Józef Renik

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Józef Renik,
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1896 Sosnowiec
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1969 Katowice
Miejsce spoczynku	Sosnowiec
Zawód	dziennikarz
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie, raz w okresie międzywojennym, raz po II wojnie), Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Józef Renik, kryptonim "Joter" - (ur. 24 stycznia 1896 r. w Sosnowcu, zm. 7 grudnia 1969 r. w Katowicach) działacz niepodległościowy, dziennikarz. Był dwukrotnie żonaty: z Felicją Szczepańską (zmarła w 1937 r.) oraz z Leokadią Czarnowską z Wróblewskich. Z pierwszą żoną miał dwie córki: Janinę i Marię.

Edukacja

W 1906 r. ukończył w rodzinnym mieście sześcioletnią szkołę, tzw. Aleksandrówkę. Dalszej nauki nie podjął z powodu trudnych warunków materialnych związanych z chorobą ojca. Przez krótki okres pracował w charakterze praktykanta biurowego w Fabryce Wyrobów Cementowych Redel, a następnie był uczniem zecerskim w drukarni „Kuriera Zachodniego”.

Praktykę zecerską kontynuował w drukarni „Iskry” zorganizowanej przez Wiktora Monsiorskiego w 1910 r. Jednocześnie intensywnie się dokształcał i przygotowywał do zawodu dziennikarza. W „Iskrze” zamieszczał pierwsze notki informacyjne.

Przed wybuchem I wojny światowej związał się z ruchem niepodległościowym. Wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich; z ramienia tej organizacji w czerwcu 1914 r. odbył kurs instruktorski w owym Sączu. W sierpniu tr. wstąpił do Legionów - służbę pełnił w I pułku Pierwszej Brygady, w stopniu plutonowego. W listopadzie 1917 r. wrócił do Sosnowca i rozpoczął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej jako instruktor, początkowo w Zagłębiu Dąbrowskim, a następnie w Olkuszu, gdzie brał udział w rozbrajaniu Austriaków i tworzeniu Batalionu Strzelców Olkuskich im. Francesco Nullo.

W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego, w którego szeregach uczestniczył w wojnie polsko-radzieckiej. Zwolniony ze służby z powodu złego stanu zdrowia, przyjechał do rodzinnego Sosnowca. Podjął pracę w drukarni „Kuriera Zagłębia” w charakterze typografa, równocześnie próbował swych sił jako dziennikarz. W grudniu 1920 r. przeniósł się do drukarni Centralnego Związku Zawodowego Górników na stanowisko jej dysponenta. Dodatkowo w latach 1922 - 1923 pełnił funkcję sekretarza redakcji „Górnika”, organu prasowego Związku oraz „Wiadomości Zagłębia”, tygodnika Polskiej Partii Socjalistycznej w Zagłębiu. Pracował tutaj do połowy 1924 r.

W lipcu 1924 r. przeniósł się do „Gazety Ludowej” ukazującej się codziennie w Katowicach, w której objął dział depesz krajowych i zagranicznych oraz pełnił obowiązki sprawozdawcy Sejmu Śląskiego.

Od lipca 1925 r. pracował w redakcji „Polonii”, założonej przez Wojciecha Korfantego, w charakterze reportera, a od końca listopada 1926 r. w nowo powstałej gazecie codziennej „Polska Zachodnia”, reprezentującej Narodowo-Chrześcijańskie-Zjednoczenie Pracy (śląski odłam Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem). Z tą gazetą był związany do wybuchu II wojny światowej - początkowo jako sekretarz redakcji, a następnie zastępca redaktora naczelnego.

W okresie międzywojennym należał do wielu organizacji politycznych i społecznych. Był członkiem PPS (1921 - 1924), wiceprezesem oddziału sosnowieckiego Związku Legionistów Polskich (1921 - 1939), sekretarzem, a później prezesem i członkiem komisji rewizyjnej sosnowieckiego oddziału Związku Zawodowego Drukarzy (1920 - 1923), sekretarzem Syndykatu Dziennikarzy Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego (1926 – 1939).

Lata okupacji oderwały go od zajęć dziennikarskich. Spędził je w Sosnowcu pracując początkowo w Piekarni Mechanicznej, a następnie w magazynie mąki Wolfa Urbata.

Od końca stycznia 1945 r. uczestniczył w przygotowywaniu wydania nowej codziennej gazety o zasięgu wojewódzkim „Dziennika Zachodniego”. Jednocześnie był redaktorem „Związkowca”, organu Okręgowej Komisji Związków Zawodowych w Katowicach.

W marcu 1945 r. przeniósł się do „Trybuny Robotniczej” (organ Komitetu Wojewódzkiego PPR, a następnie PZPR), wszedł w skład pierwszego kolegium redakcyjnego. Od czerwca 1947 r. pełnił funkcje kierownika redakcji nocnej.

W 1947 r. został oddelegowany przez Zarząd Główny Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa” do pracy na terenie innych województw. Uczestniczył w organizowaniu „Gazety Zachodniej” w Bydgoszczy (1947), „Sztandaru Młodych”, w Warszawie (1950) i „Głosu Koszalińskiego” (1952). Do jego głównych obowiązków należało skoordynowanie pracy redakcji i drukarni tych czasopism.

Od 1955 do 1963 r., tj. do czasu przejścia na emeryturę, pełnił obowiązki kierownika działu technicznego w swojej macierzystej gazecie. Podczas wakacji prowadził praktyki dla studentów dziennikarstwa; wychował znakomitych dziennikarzy.

Będąc na emeryturze, nadal pracował w „Trybunie Robotniczej” w niepełnym wymiarze godzin. W 1963 r. otrzymał nagrodę wojewódzką za prace publicystyczne i dziennikarskie.

Opublikował wspomnienia Od kaszty do pióra (Katowice 1967), które są cennym przyczynkiem do dziejów prasy na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim. Współpracował z ,,Zaraniem Śląskim” i „Poglądami” opracowywał monografię „Trybuny Robotniczej” której nie dokończył z powodu swojej śmierci.

W okresie powojennym był aktywnym członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy, wchodził w skład zarządu oraz przewodniczył Komisji Rewizyjnej oddziału katowickiego, a następnie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Reprezentował Związek w Okręgowej Komisji Związków Zawodowych w Katowicach. Był również członkiem plenum Komisji Historycznej przy Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych, a od 1965 r. członkiem prezydium tej Komisji. Jako były drukarz brał udział w pracach Komisji Historycznej przy Zarządzie Okręgu Związku Zawodowego Pracowników Poligrafu w Katowicach.

Odznaczenia

Za działalność zawodową i społeczną otrzymał następujące odznaczenia: w okresie międzywojennym - Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych i Złoty Krzyż Zasługi, w okresie powojennym - Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski i in.

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek, Zbigniew Studencki: Sosnowieckie ABC, tom VII. Muzeum w Sosnowcu, 2008, s. 54-56. ISBN 978-83-89199-37-9.