Mirosław Ponczek

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Mirosław Ponczek
Data i miejsce urodzenia	23 lutego 1947 Siemonia k. Będzina
Zawód	Historyk kultury fizycznej, naukowiec, regionalista
Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi, Złoty Krzyż Zasługi

Mirosław Ponczek urodził się 23 lutego 1947 roku w Siemoni k. Będzina. Po ukończeniu nauki w szkołach podstawowej i średniej zdobywanie wiedzy kontynuował na wyższych uczelniach osiągając stopień naukowy Profesora dr hab. nauk o kulturze fizycznej. Jest wybitnym naukowcem badającym i opisującym historię kultury fizycznej. Jest autorem licznych i wartościowych publikacji i opracowań książkowych dotyczących tego obszaru działalności człowieka. Wiele opracowań i wydawnictw książkowych autorstwa Mirosława Ponczka poświęconych jest jego rodzinnemu regionowi, Zagłębiu Dąbrowskiemu, co niewątpliwie nadaje mu tytuł wybitnego historyka regionu.

Łączny dorobek naukowy stanowi 220 opublikowanych prac oryginalnych (w 98% z nich, jako pierwszy autor) – w tej liczbie 20 artykułów w języku angielskim oraz 15 książek i 10 monografii pod redakcją i współredakcją. Jako naukowiec brał udział w wielu konferencjach międzynarodowych (21) i krajowych (49).

Kariera naukowa:

• 1972 – mgr historii. Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi (studia stacjonarne)
• 1981 – studia podyplomowe na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
• 1988 – Studium Metodologii Pracy Naukowej w AWF Katowice
• 1984 – obrona pracy doktorskiej: „Sport i wychowanie fizyczne w działalności organizacji młodzieżowych Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1945-1979” – promotor: prof. dr hab. Henryk Kocój ( Wydział Wychowania Fizycznego - Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie)
• 1999 – kolokwium habilitacyjne, temat rozprawy „Kultura fizyczna w polskich katolickich organizacjach młodzieżowych II Rzeczypospolitej” (Wydział Wychowania Fizycznego - AWF im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu)
• 2004 – Staż naukowyw Niemczech - Weimar i Jena – Uniwersitüt in Jena – Institut für Sportwissenschaft – dla szczegółowego omówienia dzieła polsko-niemieckiego problemu badawczego i monografii dotyczącej dziejów kultury fizycznej na Śląsku (od zarania do 2000 r.)
• 2007 – nadanie tytułu naukowego profesora nauk o kulturze fizycznej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego
• 2008 – mianowanie na stanowisko profesora zwyczajnego AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach

Kariera zawodowa

• 1972 - 1985 – Technikum Energetyczne w Sosnowcu (nauczyciel)
• 1982 - 1983 – wykładowca dydaktyki na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (nauczyciel dochodzący)
• 1985 - 1986 – Muzeum Śląskie w Katowicach (kierownik Sekcji Historii Sportu i Turystyki)
• 1986 - do nadal – AWF w Katowicach; na drugim etacie: Politechnika Częstochowska w Częstochowie (Instytut Wychowania Fizycznego) 2004 - 2006;
• Uniwersytet Rzeszowski (Wydział Wychowania Fizycznego) 2008 – do nadal

Członkostwo w uczelnianych organach kolegialnych

• Członek Senatu Uczelni (1999 – do nadal)
• Członek Rady Wydziału Wychowania Fizycznego. AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach (1999 – do nadal)
• Przewodniczący Komisji Nagród i Odznaczeń AWF w Katowicach (2002-2006)
• Przewodniczący Senackiej Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów (2002- 2008)
• Senacka Komisja Rozwoju Kadr (2002-2006)
• Komitet Wydawniczy. AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach (2008– do nadal)
• Wydziałowa Komisja d.s. Stopni Naukowych i Tytułu Naukowego (2009 – do nadal)
• Kierownik Katedry Humanistycznych Podstaw Kultury Fizycznej AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach; kierownik Zakładu Historii Kultury Fizycznej (1999 - do nadal)

aktualne zatrudnienie (stanowisko)

• Katedra Humanistycznych Podstaw Kultury Fizycznej AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach – Zakład Historii Kultury Fizycznej (Wydział Wychowania Fizycznego); profesor zwyczajny
• Katedra Organizacji Kultury Fizycznej Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie (Wydział Wychowania Fizycznego); profesor zwyczajny

Charakterystyka pracy naukowo-badawczej:

• Polsko - niemiecki i niemiecko-polski problem badawczy „Dzieje kultury fizycznej na Śląsku (od zarania do 2000 r.)”
• dzieje olimpizmu (Śląsk i Zagłębie)
• historyczne relacje kultura fizyczna – Kościół rzymskokatolicki (antyk – XX w.)
• historia kultury fizycznej na ziemiach polskich w XIX – XX w.

