Browar Gambrinus w Będzinie Gzichowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 37 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
'''Browar Gambrinus''' – browar założony w [[Gzichów|Gzichowie]] (dzielnicy [[Będzin]]a), w [[1879]] r. przez rodzinę Sercerz.
{{Browary infobox
|Grafika = Bedzin Browar Gambrinus Etykiety do 1914 01.JPG
|Nazwa = Browar Gambrinus
|Miejsce produkcji = [[Gzichów (Będzin)]]  
|Data powstania = [[1874]]
|Data likwidacji =
|Rodzaje piwa =
}}


Browar ten założony został nieco wcześniej niż browar [[Browar Korona|"Korona"]], bo w 1879 r. na prawym brzegu rzeki [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]], u podnóża Góry Zamkowej. W literaturze jako datę założenia spotyka się również rok [[1874]], jednak na planie Będzina z roku 1877 brak jest adnotacji o jego istnieniu, mimo zaznaczenia kilku mniej istotnych elementów zabudowy miejskiej. Od początku swego istnienia należał do żydowskiej rodziny Sercarz. Jako właściciel figurował Dawid Sercarz, natomiast jego bracia Izydor i Maurycy zajmowali odpowiednio stanowiska kierownika technicznego i handlowego. W tym miejscu nasuwa się pewne skojarzenie, otóż tłumaczenie niemiecko brzmiącego nazwiska właścicieli drugiego browaru będzińskiego Herziger na [[język polski]] brzmi Sercarz. Czyżby więc pod koniec [[XIX wiek|XIX w.]] w stosunkowo niewielkim Będzinie konkurowały ze sobą dwa browary należące właściwie do jednej rodziny? Co zatem spowodowało powstanie drugiego browaru 7 lat po założeniu browaru Gambrinus. To pytanie nadal czeka na odpowiedź. Browar Gambrinus podobnie jak browar Korona od samego początku swego istnienia był zakładem o znacznej produkcji wykraczającej poza lokalne rynki zbytu. Świadczą o tym wielkość produkcji i asortyment produkowanych piw (Lagrowe, Pilzeńskie, Salwator, Kulmbachskie), a jakości dowodzą medale: srebrny – Paryż 1904 r. oraz złoty – Liege 1905 r. Pierwszym znakiem firmowym były stylizowane litery D i S w kole (analogia z browarem Korona). W 1911 r. powołano towarzystwo akcyjne o kapitale 200 000 rubli (roczny obrót browaru wynosił ok. 200 000 rubli) i od tej pory nazwa zakładu brzmiała: Browar "Gambrinus" T.A. w Będzinie. Zarząd stanowili Dawid, Izydor i Maurycy Sercarz. Browar produkował wówczas ok. 150 tys. wiader, zatrudniał 40 robotników i posiadał składy firmowe w Radomsku, Częstochowie, Zawierciu i Olkuszu.
==Do 1914 roku==
Browar załozony w 1874 roku na prawym brzegu Czarnej Przemszy w obrębie miasta Będzina u podnóża Góry Zamkowej. Pierwszy browar typu fabrycznego w centralnej części Zagłębia Dąbrowskiego. Od końca lat 70. XIX wieku własność kupca Dawida Sercarza. Pod koniec lat 80. XIX wieku i w pierwszej dekadzie XX wieku znacząco rozbudowany. Produkował piwa o nazwach: Pilzneńskie, Lagrowe, Salwator, Kulmbachskie, Bawarskie, Marcowe. Pierwsze z wymienionych uzyskało srebrny medal na wystawie w Paryżu w roku 1904 oraz złoty medal rok później na wystawie w Liege. W tym okresie Browar Parowy Dawid Sercarz należał do grupy dwudziestu największych browarów na terenie Królestwa Polskiego. *'''Browar Parowy D. Sercarz'''
*'''Towarzystwo Akcyjne Browaru Parowego i Słodowni w Będzinie dawniej D. Sercarz ''' (po 1911)
<gallery>
Plik:Będzin Browar Gambrinus Etykiety do 1914 01.JPG|[[Opis]]
Plik:Reklama 1909 Będzin Browar Sercarza 01.jpg|[[Opis]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
</gallery>


