otrzymał Złotą Maskę.


Od 1948 roku jest członkiem Związku Literatów Polskich. W 1949 roku na Uniwersytecie Wrocławskim uzyskał dyplom polonisty. Został sekretarzem "Zeszytów Wrocławskich" i dyrektorem programowym Rozgłośni Wrocławskiej PR. W 1949 roku otrzymał nagrodę literacką Wrocławia. Od 1954 do 1956 roku był redaktorem Wydawnictwa "Śląsk" w Katowicach. W 1962 roku otrzymał nagrodę województwa katowickiego i rozpoczął trwającą prawie 20 lat pracę w dwutygodniku "Poglądy" na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego, publikując wiele artykułów o tematyce niemieckiej, literaturze i sprawach społecznych. Laureat Nagrody Artystycznej Miasta Sosnowca za 1998 rok.  
Również monografie [[Teatr Zagłębia (Sosnowiec)|Teatru Zagłębia]] wydawane z okazji kolejnych jubileuszy wyszły spod ręki Jana Pierzchały. W swojej twórczości poświęca wiele miejsca problematyce historyczno-społecznej, dotyczącej [[Sosnowiec|Sosnowca]] i okolic. Jak piszą o nim: „To była jego mała ojczyzna i niejednokrotnie dawał temu wyraz w felietonach i szkicach biograficzno-krytycznych. (..) na każdym kroku podkreślał wyjątkowy duchowy związek z [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiem]]: Zagłębie Dąbrowskie jest dla mnie tylko tym, jakim postrzegano je od lat 20. XIX wieku. To po prostu Polska, jej znak, jej symbol” .


Liczne pozycje książkowe, zarówno poezja, proza jak i literatura popularna. Autor m.in. "Noce bez światła" - 1954, "Rozstanie i powrót" - 1957, "Antykwariat przy ulicy Barbarossy" - 1962, "Legenda Zagłębia" - 1962, "Anastazy Kowalczyk" - 1962, "Dzień z nocą na trzy podzielony" - 1964, "Krzak gorejący" - 1972, "Poczekaj deszcz" - 1975, "Opasani ciemnością" - 1983, "Jak krótkie lato" - 1985. Na podstawie prozy Jana Pierzchały powstały także dwa filmy "Wielki las" i "Gorąca linia". POsiada bardzo bogaty dorobek publicystyczny. Jego artykuły prasowe zamieszczane były na łamach wspomnianych "Poglądów", "Śląska" oraz "Miesięcznika Literackiego", "Życia Literackiego" i wielu innych czasopism. Tematyka artykułów jest bardzo bogata i różnorodna. Znajdujemy tu przede wszystkim całą mnogość tematów literackich, wiele historycznych, dużo miejsca w swych rozważaniach poświęcał sprawom kultury, sztuki, języka. Teatr stanowił znaczną część jego zainteresowań teoretycznych, jak i praktycznych.
Od [[1948]] roku jest członkiem Związku Literatów Polskich. W [[1949]] roku otrzymał nagrodę literacką Wrocławia. Od [[1954]] do [[1956]] roku był redaktorem Wydawnictwa "Śląsk" w Katowicach. W [[1962]] roku otrzymał nagrodę województwa katowickiego i rozpoczął trwającą prawie 20 lat pracę w dwutygodniku "Poglądy" na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego, publikując wiele artykułów o tematyce niemieckiej, literaturze i sprawach społecznych. Laureat [[Nagroda Artystyczna Miasta Sosnowca|Nagrody Artystycznej Miasta Sosnowca]] za [[1998]] rok.  


Był piewcą Sosnowca i Zagłębia Dąbrowskiego, jako „małej ojczyzny”, wybitnym pisarzem, działaczem kultury. Poprzez Legendę Zagłębia, odegrał wielką rolę w potwierdzeniu i utrwaleniu w świadomości społecznej obecności w Zagłębiu: Stefana Żeromskiego, Marii Dąbrowskiej, Artura Gruszeckiego, Andrzeja Niemojewskiego, Gabrieli Zapolskiej, Juliusza Kadena-Bandrowskiego, Lecha Piwowara, Władysława Sebyły oraz Leona Kruczkowskiego. Dzięki Janowi Pierzchale i prof. Władysławowi Wójcikowi powstał w Sosnowcu pomnik Leona Kruczkowskiego. Odegrał też dużą rolę w utrwaleniu w mieście pamięci o Emilu Zegadłowiczu. Wielkim osiągnięciem Pierzchały jest wzbogacenie kalendarium zagłębiowskich działań politycznych Józefa Piłsudskiego o konkretne fakty i daty. Zmarł [[7 grudnia]] [[2003]]r. w Sosnowcu.
Na podstawie prozy Jana Pierzchały powstały także dwa filmy "Wielki las" i "Gorąca linia". Posiada bardzo bogaty dorobek publicystyczny. Jego artykuły prasowe zamieszczane były na łamach wspomnianych "Poglądów", "Śląska" oraz "Miesięcznika Literackiego", "Życia Literackiego" i wielu innych czasopism. Tematyka artykułów jest bardzo bogata i różnorodna. Znajdujemy tu przede wszystkim całą mnogość tematów literackich, wiele historycznych, dużo miejsca w swych rozważaniach poświęcał sprawom kultury, sztuki, języka. Teatr stanowił znaczną część jego zainteresowań teoretycznych, jak i praktycznych.
 
