Szwajcaria Zagłębiowska

Szwajcaria Zagłębiowska - mianem tym określany jest Okradzionów wraz z przełomowym odcinkiem rzeki Białej Przemszy ciągnącym się od Okradzionowa do Chwaliboskiego (część Sławkowa).

"Szwajcaria Zagłębiowska" w opisie Mariana Kantora-Mirskiego (1932)

OKRADZIONÓW

Wioska leżąca nad Białą Przemszą, która przepłynąwszy swobodnie równinę Pustyni Błędowskiej, pod osadą natrafia nagle na pasmo wzgórz dolomitów triasowych, łamie się gwałtownie: Pod kątem 80° i przeżyna się w poprzek tego pasma, tworząc na przestrzeni około 4 km wspaniałą dolinę erozyjną o wybitnie górskim charakterze.

Brzegi doliny Okradzionowskiej, dochodząc znacznej wyniosłości, mają spadek możliwy do wchodzenia. Od głównej doliny prowadzą boczne wąwozy i parowy lewobrzeżne, w których tu i ówdzie wyłaniają się skały dolomitowe.

Przepiękna dolina Okradzionowska nie bez powodu nosi nazwę "Szwajcarii Zagłębiowskiej", lecz daremne byłyby wszelkie wysiłki zmierzające do przedstawienia piórem jej wspaniałości. Każdy opis, choćby najbarwniejszy, nie zdoła uwypuklić tych cudów przyrody, które tu natura tak hojnie na każdym kroku rozrzuciła. Bezmiar piękna, bezmiar uroku, bezmiar poezji, czar krajobrazu, przepych barw i blasków, "potop" zieleni w tysiącznych odcieniach, perlista toń bystrych fal wijącej się mnogimi zakręty Przemszy, gdzieniegdzie opalizująca a wszędzie kryształowej przeźroczystości, niebotyczne brzegi doliny porosłe drzewami liściastymi i iglastymi, przepiękne polany nadrzeczne i leśne, urocze a wąskie wąwozy, upajająca w porze letniej woń kwiecia łąk i lasów, przepyszna świeżość górskiego powietrza -wszystko to składa się na to, że dolina Okradzionowska nie ustępuje w piękności dolinie Prądnika.

Piękno doliny rozpoczyna się już od dworku Kuźniczka, w miejscu gdzie rzeka Biała wlewa się do Przemszy i potęguje się stopniowo z biegiem tej ostatniej, roztaczając swoją wspaniałość około kapliczki przydrożnej, stojącej obok tartaku i koło młyna poniżej, gdzie widnieje przecudna polana znacznych rozmiarów.

Do osobliwości doliny Okradzionowskiej należy zaliczyć owe niespotykane nigdzie w Zagłębiu stada jaskółek brzegówek, które w wysokich i pionowych lessowych brzegach, jakie widnieją obok mostu, powydrążały sobie swoje gniazdka, poza tym kwiczoły, które tu zlatują się nieraz olbrzymimi stadami. Przecudny ten zakątek, który prawie na całej przestrzeni przedstawia się jeszcze tak, jak go matka przyroda stworzyła, który z położenia swego i czarujących widoków śmiało może współzawodniczyć z zagranicznymi, zażywającymi sławy europejskiej - nie jest wykorzystany odpowiednio.