W [[Lata 30. XX wieku|latach 30.]] browar nadal należał do znaczniejszych w kraju (produkcja ok. 25 tys. hl rocznie (składy w [[Siemianowice|Siemianowicach]], [[Żywiec|Żywcu]], [[Bielsko-Biała|Bielsku]], [[Częstochowa|Częstochowie]], [[Czechowice-Dziedzice|Dziedzicach]], [[Katowice|Katowicach]], [[Kielce|Kielcach]], [[Kraków|Krakowie]], [[Królewska Huta|Królewskiej Hucie]], [[Lipiny (Świętochłowice)|Lipinach]], [[Lubliniec|Lublińcu]], [[Łodygowice|Łodygowicach]], [[Olkusz]]u, [[Rybnik]]u, [[Skała (województwo małopolskie)|Skale]], [[Tarnowskie Góry|Tarnowskich Górach]], [[Zawiercie|Zawierciu]] i [[Wolbrom]]iu), a swego rodzaju wizytówką zakładu były piwa jasne i ciemne o ekstraktywności 18%. Mimo swej pozycji browar nie posiadał w tym okresie jednolitego znaku firmowego, tym niemniej dbano o wizerunek zakładu wydając materiały reklamowe w postaci: szkła firmowego, podstawek pod kufle (tzw. Wafle), tablic reklamowych.
==Okres I WŚ 1914 - 1918==
Browar funkcjonuje z przerwami w trudnej wojennej rzeczywistości


Okres wojny zakład przeszedł bez znaczniejszych zniszczeń, zmieniono natomiast nazwę na ''Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin''.
==Lata 1918 - 1939==
'''Browar Gambrinus S.A w Będzinie (dawniej D.Sercarz) od roku 1928'''


Od [[1945]] do [[1971]] r. (tj. do jego likwidacji) wchodził w skład tych samych przedsiębiorstw co browar Zamkowy i Sosnowiec. W latach 50. duże partie piwa z Państwowego Browaru Gambrinus w Będzinie były wysyłane do odbudowującej się Warszawy. W [[1951]] r. pojawił się nowy znak firmowy, którym aż do likwidacji były trzy liście z szyszką chmielową. Od [[1951]] do [[1967]] r. browar był siedzibą Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych. W całym okresie powojennym browar produkował trzy gatunki piwa – dwa jasne o ekstraktywności 9° i 12° oraz ciemne o ekstraktywności 11°. W latach 60. asortyment ograniczał się do piwa jasnego 12°. Rynek zbytu w okresie powojennym obejmował obszar dzisiejszych powiatów: [[powiat będziński|będzińskiego]], [[powiat olkuski|olkuskiego]], [[powiat tarnogórski|tarnogórskiego]] i [[powiat zawierciański|zawierciańskiego]].
<gallery>
Plik:Reklama 1931 Będzin Browar Gambrinus 01.jpg|[[1931]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
</gallery>


Browar zaprzestał produkcji w [[1971]] r., a jego zabudowania zostały wyburzone w [[1973]] r. Spowodowane to było rozbudową browaru w [[Tychy|Tychach]] (pod który zakład będziński wówczas należał), wyeksploatowaniem urządzeń browarniczych oraz faktem iż przystąpiono również do przebudowy centrum Będzina w celu usprawnienia dojazdu do budowanej [[Huta Katowice|Huty "Katowice"]]. Miasto straciło wówczas częściowo swój zabytkowy charakter, gdyż nową drogę poprowadzono przez będziński rynek (wyburzono dwie pierzeje oraz m.in. dzielnicę Zawodzie, w tym i browar Gambrinus), na którego miejscu obecnie znajduje się główne skrzyżowanie tzw. "nerka". Po browarze został jedynie ślad w postaci nazwy ulicy Browarnej.
==Okupacja 1939 - 1945==
{{Portal|Piwo|grafika=Beer mug.svg}}
'''Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin'''
<gallery>
Plik:Będzin Browar Gambrinus Etykiety 1939-1945 01.jpg|[[Opis]]
Plik:Będzin Browar Gambrinus Etykiety 1939-1945 02.jpg|[[Opis]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
Plik:Brak zdjęcia.jpg|[[Opis]]
</gallery>