Był piewcą [[Sosnowiec|Sosnowca]] i [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]], jako „małej ojczyzny”, wybitnym pisarzem, działaczem kultury. Poprzez Legendę [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia]], odegrał wielką rolę w potwierdzeniu i utrwaleniu w świadomości społecznej obecności w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]]: [[Stefan Żeromski|Stefana Żeromskiego]], Marii Dąbrowskiej, Artura Gruszeckiego, [[Andrzej Niemojewski|Andrzeja Niemojewskiego]], Gabrieli Zapolskiej, [Juliusz Kaden-Bandrowski|Juliusza Kadena-Bandrowskiego]], [[Lech Piwowar|Lecha Piwowara]], Władysława Sebyły oraz [[Leon Kruczkowski|Leona Kruczkowskiego]]. Dzięki Janowi Pierzchale i prof. Władysławowi Wójcikowi powstał w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] pomnik [[Leon Kruczkowski|Leona Kruczkowskiego]]. Odegrał też dużą rolę w utrwaleniu w mieście pamięci o [[Emil Zegadłowicz|Emilu Zegadłowiczu]]. Wielkim osiągnięciem Pierzchały jest wzbogacenie kalendarium [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskich]] działań politycznych Józefa Piłsudskiego o konkretne fakty i daty.
 
==Książki==
Liczne pozycje książkowe, zarówno poezja, proza jak i literatura popularna. <br>
Autor m.in.
* "Noce bez światła" - [[1954]]
* "Rozstanie i powrót" - [[1957]]
* "Antykwariat przy ulicy Barbarossy" - [[1962]]
* "Legenda Zagłębia" - [[1962]]
* "Anastazy Kowalczyk" - [[1962]]
* "Dzień z nocą na trzy podzielony" - [[1964]]
* "Krzak gorejący" - [[1972]]  
* "Poczekaj deszcz" - [[1975]]   
* "Opasani ciemnością" - [[1983]]
* "Jak krótkie lato" - [[1985]]


''Biogram opracował: Piotr Dudała''
''Biogram opracował: Piotr Dudała''

Aktualna wersja na dzień 07:36, 26 wrz 2016

Zagłębiowskie Biogramy
Jan Pierzchała
Jan Pierzchała
Imię i nazwisko Jan Pierzchała
Data i miejsce urodzenia 26 września 1921
Jaworzno
Data i miejsce śmierci 7 grudnia 2003
Sosnowiec
Miejsce spoczynku Sosnowiec
Zawód polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz

Jan Pierzchała - (ur. 26 września 1921 r. w Jaworznie, zm. 7 grudnia 2003 r. w Sosnowcu) polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz.

Choć Jan Pierzchała urodził się w 1921 roku w Jaworznie, to od 1953 do swojej śmierci w 2003 r. mieszkał w Sosnowcu. Mówi się, że był Sosnowiczaninem z wyboru. Tutaj też znajduje się jego grób.

Edukacja

W Sosnowcu uczył się w Liceum Pedagogicznym, którego nie ukończył ze względu na wybuch II wojny światowej. W 1950 r. został absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Wrocławskim. W trakcie studiów (1947-49) był sekretarzem redakcji „Zeszytów Wrocławskich”. Brał udział w pracach Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i Literatury we Wrocławiu, był też dyrektorem do spraw programowych rozgłośni Polskiego Radia.

