Tekst źródłowy strony Towarzystwo „ Żegluga Wisła-Bałtyk”

[[Plik:Flota przemysłowców ZD 1926 001.jpg|thumb|300px|Wycinek prasowy z grudnia [[1926]]]]


'''Towarzystwo „ Żegluga Wisła-Bałtyk”''' − przedsiębiorstwo armatorskie założone przez zakłady przemysłowe Zagłębia Dąbrowskiego ([[Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich]], [[Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe "Saturn"]], [[Towarzystwo Bezimienne Kopalń Węgla "Czeladź” Piaski]], [[Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych]]. Towarzystwo istniało w latach [[1926]]-[[1928]] i zajmowało się transportem węgla z kopalń Zagłębia Dąbrowskiego poprzez port w Tczewie i Gdańsku do krajów skandynawskich.

Po zakończeniu I wojnie światowej kopalnie Zagłębia Dąbrowskiego zostały odcięte od niemieckiego rynku zbytu. Trudności pogłębiły się po reformie walutowej w 1924 i polsko-niemieckiej wojnie celnej w 1925. Zwiększono wtedy eksport węgla do Skandynawii. Ponieważ Polska nie posiadała jeszcze portu morskiego, korzystano z portu w Tczewie, do transportu używając lichtug morskich (ogólnie niewielki statek przeważnie bez napędu silnikowego jednak z masztami i pełnym ożaglowaniem, o płaskim dnie i małym zanurzeniu zdolny do dowozu towaru w płytsze miejsca np. ujście rzeki. Od typowej barki rzecznej różni się przystosowaniem do żeglugi po otwartym morzu) ciągniętych przez holowniki, co pozwalało na wejście na płytką Wisłę.

Towarzystwo „Żegluga Wisła-Bałtyk” zarejestrowano 21 czerwca [[1926]] jako spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Głównymi udziałowcami były [[Plik:Żeglarz Polski 1927 nr 33.jpg|thumb|300|left|Wycinek prasowy z 1927 roku]] kopalnie z Zagłębia Dąbrowskiego, oraz inż. Teodozy Nosowicz – właściciel terenów przeładunkowych i pierwszy dyrektor. Prezesem zarządu był inż. Stanisław Gadomski. 
Towarzystwo pierwotnie dzierżawiło a następnie w listopadzie [[1926]] roku kupiło sześć holowników i czternaście pełnomorskich lichtug ([[Lichtuga Alek | „Alek”]], [[Lichtuga Antek | „Antek”]], [[Lichtuga Bartek | „Bartek”]], [[Lichtuga Benek |
 „Benek”]], [[Lichtuga Bolek | „Bolek”]], [[Lichtuga Bronek | „Bronek”]], [[Lichtuga Edek | „Edek”]], [[Lichtuga Felek | „Felek”]], [[Lichtuga Franek | „Franek”]], [[Lichtuga Janek | „Janek”]], [[Lichtuga Jurek | „Jurek”]], [[Lichtuga Stefek | „Stefek”]], [[Lichtuga Wacek | „Wacek”]], [[Lichtuga Wojtek | „Wojtek”]]) od Bugsier, Reeder- und Bergungs AG. Holowniki otrzymały nazwy  [[Holownik Orkan | „Orkan”]], [[Holownik Górnik | „Górnik”]], [[Holownik Krakus | „Krakus”]], [[Holownik Rybak | „Rybak”]], [[Holownik Sambor | „Sambor”]], [[Holownik Tyran | „Tyran”]]. W tym miesiącu też spółka przekształciła się w spółkę akcyjną, a 12 grudnia [[1926]] nastąpiło podniesienie polskiej bandery na pierwszych lichtugach: [[Lichtuga Antek | „Antek”]] i [[Lichtuga Felek | „Felek”]]. Uroczystość uświetniła górnicza orkiestra z Dąbrowy Górniczej. Lichtugi [[Lichtuga Janek | „Janek”]] i [[Lichtuga Jurek | „Jurek”]] ze względu na swoją pojemność ładowane były w Gdańsku pozostałe w Tczewie.
Ponadto towarzystwo dzierżawiło parowiec kołowy „Danzing”
Początkowe wyniki ekonomiczne były dobre, ale konkurencja ze strony innych przewoźników głównie Żeglugi Polskiej i Polskarob operujących z szybko rozwijającego się portu w Gdyni, utrudnienia stawiane przez władze celne w Gdańsku, a także zatonięcie w dniu 1 listopada 1927 roku holownika [[Holownik Górnik | „Górnik”]] spowodowały duże straty. Ostatecznym utrudnieniem stał się niski stan wody w Wiśle w lipcu 1928 i pod koniec tego miesiąca spółka zaprzestała działalności. Holownik [[Holownik Krakus | „Krakus”]] i pięć lichtug sprzedano Marynarce Wojennej RP, gdzie służyły jako krypy minowe KM 1 ([[Lichtuga Stefek | „Stefek”]]), KM 2 ([[Lichtuga Antek | „Antek”]]), KM 3 ([[Lichtuga Alek | „Alek”]]) oraz krypy ropowe KR 4 ([[Lichtuga Wojtek | „Wojtek”]]) i KR 5 ([[Lichtuga Franek | „Franek”]]), pozostałe jednostki trafiły do armatorów zagranicznych z Niemiec i Estonii.

==Bibliografia==
* Huras Bohdan, Twardowski Marek: Węglowe floty Śląska. s. 46-53.
* Miciński Jerzy: Księga statków polskich: [[1918]]-[[1945]]. T. 1. Gdańsk 1996, s. 154-175.
* Górniczy Śląsk pod Polską banderą. Zabrze [[1983]], s. 23.
* "Morze" Organ Ligi Morskiej i Rzecznej; nr 1, styczeń [[1927]] (rok IV), s. 1.
* Miciński Jerzy: Trzy awarie. Gdańsk [[1967]].
* „Dziennik Bydgoski” nr 252, 3 listopada 1927 (rok XXI), s. 6.

[[Gerard Kulej|Germadon]]
[[Kategoria:Flota|Towarzystwo „Żegluga Wisła-Bałtyk”]]