Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce
Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu
Pierwsze w Polsce Sanktuarium Golgoty Wschodu powstało w diecezji sosnowieckiej i znajduje się na osiedlu Syberka w Będzinie, w kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Ustanowione zostało w 1997r., a przyczynił się do tego, ks. prał. Zdzisław Peszkowski - nie żyjący już, pierwszy kapelan Rodzin Katyńskich. Chciał on, by świątynia stała się pomnikiem polskiej martyrologii na Wschodzie. Historia budowa kościoła na tym osiedlu, zwanego w czasach Polski Ludowej osiedlem im. PPR-u, czyli Polskiej Partii Robotniczej, była bardzo długa.
Pod koniec lat 70-tych mieszkańcy osiedla Syberka w Będzinie powzięli starania o wybudowanie nowego kościoła na ich osiedlu. Przez 10 lat mieszkańcy pisali petycje, odwiedzali kurię i podejmowali wszystkie możliwe działania w celu powstania świątyni. Rok 1980 był w tych działaniach przełomowy. W tym roku nastąpiła peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej na ziemi Zagłębia, w parafii św. Trójcy i św. Jana Chrzciciela w Będzinie, a tym samym na osiedlu Syberka, w dniach 8 – 15 marca 1980 roku, został ustawiony na ołtarzu pod gołym niebem, gdzie wierni trwali przez cały dzień i noc na modlitwie prosząc… ,,Maryjo, spraw abyśmy zbudowali godną Bogu świątynię”. W tym samym roku ruszyła budowa świątyni.
Kościół wybudowano w latach 1981-2000 według projektu Ryszarda Kumora. Uroczystego poświęcenia (konsekracji) świątyni 28 maja 2000 r. dokonał biskup sosnowiecki Adam Śmigielski SDB.
Powstało tu pierwsze w Polsce Sanktuarium Golgoty Wschodu, a przyczynił się do tego ks. prał. Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich, apelując, aby świątynia stała się pomnikiem polskiej martyrologii na Wschodzie. "Już w trakcie budowy - opowiada ks. prał. Stefan Gibała, budowniczy świątyni i pierwszy proboszcz parafii Nawiedzenia NMP - zrodziła się we mnie myśl, aby nasz kościół był szczególnie poświęcony martyrologii Polaków na Wschodzie. Inspiracją była sama nazwa osiedla - "Syberka" - która nawiązywała do miejsca wywózki Polaków na Wschód podczas ciemnej nocy zaborów. Prawdopodobnie - tłumaczy Ksiądz Prałat - znajdowało się tu więzienie, skąd wysyłano buntujących się przeciw zaborcy Polaków - szczególnie po powstaniu styczniowym - na Sybir". Myśl nabrała realnego kształtu w 1995 r. - w 55. rocznicę Katynia - kiedy ks. prał. Zdzisław Peszkowski zaapelował o upamiętnianie tragicznych losów wywiezionych Polaków. Kapelan Rodzin Katyńskich często gościł na Syberce. Był podczas wmurowania krzyża katyńskiego, a w trakcie konsekracji świątyni namaszczał nawet jedną z tzw. zacheuszek. Do martyrologii Wschodu nawiązuje cały wystrój świątyni. Droga krzyżowa, freski na ścianach oraz Izba Pamięci, w której zebrano szereg materiałów upamiętniających losy deportowanych.
Dzięki staraniom ks. Gibały w murach górnej części kościoła został umieszczony kamień węgielny z grobu świętego Piotra w Rzymie ofiarowany przez papieża Jana Pawła II. 24 maja 1997 roku pierwszy ordynariusz diecezji sosnowieckiej ksiądz bp. Adam Śmigielski ustanowił będziński kościół Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu.
Przed wejściem do dolnej kaplicy znajduje się krzyż obrazujący Matkę Bożą Katyńską wraz z wypisanymi miejscami kaźni, zaś w środku dolnego kościoła znajduje się wspomniana wyżej Izba Pamięci. W środku wyeksponowano brzozowy krzyż z Matką Bożą Katyńską.
W prezbiterium górnej części kościoła został umieszczony krzyż z ponad trzymetrowym wizerunkiem Jezusa, na skrzydłach znajdują się dwie płaskorzeźby: jedna z nich to patronowie diecezji sosnowieckiej święty Brat Albert oraz święty Rafał Kalinowski, druga zaś to „Widzenie w katordze” według Artura Grottgera. Droga Krzyżowa, która swoje miejsca ma w tylnej części kościoła symbolizuje i jest zapisem męczeńskiej drogi Polski do wolności.
Przed wejściem do dolnego kościoła w 2003 roku stanęła na kopcu figura Matki Bożej z Lourdes, jest to miejsce refleksji, ciszy i chwili zadumy, zaś na froncie sanktuarium pod dzwonnicom znajduje się figura świętego Józefa Rzemieślnika.
Od 2000r. w górnym kościele Sanktuarium odbywa się Koncert Galowy Międzynarodowego Festiwalu Kolęd i Pastorałek im. Ks. Kazimierza Szwarlika.
Opracował: Piotr Dudała