Praca

Od 1956 do 1959 zajmował stanowisko attaché kulturalnego w Berlinie. Po powrocie do kraju w licznych artykułach, felietonach, szkicach i recenzjach podejmował kwestie literatury i kultury krajów niemieckojęzycznych (RFN, NRD, Austria), a także sprawy polsko-niemieckich kontaktów literackich. Najpierw pracował w redakcji wydania niedzielnego „Trybuny Robotniczej”, a latach 19621981 był zastępcą redaktora naczelnego „Poglądów”. W latach 19641966 był kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. W okresie 1964 - 1968 radny Miejskiej Rady Narodowej w Sosnowcu, w latach 1966 - 1997 kierownik literacki w Teatrze Zagłębia, a w 1986 r. współzałożyciel, a następnie prezes Klubu Pisarzy Zagłębia Dąbrowskiego. Był autorem licznych adaptacji scenicznych, redaktorem programów teatralnych i autorem setek artykułów zawartych w tych programach. Tutaj wystawił swoją sztukę ”Nieproszona”. Za rolę w tej sztuce Jan Klemens otrzymał Złotą Maskę.

Również monografie Teatru Zagłębia wydawane z okazji kolejnych jubileuszy wyszły spod ręki Jana Pierzchały. W swojej twórczości poświęca wiele miejsca problematyce historyczno-społecznej, dotyczącej Sosnowca i okolic. Jak piszą o nim: „To była jego mała ojczyzna i niejednokrotnie dawał temu wyraz w felietonach i szkicach biograficzno-krytycznych. (..) na każdym kroku podkreślał wyjątkowy duchowy związek z Zagłębiem: Zagłębie Dąbrowskie jest dla mnie tylko tym, jakim postrzegano je od lat 20. XIX wieku. To po prostu Polska, jej znak, jej symbol” .

Od 1948 roku jest członkiem Związku Literatów Polskich. W 1949 roku otrzymał nagrodę literacką Wrocławia. Od 1954 do 1956 roku był redaktorem Wydawnictwa "Śląsk" w Katowicach. W 1962 roku otrzymał nagrodę województwa katowickiego i rozpoczął trwającą prawie 20 lat pracę w dwutygodniku "Poglądy" na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego, publikując wiele artykułów o tematyce niemieckiej, literaturze i sprawach społecznych. Laureat Nagrody Artystycznej Miasta Sosnowca za 1998 rok.

Na podstawie prozy Jana Pierzchały powstały także dwa filmy "Wielki las" i "Gorąca linia". Posiada bardzo bogaty dorobek publicystyczny. Jego artykuły prasowe zamieszczane były na łamach wspomnianych "Poglądów", "Śląska" oraz "Miesięcznika Literackiego", "Życia Literackiego" i wielu innych czasopism. Tematyka artykułów jest bardzo bogata i różnorodna. Znajdujemy tu przede wszystkim całą mnogość tematów literackich, wiele historycznych, dużo miejsca w swych rozważaniach poświęcał sprawom kultury, sztuki, języka. Teatr stanowił znaczną część jego zainteresowań teoretycznych, jak i praktycznych.

Był piewcą Sosnowca i Zagłębia Dąbrowskiego, jako „małej ojczyzny”, wybitnym pisarzem, działaczem kultury. Poprzez Legendę Zagłębia, odegrał wielką rolę w potwierdzeniu i utrwaleniu w świadomości społecznej obecności w Zagłębiu: Stefana Żeromskiego, Marii Dąbrowskiej, Artura Gruszeckiego, Andrzeja Niemojewskiego, Gabrieli Zapolskiej, [Juliusz Kaden-Bandrowski|Juliusza Kadena-Bandrowskiego]], Lecha Piwowara, Władysława Sebyły oraz Leona Kruczkowskiego. Dzięki Janowi Pierzchale i prof. Władysławowi Wójcikowi powstał w Sosnowcu pomnik Leona Kruczkowskiego. Odegrał też dużą rolę w utrwaleniu w mieście pamięci o Emilu Zegadłowiczu. Wielkim osiągnięciem Pierzchały jest wzbogacenie kalendarium zagłębiowskich działań politycznych Józefa Piłsudskiego o konkretne fakty i daty.

Książki

Liczne pozycje książkowe, zarówno poezja, proza jak i literatura popularna.
Autor m.in.

  • "Noce bez światła" - 1954
  • "Rozstanie i powrót" - 1957
  • "Antykwariat przy ulicy Barbarossy" - 1962
  • "Legenda Zagłębia" - 1962
  • "Anastazy Kowalczyk" - 1962
  • "Dzień z nocą na trzy podzielony" - 1964
  • "Krzak gorejący" - 1972
  • "Poczekaj deszcz" - 1975
  • "Opasani ciemnością" - 1983
  • "Jak krótkie lato" - 1985

Biogram opracował: Piotr Dudała