Opisy bibliograficzne najważniejszych publikacji:

Dzieje piłki nożnej mężczyzn w Sosnowcu

• Rozwój kultury fizycznej w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1864 - 1939. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 1992, ss 203.
• Kultura fizyczna w polskich katolickich organizacjach młodzieżowych II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 1997, ss. 211.
• Kościół Powszechny w XX wieku wobec sportu i idei igrzysk olimpijskich (ze szczególnym uwzględnieniem poglądów papieży [w:] Logos i etos polskiego olimpizmu, pod redakcją Józefa Lipca. W 100 lecie MKOl i 75 lecie PKOl, Kraków 1994, s. 199 - 203.
• Kościół katolicki a „Sokół” na Górnym Śląsku 1922 - 1939, „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1993, nr 4, s. 191 - 196.
• Z przeszłości polskiej piłki nożnej na Górnym Śląsku 1943 - 1944, [w:], „Studia Historyczne” 1995, z. 2, s. 253 - 266.
• Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” we współczesnej historiografii, „Studia Historyczne” z. 1, s. 111 - 116.
• Męska piłka nożna w stuleciu miasta Sosnowca 1902 - 2002 (od Klubu Sportowego „Milowice” do Sosnowieckiego Towarzystwa Sportowego „Zagłębie”). Katedra Nauk Humanistycznych AWF w Katowicach. Realizacja wydawnicza „PROGRES”, Sosnowiec 2002, ss. 124.
• Kultura fizyczna a Kościół rzymskokatolicki w Polsce po II wojnie światowej 1945 -2000. Wydawnictwo AWF Katowice, Katowice 2003, ss 187.
• Nieznany śląski olimpijczyk Jerzy Gryt (zarys życiorysu sportowego), [w:] Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria: Kultura Fizyczna, pod redakcją Joanny Rodziewicz-Gruhn i Eligiusza Małolepszego, Częstochowa 2000, z. III, s. 53 - 56.
• Działalność organizacji paramilitarnych w Zagłębiu Dąbrowskim w okresie I wojny światowej, „Przegląd Historyczno - Wojskowy”. Kwartalnik, R. I (L II), nr 1 (182). MON. Nakładem Domu Wydawniczego „Bellona”, Warszawa 2000, s. 74 - 80.
• Episkopat Polski wobec sportu i turystyki w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, [w:] Sport na przełomie tysiącleci: szanse i nadzieje, praca zbiorowa pod redakcją Zbigniewa Dziubińskiego. Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000, s. 78 - 86.
• Kultura fizyczna w myśli narodowej, demokratyczno-mieszczańskiej i chłopskiej lat wojny i okupacji hitlerowskiej, „ Rocznik Naukowy AWF Józefa Piłsudskiego w Warszawie – Instytut Wychowania Fizycznego i Sportu w Białej Podlaskiej” 2000, t. VII, s. 199 - 206.
• Kultura fizyczna na łamach ogólnopolskiej prasy młodzieżowej II Rzeczypospolitej, [w:] „Yearbook of the History of Polish Press” - „Rocznik Historii Prasy Polskiej”. t. IV, z. 2 (8). Polska Akademia Nauk. Odział w Krakowie. Komisja Prasoznawcza. Wydawnictwo Oddziału PAN, Kraków 2000, s. 45 - 75.
• Z dziejów kultury fizycznej w Polsce i wśród Polaków na obczyźnie w latach 1918 -1939, pod redakcją Eligiusza Małolepszego i Mirosława Ponczka. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa 2001, ss. 119.
• Z tradycji i współczesności kultury fizycznej w stuletnim mieście Sosnowcu i regionach ościennych, pod red. Mirosława Ponczka, „Zeszyty Metodyczno Naukowe”. AWF Katowice 2003, nr 14, ss 226.
• Uniwersalne znaczenie encykliki papieskiej „Divini illius Magistri” dla rozwoju kultury fizycznej polskiej młodzieży katolickiej w II Rzeczypospolitej, [w:] Wiara a sport. Praca zbiorowa pod redakcją Zbigniewa Dziubińskiego. Z okazji VII Pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny 5 - 17 czerwca 1999 r., Warszawa 1999, s. 55 -64.
• O Wincentym Priessnitzu – śląskim pionierze wodolecznictwa (w świetle historiografii polskiej XIX wieku), „Zeszyty Metodyczno-Naukowe” 10. AWF, Katowice 2000., s. 85-94.
• Playing football in the Sosnowiec area during the period of World II (1943 - 1944), „Studies in Physical Culture and Tourism”, vol. 9. University School of Physical Education in Poznań 2002, s. 81-90.
• The Attitude of the Roman Catholic Church towards sport and other forms of physical culture in Poland in the period of structural transformation (1989 - 2000), “Studies in Physical Culture and Tourism”, vol 10. University School of Physical Education in Poznań, Poznań 2003, p. 57 - 66.
• Sport, wychowanie fizyczne i kultura fizyczna – w myśli społecznej papiestwa XX wieku, [w:] Dušan Leška, Josef Oborny (Eds.), Telesna Vychova a šport v kulture spoločnosri. Monograficy zbornik vedeckych a odbornych prac. Univerzita Komenskeho. Fakulta Telesnej Vychovy a športu. Katedra spoločenskych vied i Katedra vychovy k občianstvu a jazykov, Bratislava 2003, s. 149-155.
