Grodzisko na Górze Zamkowej w Będzinie
Góra Zamkowa w Będzinie to miejsce posiadające naturalne walory obronne. Nic dziwnego, że została doceniona już w paleolicie, gdy ludność zdecydowała się właśnie w tym miejscu założyć swe osady.
W epoce brązu i wczesnym okresie epoki żelaza (halsztat)na szczycie wzniesienia funkcjonowała osada obronna, którą zamieszkiwały plemiona zaliczane do tzw. kultury łużyckiej. We wczesnym średniowieczu szczyt Góry Zamkowej przypominał dobrze strzeżoną twierdzę - po wzmocnieniu prehistorycznych "łużyckich" umocnień zbudowano tu doskonale chroniony obwałowaniami gród.
Grodu broniły początkowo dwie linie umocnień, które odcinały cypel od reszty wzgórza. Pierwsza linia obronna, składająca się z fosy i wału, praktycznie nie zachowała się do naszych czasów – rozrastające się grodzisko wymusiło jej niwelację w XII wieku. Na jej miejscu urządzono wtedy cmentarz.
Druga linia obronna, położona dalej na wschód, zachowała się świetnie. Do dziś widoczny jest wysoki wał, który według danych uzyskanych podczas badań wykopaliskowych, powstawał dwuetapowo. Pierwotny, wczesnośredniowieczny, nadsypano i umocniono w XIV wieku - wtedy także powstał będziński zamek.