[[Kategoria:Przedsiębiorstwa w Będzinie]]
==Po 1945 roku==
[[Kategoria:Gospodarka Królestwa Kongresowego]]
'''Państwowy Browar "Gambrinus" w Będzinie 1945-1950
[[Kategoria:Gospodarka II Rzeczypospolitej]]
 
'''Browar Nr 1 w Będzinie 1950-1967 - siedziba przedsiębiorstwa Będzińskie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze
 
'''Browar Nr 4 w Będzinie 1967-1971 - wchodzi w skład Tyskich Zakładów Piwowarskich'''
 
<gallery>
Plik:Będzin Browar Gambrinus DZ 1945.03.01 cz 1.jpg|Reklama prasowa, marzec [[1945]]
Plik:Będzin Browar Gambrnus 01.jpg|[[Opis]]
Plik:Będzin Browar Gambrnus 02.jpg|[[Opis]]
Plik:Będzin Browar Gambrnus 03.jpg|[[Opis]]
Plik:Browar_g_Bedzin_Muzeum_Zaglebia_02.jpg|[[Opis]]
</gallery>
 
 
<videoflash>RhSkY_2MFBE</videoflash>
 
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa i firmy w Zagłębiu do 1914]]
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa i firmy w Będzinie do 1914]]
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa i firmy w Zagłębiu w okresie II RP]]
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa i firmy w Będzinie w okresie II RP]]
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa i firmy w Zagłębiu w okresie po 1945]]
[[Kategoria:Przedsiębiorstwa i firmy w Będzinie w okresie po 1945]]
[[Kategoria:Browary w Zagłębiu Dąbrowskim|Będzin]]
[[Kategoria:Browary w Zagłębiu Dąbrowskim|Będzin]]
[[Kategoria:Nieczynne browary w Polsce|Gambrinus]]

Aktualna wersja na dzień 09:46, 7 cze 2017

Browary w Zagłębiu Dąbrowskim
Bedzin Browar Gambrinus Etykiety do 1914 01.JPG
Nazwa Browar Gambrinus
Miejsce produkcji Gzichów (Będzin)
Data powstania 1874

Do 1914 roku

Browar załozony w 1874 roku na prawym brzegu Czarnej Przemszy w obrębie miasta Będzina u podnóża Góry Zamkowej. Pierwszy browar typu fabrycznego w centralnej części Zagłębia Dąbrowskiego. Od końca lat 70. XIX wieku własność kupca Dawida Sercarza. Pod koniec lat 80. XIX wieku i w pierwszej dekadzie XX wieku znacząco rozbudowany. Produkował piwa o nazwach: Pilzneńskie, Lagrowe, Salwator, Kulmbachskie, Bawarskie, Marcowe. Pierwsze z wymienionych uzyskało srebrny medal na wystawie w Paryżu w roku 1904 oraz złoty medal rok później na wystawie w Liege. W tym okresie Browar Parowy Dawid Sercarz należał do grupy dwudziestu największych browarów na terenie Królestwa Polskiego. *Browar Parowy D. Sercarz

  • Towarzystwo Akcyjne Browaru Parowego i Słodowni w Będzinie dawniej D. Sercarz (po 1911)

Okres I WŚ 1914 - 1918

Browar funkcjonuje z przerwami w trudnej wojennej rzeczywistości

Lata 1918 - 1939

Browar Gambrinus S.A w Będzinie (dawniej D.Sercarz) od roku 1928

Okupacja 1939 - 1945

Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin

Po 1945 roku

Państwowy Browar "Gambrinus" w Będzinie 1945-1950

Browar Nr 1 w Będzinie 1950-1967 - siedziba przedsiębiorstwa Będzińskie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze

Browar Nr 4 w Będzinie 1967-1971 - wchodzi w skład Tyskich Zakładów Piwowarskich


<videoflash>RhSkY_2MFBE</videoflash>

Źródło: „https://wikizaglebie.pl/index.php?title=Browar_Gambrinus_w_Będzinie_Gzichowie&oldid=82006”