• Sport na łamach krakowskiego „Przeglądu Sokolego” (1998 - 2002), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2003. Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie, t. VI, z. 1, s. 199 - 209.
• On the Function of sport in the agenda of de Parish Sport Games for children and youth held in Poland at the end of 80 S. and in 90 S. of XX centuries [w:] Dušan Leška, Josef Oborny (Eds.), Telesna Vychova a šport v kulture spoločnosti. Monograficy zbornik vedeckych a odbornych prac. Univerzita Komenskeho. Fakulta Telesnej Vychovy a športu. Katedra spoločenskych vied i Katedra vychovy k občianstvu a jazykov, Bratislava 2003, p. 156 - 159.
• O księdzu Walerianie Adamskim – teoretyku wychowania fizycznego w Polsce (1885 - 1965). Materiał uzupełniający do ćwiczeń i seminariów z historii kultury fizycznej oraz teorii wychowania fizycznego. Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 2006, s.103.
• Dzieje piłki nożnej mężczyzn w Sosnowcu. Współautorstwo z Adamem Frycem. Katedra Humanistycznych Podstaw Kultury Fizycznej AWF Katowice Realizacja wydawnicza „Progres”, Sosnowiec 2006, ss. 190.
• Ksiądz Leopold Biłko. Organizator kultury fizycznej w katolickich organizacjach młodzieżowych w Polsce 1892 - 1955. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Katowice 2008, s. 97
• Z dziejów kultury fizycznej na Śląsku, t. I: Rozwój kultury fizycznej na Śląsku w latach 1919 - 1989 (teksty polskich autorów), pod red. Miroslawa Ponczka i Karla Heinza Schodroka. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Katowice 2009, ss. 439.
• 40-lecie Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, pod red. Miroslawa Ponczka. Wydawnictwo AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Katowice 2010, ss.498.
• Ze studiów nad powstaniem, rozwojem i upadkiem górnośląskiego „Sokoła” 1895-1947. Wydawnictwo AWF im. Jerzego Kukuczki, Katowice 2011, ss. 155.
• The Roman – Catholic Church and the Changes in the Polish Physical Culture in the Years 1990 - 2000, [w:] Physical activity in integrating Europe. Scientific eds. Jerzy Kosiewicz, Lech Jaczynowski. 75 lat AWF Warszawa. The Józef Piłsudski Academy of Physical Education, Warszawa 2004, p. 159 - 170.
• Phisical Culture in the Beginnings of Polish Peoples` Republic (1945 - 1950/1951), [w:] Gigiola Gori, Thierry Terret (eds), „Ishpes Studies”, vol. 12, 2005, s. 80 - 85.
• Sport and Tourism in John Paul II Enouncements during His VII Pilgrimage to The Mother-Country and on Behalf of the Roman Jubilee of Sportsmen in 2000, [w:] Kazimierz Obodyński, Wojciech Cynarski (eds), International Dialogue: Global, European, National and Multicultural Dimensions of Tourism. Europen Akademy of the Carpathian Euroregion, Rzeszów 2005, s. 160 - 164.
• Physical Culture in the Beginning of the Polish Peoples` Republic (1945 - 1950/1952), „Sport and Education in History” vol. 12. Eds. Gigliola Gori, Thierry Terret. Academia Verlag. Sankt Augustin, Auflage 2005, s. 80 - 85.
• Sports and Martial Arts and the Roman – Catholic Church: A Historical Perspective,”International Journal of Eastern Sports and Physical Education”. The International Society of Eastern Sports and Physical Education, vol. V, Korea S., Seoul 2007, p. 76 - 85.
• The Communist Rule in Polish Sport History. Comauthor Adam Fryc, “The International Journal of the History of Sport”, vol. 26, march 2009, p. 501 - 514.
• The Issues of Sport in Papal Encyclicals and Enouncements of Pope Pius XI(1922-1939), [in:] Martial Arts and Combat Soports – Humanistic Outlook, A Humanistic library edition “Biblioteka Lykeion”, vol. 9. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009, p. 156-164.
• The Roman Catholic Church and Sports in the Light of the Views of the 20th Century Popes, [in:] Transnational Aspects of European Sport History, eds. Tomasz Jurek, Stephan Wassong. Proceeding of the 13 th CESH Congres, Gorzów Wlkp. (Poland), Gorzów Wlkp. 2009, p. 11-24.
• Comauthor Adam Fryc, Sport in the Light of John Paul II`s Papal Teaching` Documentation – the Pallottinum Publishing Hoause (1978-1986), [in:] Social Scienciens Towards Contemporary Sport. Editors: Jerzy Kosiewicz, Monika Piątkowska, Jolanta Żyśko. Wydawnictwo BK. The publication of this book has been financed from the funds of the Ministry of Sport and Tourism of the Republic of Poland and Self-govermment of Mazovia Region, Warsaw 2009, p. 215-222.
• Comauthor Adam Fryc, An Event of `Two Heroes`: Poland and the 1948 London Olympic Games, [in:] The International Journal of the History of Sport 2010, vol. 27, no. 6, p. 1065-1079.
• Ze studiów nad powstaniem, rozwojem i upadkiem górnośląskiego „Sokoła” 1895-1947. Wydawnictwo AWF im. Jerzego Kukuczki, Katowice 2011, ss. 155.

