Tekst źródłowy strony Tadeusz Edward Domagała

{{Biogram infobox
|imię i nazwisko      = Tadeusz Domagała
|pseudonim            =
|grafika              = Tadeusz Domagala.jpg
|opis grafiki         = por. Tadeusz Domagała 
|podpis               =
|data urodzenia       = [[20 sierpnia]] [[1913]]
|miejsce urodzenia    = [[Będzin]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci         = [[7 kwietnia]] [[1940]]
|miejsce śmierci      = Katyń
|przyczyna śmierci    = Ofiara Mordu Katyńskiego
|miejsce spoczynku    = 
|zawód                = żołnierz Września [[1939]]
|odznaczenia          = 
|commons              =
|wikiźródła           =
|wikicytaty           =
|www                  =
}}
'''Por. Tadeusz Edward Domagała''' - (ur. [[20 sierpnia]] [[1913]] r. w [[Będzin|Będzinie]], zm. [[7 kwietnia]] [[1940]] r. w Katyniu), żołnierz Września [[1939]] r., zginął męczeńską śmiercią w Katyniu. Jego zwłoki zostały odnalezione podczas prac ekshumacyjnych, prowadzonych w lesie katyńskim wiosną [[1943]] r. W [[1991]] r. w Archiwum Robla odnaleziono pamiętnik - kalendarzyk terminowy na rok [[1939]], w kopercie podpisanej: kapitan Zygmunt Biernacki (teczka nr. 0216). Z analizy treści prawie codziennych zapisków okazało się, że należał on do ppor. Domagały z [[Będzin|Będzina]]. Zapiski te mają ogromną wartość, gdyż wskazują dokładną datę i miejsce śmierci nie tylko ppor. Domagały, ale również grupy oficerów wywiezionej z Kozielska. 

==Młodość i edukacja==
Tadeusz Domagała był synem Stanisława i Józefy z d. Janowczyk. Ochrzczony został w kościele [[Kościół p.w. Świętej Trójcy w Będzinie|pw. św. Trójcy]] w dniu [[21 września]]. W [[1914]] r. rodzina Domagałów wyjechała do Smoleńska w Rosji. Powróciła do [[Będzin|Będzina]] po zakończeniu I wojny światowej, w grudniu [[1918]] r. We wrześniu [[1921]] r. Tadeusz podjął naukę w gimnazjum, w [[Wyższa Szkoła Realna w Będzinie|Wyższej Szkole Realnej]], mieszczącej się przy ulicy Kołłątaja. Tradycje tej szkoły przejęło później [[I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Będzinie|I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Będzinie]]. Przed maturą został usunięty decyzją rady pedagogicznej za odklejenie marki siedmiozłotowej z biletu miesięcznego innego ucznia. On sam się do tego nie przyznał, tłumacząc, że znaczek odkleił od znalezionego w tramwaju biletu miesięcznego. Ówczesna dyrekcja szkoły nie dała temu wiary. 
W [[1928]] znalazł się w [[Gimnazjum Męskim Zrzeszenia Rodzicielskiego w Sosnowcu]], o profilu matematyczno-przyrodniczym, gdzie w czerwcu [[1930]] roku zdał egzamin dojrzałości. Gimnazjum to mieściło się przy ul. Dziewiczej 4 na [[Stary Sosnowiec (Sosnowiec)|Starym Sosnowcu]]. Jego tradycję kontynuuje obecnie [[III Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Sosnowcu|Liceum im. Bolesława Prusa]]. Po maturze Tadek wyjechał do Lwowa, by studiować na politechnice. Zaliczył 3 semestry wydziału ogólnego. 

==Wojsko==
We wrześniu [[1933]] została powołany do wojska. W listopadzie złożył przysięgę, a [[2 grudnia]] awansował na bombardiera. Służył w baterii Szkoły Podchorążych Artylerii Rezerwy w Toruniu. W maju [[1934]] r. ponownie awansował tym razem na stopień kaprala. W czerwcu otrzymał tytuł plutonowego. Ukończył SPAR we Włodzimierzu Wołyńskim w stopniu podchorążego. Przeniesiono go służbowo do [[23 Pułku Artylerii Lekkiej w Będzinie]], z przydziałem do 7 baterii. We wrześniu [[1934]] r.został przyjęty do Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. W [[1936]] r. dwukrotnie wysłano go na praktykę do 23 PAL. Praktyki owe zakończyło szkolenie w SPAR. Otrzymał bardzo dobrą opinię od komendanta szkoły. płk. dypl. Adama Sawczyńskiego, który chwalił jego umiejętności i zalety umysłu. "Bardzo zdolny i pracowity, w pracy samodzielny - oceniał komendant. - Zachowanie przed frontem pewne i śmiałe. Wiadomości teoretyczne i praktyczne posiada duże. Sprytny, wygadany, o dużym tupecie. Szczery, ambitny, koleżeński i towarzyski". 

