Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego (Sosnowiec)

Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego - utworzona w Sosnowcu, druga na ziemiach polskich (pierwszą była stacja utworzona w 1908 na Górnym Śląsku, w Bytomiu) stacja ratownictwa dla kopalń Zagłębia Dąbrowskiego.

Wniosek o jej utworzenie zgłosił 31 października 1909 roku Komitet Naukowy przy Radzie Zjazdu Przemysłowców Górniczych w Królestwie Polskim. Na przyspieszenie decyzji o akceptacji wniosku wpłynął duży pożar w kopalni „Saturn”, którego gaszenie – przy wykorzystaniu ratowników okolicznych kopalń oraz sprzętu dostarczonego ze stacji ratowniczej w Bytomiu – przedłużało się m.in. z powodu braku odpowiedniego przeszkolenia, i niedostatecznej organizacji działań. Spore straty poniesione podczas tej akcji przekonały VII Zjazd Przemysłowców Górniczych obradujący w maju 1910, aby powołać specjalną komisję do realizacji tego przedsięwzięcia. 18 maja na jej przewodniczącego Zjazd powołał niespełna 33-letniego wówczas inż. Zygmunta Szczotkowskiego, kierującego w owym czasie kopalnią „Saturn”. Grunty pod budowę obiektu (przy dzisiejszej przy ul. 1 Maja w Sosnowcu) przekazało w dzierżawę Towarzystwo „Hrabia Renard”; w II połowie 1910 rozpoczęto budowę Stacji wg projektu Z. Szczotkowskiego, a zakończono ją niespełna rok później. Na koszta budowy, wynoszące 28 tysięcy rubli, złożyli się właściciele kopalń Zagłębia Dąbrowskiego i to oni także oddelegowali ze swoich kopalń ratowników dyżurujących w drużynie Stacji.

10 lipca 1911 Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Sosnowcu rozpoczęła swoją działalność, a jej pierwszym kierownikiem był inż. górnik Józef Juroff. Od tego czasu zapewniała pomoc kopalniom funkcjonującym na terenie Zagłębia, a po pierwszej wojnie światowej stała się głównym ośrodkiem ratownictwa górniczego w Polsce. Po zakończeniu II wojny światowej, w roku 1947, sosnowiecka Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego przekształcona została w Okręgową Stację Ratownictwa Górniczego, podlegającą Centralnej Stacji w Bytomiu. Jako stacja okręgowa funkcjonowała do 31 marca 1999, kiedy po niespełna 89 latach funkcjonowania została zlikwidowana.

Źródło

• Bogdan Ćwięk, „Górnictwo polskie XX wieku. Tom I. Lata 1900-1950”, 2009, str. 59-60