Najważniejsze kongresy i konferencje naukowe w latach 1986 - 2009:

• XXIV Sekcja „Historia Sportu i Wychowania Fizycznego” – XVI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Wrocław 15 - 18.09. 1999;
• Międzynarodowy Kongres Naukowy – z okazji 30 - lecia AWF w Katowicach „Kobieta w sporcie i kulturze fizycznej na przełomie wieków”, Szczyrk 20 - 21.10. 2000;
• Polsko - niemieckie sympozjum naukowe z okazji 30- lecia Instytutu Wychowania Fizycznego w Gorzowie Wlkp.:
• Przeobrażenia w systemie kultury fizycznej po 1989 roku w Polsce i w Niemczech. - Gorzów Wlkp.: Instytut Wychowania Fizycznego i Europejska Akademia Sportu w Cottbus (ESAC), 2001
• I Krajowa Konferencja Naukowa: Kultura fizyczna w czasach Zaborów i Drugiej Rzeczypospolitej. - Kraków, 2001
• International Conference on Social Science in Sport: 8th ISHPES Seminar Sport, Nation, Nationalism. – Ljubljana [Slovenia] : Faculty of Sport - University of Ljubliana, 24 - 25.08.2006
• VII Congresso della Societa Internazionale di Storia della Educazione Fisica e dello Sport. Univerzita Degli Studi di Urbino. Facolta di Scienze Motorie,no 9 - 13.08. 2003.:
• Konferencja Naukowa: Nauki humanistyczne w rozwoju nauk o kulturze fizycznej. - Warszawa: AWF Warszawa, *Międzynarodowe Sympozjum Naukowe: Telesna vychova a sport v kulture spolocnosti. - Bratysława: Fakulta Telesnej Vychovy a Sportu Univerzity Komenskeho v Bratislave, 25 - 26.09.2003
• International Science Conference: Sports involvment in a changing Europe. - Rzeszów : European Association for Sociology of Sport, 27 - 30.05.2004:
• Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Schlesiche Sportgeschichte. - Weimar [Niemcy]: Gesundheitsforchung
• Gesundheitsberatung und Praevention in Heidelbeerweg, 18 - 20.10.2007
• Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Społeczno-edukacyjne oblicza współczesnego sportu i olimpizmu. Wychowanie patriotyczne przez sport. - Warszawa: Centrum Olimpijskie PKOl im. Jana Pawła II w Warszawie, AWF Warszawa, 08 - 09.10. 2007
• XI Konferencja Naukowa: Najnowsza historia kultury fizycznej Polski i Polonii. - Chycina: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej Poznańskiej AWF w Gorzowie Wlkp., 03 - 05.09.2007
• IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Społeczno-edukacyjne oblicza współczesnego sportu i ruchu olimpijskiego. Wychowanie fizyczne i sport dzieci wiejskich i w małych miastach. - Warszawa AWF Warszawa, PKOl, Fundacja Centrum Edukacji Olimpijskiej i Polskiej Akademii Olimpijskiej, 27 - 28.10. 2008
• Konferencja Naukowa: Wychowanie fizyczne, sport i rekreacja fizyczna w perspektywie społeczno-kulturalnej. Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski, Akademia Europejska na rzecz Euroregionu Karpackiego, 14 - 15.11.2008
• Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Społeczno-edukacyjne oblicza współczesnego sportu i ruchu olimpijskiego. Wychowanie fizyczne i sport dzieci wiejskich i w małych miastach. - Warszawa AWF w Warszawie, Polski Komitet Olimpijski, 27 - 28.10. 2008
