Tekst źródłowy strony Cementownia "Grodziec" (Będzin)

[[Plik:Cementownia Grodziec 1.JPG|thumb|350px|Logo cementowni do [[1914]] roku]]
[[Plik:Będzin Grodziec 001.jpg|thumb|350px|litografia [[1870]] r.]]
[[Plik:Cementownia Grodziec-01.jpg|thumb|350px|recht]]
[[Plik:Cementownia_Grodziec.jpg|thumb|350px|Cementownia Grodziec, a przynajmniej to, co z niej zostało]]
'''Cementownia "Grodziec"''' w [[Będzin|Będzinie]]
==Historia==
W [[1842]] roku [[Jan Ciechanowski]] ([[1796]] – [[1884]]) herbu Skarbień przejął grodziecki majątek, którego właścicielem był wówczas współzałożyciel i członek zarządu Towarzystwa Wyrobów Zbożowych – [[Maurycy Kossowski]] ([[1795]] – [[1864]]), a przed nim ród Bontanich.  

W latach 50-tych [[Jan Ciechanowski|Ciechanowski]] zakończył budowę w [[Grodziec|Grodźcu]] fabryki cementu portlandzkiego. Miała ona miejsce w latach [[1853]] – [[1856]]. Została otwarta w [[1857]] r. Był to piąty na świecie, a pierwszy takiego rodzaju zakład w całym, ówczesnym cesarstwie rosyjskim.

==Jakość cementu==
Cement z tej fabryki zdobywał nagrody zarówno w cesarstwie oraz poza jego granicami. Jego wysoka jakość, renoma cementowni oraz pozycja społeczna jej właściciela powodowała, iż grodziecki cement był wykorzystywany zarówno przy budowach cywilnych (budowa [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|kolei Warszawsko – Wiedeńskiej]]) jak i wojskowych (fortyfikacje). 

==Przejęcie cementowni==
W okresie dwudziestolecia międzywojennego cementownia została przejęta przez belgijski koncern [[Zakłady "Solvay"|"Solvay"]], który w drugiej połowie lat 20-tych XX wieku dokonał jej poważnej modernizacji. 

W latach [[1918]] – [[1921]] cementownią kierował inż. [[Jan Brzostowski]], następnie od roku [[1921]] do roku [[1929]] inż. [[Włodzimierz Kwapiszewski]], w latach [[1930]] – [[1936]] inż. [[Leon Hertz]], a następnie do roku [[1939]] [[Mieczysław Zarębski]].

Pod koniec lat 30-tych XX w. była to największa fabryka cementu portlandzkiego w Polsce. Prawdopodobnie cement z tej fabryki był używany do budowy zespołu polskich fortyfikacji określanych jako Obszar Warowny "Śląsk". 

==Zamknięcie cementowni==
Decyzję o jej zamknięciu podjęto w [[1979]] roku. Ruiny cementowni są często wykorzystywane m.in. jako plener fotograficzny. Jest to jeden z najciekawszych zabytków architektury industrialnej w Europie. Obecnie wstęp do niego jest surowo wzbroniony, a sam obiekt grozi zawaleniem.

==Dostępność zabytku==
Na terenie całej nieruchomości obowiązuje zakaz wstępu<ref>{{cytuj stronę|url=http://bedzin.naszemiasto.pl/artykul/galeria/cementownia-pod-lupa-prokuratury-co-sprawdzaja-sledczy,2058712,t,id.html|tytuł=Cementownia pod lupą prokuratury. Co sprawdzają śledczy?|opublikowany=bedzin.naszemiasto.pl/|data dostępu=2014-04-07}}</ref>. 

==Galeria==
<gallery>
Plik:Cementownia "Grodziec".jpg|Hala pieca obrotowego - fot. Jerzy Sz. Wieczorek, 1995 rok. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Plik:Fragmenty pieców.jpg|Fragmenty pieców obrotowych - fot. Jerzy Sz. Wieczorek, 1995 rok. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Plik:Fragment cementowni.jpg|Fragment cementowni od strony działu węglowego - fot. Jerzy Sz. Wieczorek, 1996 rok. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Plik:Hala pakowni.jpg|Pakownia cementu - silos nr 1 - fot.Jerzy Sz. Wieczorek 2000 rok. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Plik:Skład surowca.jpg|Skład surowca (kamienia) fot.Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.Wszelkie prawa zastrzeżone. 
Plik:Część działu węglowego.jpg|Dział węglowy - fot.Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.Wszelkie prawa zastrzeżone.
Plik:Młyny cementu.jpg|Hala młynów cementu - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Hala pieców.jpg|Hala pieców obrotowych - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Fragment hali pieców.jpg|Fragment hali pieców obrotowych - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Piece obrotowe.jpg|Piece obrotowe - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Zimowy widok.jpg|Cementownia zimą - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1996 rok.
Plik:Fragment elektrofiltrów.jpg|Fragment elektrofiltrów - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Fragment suwnicy.jpg|Fragment suwnicy - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Rozwalone elektrofiltry.jpg|Rozwalone elektrofiltry - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1996 rok.
Plik:Kominy pieców obrotowych.jpg|Pozostałość po hali pieców obrotowych - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1996 rok.
Plik:Silos cementu nr 1.jpg|Silos cementu nr 1 - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Stanowisko palacza.jpg|Stanowisko palacza pieców - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Na elektrofiltrach.jpg|Górna część elektrofiltrów - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Silosy cementu nr 3, 4 i 5.jpg|Silosy cementu nr 3, 4 i 5 - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Hala młynów cementu.jpg|Pozostałość po młynach cementu - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1995 rok.
Plik:Wentylatory elektrofiltrów.jpg|Wentylatory elektrofiltrów - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1996 rok.
Plik:Zbiornik oraz elektrofiltry.jpg|Zbiornik oraz elektrofiltry - fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1996 rok.
Plik:Wlot do komina.jpg|Wlot do komina -  fot. Jerzy Sz. Wieczorek 1996 rok.
Plik:Bednarnia.jpg|Bednarnia - fot. Jerzy Sz. Wieczorek - 1996 rok.
</gallery>

==Reklamy==
<gallery>
Plik:Reklama 1935 Będzin Cementownia Grodziec Solvay.jpg|[[1935]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: 
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: 
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: 
</gallery>
==Zobacz też==
*[[Pierwsza na ziemiach polskich cementownia "Grodziec"]] (książka)

==Bibliografia==
* [[Dorota Starościak]] - [[W dziełach swoich… Przemysłowcy i społecznicy Zagłębia Dąbrowskiego w XIX i XX wieku]], [[Dąbrowa Górnicza]], [[2014]]

Opracował: [[Dariusz Majchrzak]]

== Przypisy ==
<references/>

==Linki zewnętrzne==
*http://www.kronikarp.pl/szukaj,10590,strona-1

[[Kategoria: Zakłady przemysłowe]]