Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu
Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu – mieszczące się na cmentarzu ewangelickim w Sosnowcu przy ul. Smutnej, zbudowane w 1912 r. według projektu Józefa Pomian – Pomianowskiego.
Po śmierci Heinricha Dietla, wybudowano dla niego (oraz jego rodziny) okazałe mauzoleum. Jest ono budowlą murowaną, wolno stojącą, usytuowaną centralnie pośrodku cmentarza. Wybudowane na rzucie koła z potężnych bloków kamiennych z tufu wulkanicznego i zdobionych detalem rzeźbiarskim. Wnętrze rotundy podzielone jest na dwa poziomy. Część górna pełni obecnie rolę kaplicy cmentarnej. Mauzoleum otoczone jest niskim murem, na rzucie prostokąta. Autor projektu, wzorował się na antycznych rzymskich grobowcach. W krypcie kaplicy, w centralnym miejscu spoczęły doczesne szczątki Heinricha Dietla i jego żony Klary z domu Jacob. Usytuowano tutaj również dwadzieścia dwie nisze grobowe, przeznaczone dla potomków Dietla. W dwóch z nich pochowano brata Klary Dietel, Richarda Jacoba wraz z małżonką Heleną z domu Schroter. Pod koniec II wojny światowej, radzieccy żołnierze wchodząc do podziemi mauzoleum, uszkodzili stojące tam popiersie Heinricha Dietla pozbawiając go nosa. Obiekt, tak jak i cały teren cmentarza ewangelickiego w Sosnowcu, był bezkarnie dewastowany i rozkradany. Pierwszym konkretnym przedsięwzięciem renowacyjnym było dokonanie przez parafię w 2008 r. wpisanie obiektu do rejestru zabytków. Już rok później dokonano naprawy pokrycia dachu, co zabezpieczyło obiekt przed zaciekami do wnętrza. Parafia opracowała jednocześnie plany renowacji obiektu, a w II połowie 2009 r. rozpoczął się remont elewacji mauzoleum. Prace zostały ukończone w listopadzie. Mauzoleum jest udostępniane dorocznie 1 i 2 listopada.