• 13 Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe: Humanistyczne aspekty sportu i turystyki. - Warszawa: AWF Warszawa, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczpospolitej Polskiej, 25.10.2008
• IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Małe regiony w wielkiej polityce Polski, Czech, Slowacji i Ukrainy. Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski Instytut Historii, 19-20.11.2009
• Konferencja Naukowa: 100 lat AZS: Rola sportu akademickiego w życiu regionu. - Katowice: AZS AWF Katowice, 23.04.2009
• Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Społeczno-edukacyjne oblicza współczesnego sportu i olimpizmu. Sprawność fizyczna dzieci i młodzieży. - Warszawa: Centrum Olimpijskie PKOl im. Jana Pawła II w Warszawie, AWF Warszawa,26.10. 2009
• The First International Society for the Social Sciences of Sport Conference: Social Sciences towards Contemporary Sport. - Warsaw : ISSSS, Ministry of Sport and Tourism and Josef Pilsudski University of Physical Education in Warsaw, 23 -26.09.2009
• XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Najnowsza historia kultury fizycznej Polski i Polonii. – Chycina: Zamiejscowego Wydziału Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim, Katedra Historii Kultury Fizycznej i Olimpizmu, 31.08.2009

Członek wielu krajowych i zagranicznych stowarzyszeń:

• Polskie Towarzystwo Kultury Fizycznej. Oddział Śląski w Katowicach
• Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej – Sekcja Historii Kultury Fizycznej
• Stowarzyszenie Autorów Polskich (Będzin)
• Society for History of Physical Education and Sport
• International Society for Social Science of Sport
• Polskie Towarzystwo Historyczne
• Stowarzyszenie IDOKAN POLSKA – Towarzystwo Naukowe, Edukacyjne i Sportowe – członek Rady Naukowej oraz Międzynarodowej Komisji Badań Naukowych Stowarzyszenia IDOKAN Polska

Osiągnięcia kadrowe:

• W Katedrze Humanistycznych Podstaw Kultury Fizycznej AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach zatrudnionych jest 16 pracowników naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych (prof. tytularnych – 3; dr hab. – 1; doktorów – 8; magistrów – 3, w tym naukowo-dydaktycznych – 9; dydaktycznych – 7).
• W latach 1999-2009 Mirosław Ponczek wypromował 8 doktorów nauk o kulturze fizycznej i 223 magistrów wychowania fizycznego i fizjoterapii. Aktualnie jest promotorem 4 rozpraw doktorskich z nauk o kulturze fizycznej.

Nagrody i odznaczenia:

• Nagroda Rektora AWF Katowice III Stopnia (1990)
• Nagroda Rektora AWF Katowice I Stopnia ( 1999)
• Nagroda Rektora AWF Katowice II Stopnia ( 2002)
• Nagroda Rektora AWF Katowice II Stopnia ( 2004)
• Nagroda Rektora AWF Katowice I Stopnia ( 2006)
• Nagroda Rektora AWF Katowice I Stopnia (2006).
• Nagroda Rektora AWF Katowice III Stopnia (2010).

• Srebrny Krzyż Zasługi (1992)
• Złoty Krzyż Zasługi (2000)
• Zasłużony Dla Kultury Polskiej (2011)