Tekst źródłowy strony Przemysł węglowy w Zagłębiu Dąbrowskim

'''Przemysł węglowy w Zagłębiu Dąbrowskim'''

Referat zamieszczony w Katalogu [[Wystawa Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu|Wystawy Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu]], która miała miejsce w dniach [[3 czerwca]]  - [[14 czerwca]] [[1939]] r.

Inż. JÓZEF PRZEDPELSKI
Wiceprezes i Dyrektor Naczelny
Tow. Górn.-Przemysł. "Saturn" S.Ą.
w Sosnowcu.


Przemysł węglowy
Zagłębia Dąbrowskiego
Zagłębie Dąbrowskie w r. 1913 posiadało 15 dużych głębo-
kich oraz 11 płytkich, odkrywek, które wyprodukowały łącznie
6833587 ton węgla. W chwili obecnej pracuje w Zagłębiu Dą-
browskim 14 kopalń ~dużych głębokich oraz 1 kopalnia mała
płytka, które wyprodukowały w r. 1938 łącznie 6696245 ton,
co wynosiło 17,5% ogólnej produkcji węgla kamiennego w Polsce.
Wynika stąd, że Zagłębie Dąbrowskie w r. 1938 wyprodukowało
o 2% węgla mniej niż w r. 1913. Należy zaznaczyć, iż w latach
. 1937 i 1938 produkcja węgla zwiększyła się stosunkowo dość
znacznie w stosunku do lat największego kryzysu, t. j. 1932-1936;
w r. 1932 produkcja całego Zagłębia Dąbrowskiego wynosiła za-
ledwie 5 500 387 ton. Rokiem o największej produkcji węgla był
rok 1929, w którym Zagłębie Dąbrowskie wydobyło 8947 128 ton.
jeżeli porównujemy obecną produkcję węgla z okresem
przedwojennym z r. 1913, to należy zaznaczyć, że po roku 1913
zostały zainstalowane i uruchomione w Zagłębiu Dąbrowskim


trzy wielkie kopalnie, a mianowicie: "jowisz", "juliusz" i "Mo-
-drzejów" (w inwestycje ich włożono kilkadziesiąt miljonów złotych),
które w r. 1938 wyprodukowały łącznie 1400000 ton t.j. 20% całej
produkcji Dąbrowy, a które to kopalnie nie brały jeszcze udziału
w produkcji 1913 roku.
Przemysł węglowy w wyższym jeszcze stopniu niż inne prze-
mysły odczuł skutki kryzysu lat 1932 do 1935. Wówczas unieru-
<:homiono głównie z powoda braku zbytu 3 duże kopalnie oraz
z różnych powodów kilka małych, płytkich kopalń.
Od r. 1936 począwszy krzywa wydobycia i zbytu wykazuje
wzrost, wyrażający się wskaźnikiem 75 w r. 1938 wobec wskaźni-
ka 60 w r. 1934.
Przemysł węglowy w Polsce jako całość, od szeregu już lat
pracuje w niezmiernie trudnych warunkach i znaczna większość
;kopalń nie pokrywa ustawowej amortyzacji, nie mówiąc już O zy-
skach. Nawet stosunkowo lepszy pod względem koniunktury rok 1937
nie pozwolił na pokrycie pełnej ustawowej amortyzacji niektórym
kopalniom. Rok 1938 był już nieco gorszym pod względem rentow-
ności, rok obecny zapowiada się jednak lepiej.
Ogólną charakterystyką polskiego przemysłu węglowego
w chwili obecnej, stwierdzoną przez różne komisje rządowe
i organizacyj przemysłu węglowego, jest zaniedbanie pod względem
urządzeń energetycznych i kapitalnych robót przygotowawczych, co
wpływa ujemnie na zdolność produkcyjną kopalni. Przyczyną tego
zaniedbania jest oczywiście nierentowność przemysłu węglowego.
Przemysł węglowy Zagłębia Dąbrowskiego znajduje się w sytuacji
niekorzystnej, zwłaszcza w stosunku do wielkiego śląskiego prze-
mysłu węglowego i to pod wieloma względami. jak to już wspom-
niałem wyżej, w ciągu ostatnich dwuch lat znacznie wzrosła pro-
-dukcja węgla kamiennego w Polsce. jednak we wzroście pro-
-dukcji węgla Zagłębie Dąbrowskie przyjmuje znacznie mniejszy
udział niż Śląsk. Przyczyna leży w tym, że znaczna większość
towarzystw węglowych śląskich posiada ogromne zakłady hutni-
<:ze, żelazne czy cynkowe, bądź też koksownie, które to zakłady
w ostatnich latach poważnie zwiększyły produkcję, a więc i spo-
życie węgla, niezaliczanego do kluczy licencyjnych tych towa-
rzystw. Poza tym w ostatnich latach wzrósł znacznie eksport za-

",
morski węgla, z którego to eksportu kopalnie śląskie mają prawo
korzystać w znacznie większym stopniu niż kopalnie Zagłębia.
Dąbrowskiego. Niezależnie od tego ceny na węgiel śląski są wyż-
sze niż ceny na węgiel dąbrowski. (~;i,
Wszystkie te momenty składają się na znacznie gorsze wa- ~~:'
runki bytowania kopalń dąbrowskich w stosunku do kopalń śląskich. '
Pomimo to wszystko kopalnie Zagłębia Dąbrowskiego w cią-
gu ostatnich dwu ch lat, zachęcone poprawą koniunktury w r. 1937
i wierząc w rozwój uprzemysłowienia kraju i związane z tym
znaczne zwiększenie spożycia węgla, wszczęły bardzo po~ażne
wielo milionowe inwestycje, częściowo już ukończone, częściow()
znajdujące się w wykonaniu.

[[Kategoria:Przemysł w Zagłębiu Dąbrowskim]]