Czeladź

Z WikiZagłębie
Wersja z dnia 10:31, 14 sie 2013 autorstwa Loukas (dyskusja | edycje) (Rozbudowa.)

Czeladź - miasto w powiecie będzińskim, najstarsze miasto Zagłębia Dąbrowskiego[1].

Czeladź
Herb
Herb Czeladzi
Województwo śląskie
Powiat będziński
Gmina
• rodzaj
Czeladź
miejska
Założono 1228
Prawa miejskie 1262
Burmistrz Teresa Kosmala
Powierzchnia 16,38 km²
Ludność (2010)
• liczba
• gęstość

33 556
2048,6 os./km²
Tablice rejestracyjne SBE
Strona internetowa miasta

Historia

Czeladź szczyci się tym że jest jedną z najstarszych polskich osad. Kroniki wspominają, że Kazimierz Sprawiedliwy, trzymając do chrztu syna Mieczysława I księcia opolskiego, darował chrześniakowi okolice Siewierza, Bytomia, Oświęcimia i Zatora, a więc i Czeladź. W roku 1241 Czeladź została zniszczona przez Tatarów.

Księstwo Siewierskie
W pierwszej połowie XV wieku miasto, znajdujące się w granicach księstwa siewierskiego, przechodzi na własność biskupów krakowskich. Do tego czasu i później jeszcze Czeladź była narażona na napady śląskich grasantów. Tak zwane pakta będzińskie, których mocą arcyksiążę austriacki Maksymilian zrzekł się praw do tronu polskiego, były podpisane w roku 1589 nie w Będzinie, ale tuż nad granicą Śląska w Czeladzi, według innych zaś we wsi Starzynie na Śląsku.

Znani goście odwiedzający miasto
To nadgraniczni położenie Czeladzi sprawia, ze w mieście. Zatrzymują się niezwykli goście: w roku 1655 przez. Czeladź dążą na Kraków Szwedzi, w 1670 zatrzymuje się w niej księżna Eleonora, córka Karola II ks. Mantui. Towarzyszą jej dwie córki: Eleonora i Maria Anna. Pierwsza z nich to przyszła małżonka króla Michała Wiśniowieckiego. Nawiasem należy zauważyć, że Czeladź po wojnach szwedzkich była tak zniszczona, iż przyszła Królowa polska nie miała się gdzie zatrzymać. W roku 1683 Czeladź widziała w swych murach licznych znakomitych gości zagranicznych, którzy tu zjechali się na powitanie Jana Sobieskiego, udającego się na wyprawę wiedeńską. Wreszcie w roku 1697 król August II w drodze do Krakowa witany był w Czeladzi przez burmistrza oracją.

Degradacja miasta Po klęsce powodzi w roku 1736 i grabieży, dokonanej przez wojska rosyjskie w r. 1813 miasto straciło wiele ze swej dawnej świetności. Za udział wielu czeladzian w powstaniu 1863 r. rząd rosyjski ukarał miasto w ten sposób, że je zdegradował do rzędu osad i przyłączył Czeladź do gminy Gzichów. Dopiero podczas I wojny światowej Czeladź znów stała się miastem.

Spory o grunty Osobną kartę w dziejach Czeladzi zajmują spory o grunta graniczne z dziedzicami okolicznych włości - Mieroszewskimi, a później Donnersmarkami. Ze sporów tych, trwających około trzystu lat, czeladzianie wychodzili zwycięsko.

Nazwa

[...do rozbudowy]

Czeladź pośród miast Zagłębia Dąbrowskiego

Miasto położone na granicy Zagłębia Dąbrowskiego. Wchodzi w skład powiatu będzińskiego. Od wschodniej strony graniczy z Będzinem i Sosnowcem.

Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne

Zabytki

Z dawnych czasów pozostał śliczny domek z podcieniami, dom p. Łakomika z roku 1567, dom przy ul. Rynkowej z pięknymi odrzwiami, w domu tym miała się mieścić świątynia ariańska, wreszcie w środku rynku dawny ratusz, zbudowany w stylu barokowym.

Dumą Czeladzi jest wspaniały kościół w stylu romańskim, zbudowany w pierwszych latach XX wieku. Świątynia czeladzka pod wezwaniem św. Stanisława biskupa krakowskiego, który według podania miał założyć pierwszy kościół w Czeladzi, jest niewątpliwie najokazalszą świątynią w Zagłębiu.

Pomniki

Przy byłej ulicy Milowickiej znajdował się pomnik ku czci trzech żołnierzy 11 kompani 7 pułku piechoty legionowej, poległych w dniu 10 marca 1919 roku podczas bitwy z oddziałami niemieckimi, które dokonały zbrojnego napadu na magazyny z żywnością. Magazyny te znajdowały się na pobliskiej kopalni „Saturn”, a że były to czasy powojennego niedostatku, zbiedzeni Niemcy zaryzykowali atak, który zakończył się dla nich klęską.

Fontanna z "Aniołami Muzyki" położona poniżej koscioła Św. Stanisława Biskupa i Męczennika

Imprezy cykliczne

Miejsca Pamięci

Czeladzkie biogramy

Kultura

Muzea, galerie

Biblioteki

Podania i legendy Czeladzi

[...do rozbudowy]

Edukacja

[...do rozbudowy]

Religia

Sport

Kluby sportowe

Kluby piłki nożnej

Gospodarka

[...do rozbudowy]

Komunikacja

[...do rozbudowy]

Dzielnice i osiedla

Lata 80-te

<videoflash>apXyZmt0xK0</videoflash> <videoflash>ajxARU4KGh8</videoflash> <videoflash>nG-8uthhddU</videoflash> <videoflash>Kqnz9aEBc-o</videoflash>

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie Czeladzi:[2]

Ciekawostki

[...do rozbudowy]

Bibliografia

  • Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec  : Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim, 1939, s. 86-87. 

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Miasto siedmiu stuleci. czeladz.org.pl/. [dostęp 2013-07-21].
  2. Miasta partnerskie. Urząd Miasta Czeladź. [dostęp 2013-07-23].