W czasie gdy wybuchła II wojna światowa ppor. Tadeusz Domagała był oficerem w Grupie Fortecznej, jej istnienie otaczano ścisłą tajemnica wojskowa, a kadrę oficerską oraz żołnierską specjalnie dobierano. Jego nazwisko znaleźć można wśród oficerów IV batalionu ckm 73 Pułku Piechoty, tzw. Batalionu Kochłowickiego. Z batalionem wycofywał się znad granicy, której nie dało się obronić przed przeważającymi siłami Niemców. Po mobilizacji [[4 września]] [[1939]] r. ppr. Domagała podjął dowództwo 6 baterii. W trakcie odwrotu, gdy ranny został kapitan Bolesław Wisławski, komendę po nim przejął Domagała. Dokładna trasa marszu 23 PAL - przez Mogiłę, Czyżyny, Igołomię w stronę Nowego Brzeska – opisana została dokładnie we wspomnianym terminarzyku. Podczas odwrotu oddział był atakowany w Koszycach i Nowym Korczynie przez niemieckie lotnictwo oraz czołgi. Rozbito 12 z 30 atakujących maszyn. Nocą z [[8 września|8]] na [[9 września]] 23 PAL miał połączyć się z innym oddziałem i w tym celu udał się do Pacanowa. Doszło tam do starcia, w trakcie którego ranny został Domagała. Rannego przewieziono sanitarką do Połańca, a stamtąd dalej do Stalowej Woli, Niska, Janowa Lubelskiego, Lubomala. Dnia [[17 września]] ranny znalazł się w szpitalu nr 107 w Kowlu. Tam też zastała go wiadomość o wkroczeniu sowietów. 2 października został przewieziony do Szepetówki, a pod koniec listopada do Kozielska.

==Śmierć==
[[Plik:Por. Tadeusz Domagala.jpg|thumb|400px|Tablica ppor. Tadeusza Domagały na Cmentarzu w Katyniu, zdjęcie: Piotr Dudała]] 
Jeszcze w 1940r. z obozu w Kozielsku napisał list do swojej dziewczyny „Very” (Weroniki Brody) z wiadomością, że szykuje się do wyjazdu, choć nie wie dokąd. Jak wynika z notatek już od 3 do 5 kwietnia z obozu w Kozielsku „wyjechało” 692 oficerów. Stali się oni pierwszymi ofiarami zbrodni katyńskiej. Podporucznik Tadeusz Edward Domagała – jak wynika z notatek - zginął dnia [[7 kwietnia]] [[1940]]r. 
 
Zwłoki Tadeusza Edwarda Domagały odnaleziono podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych w lesie katyńskim wiosna [[1943]] r. Nie było trudno zidentyfikować oficera. Miał przy sobie "dowód osobisty, kartę na broń, pęk kluczy z tabliczka 'Restauracja da voi', [[Sosnowiec|Sosnowice]], pilnik angielski i właśnie ten notatnik. "Da voi" w [[Sosnowiec|Sosnowicach]] to źle odczytana nazwa [[Restauracja Savoy w Sosnowcu|restauracji Savoy w Sosnowcu]], gdzie spotykali się oficerowie z [[Będzin|Będzina]]. Pośmiertnie otrzymuje tytuł porucznika.

Obywatelskie Forum Samorządowe w Będzinie postanowiło zasadzić por. Domagale na placu im. Kardynała Jean Marii Lustigera w [[Będzin|Będzinie]] Dąb Pamięci, w ramach ogólnopolskiej akcji „Katyń… ocalić od zapomnienia”. Uroczystość odbyła się w dniu [[13 kwietnia]] [[2010]] r., kilka dni po katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem. 

''Biogram opracował: Piotr Dudała

[[Kategoria:Zagłębiowskie Biogramy|Domagała, Tadeusz]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Będzinem|Domagała, Tadeusz]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Będzinie|Domagała, Tadeusz]]
[[Kategoria:Wojskowi|Domagała, Tadeusz]]
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej|Domagała, Tadeusz]]
[[Kategoria:Więźniowie obozów jenieckich|Domagała, Tadeusz]]
[[Kategoria:Zagłębiowska Lista Katyńska|Domagała, Tadeusz]]