Zawiercie i jego ulice
| Biblioteka Zagłębiaka | |
| Plik:Plik:Zawiercie i jego ulice.jpg | |
| Tytuł | Zawiercie i jego ulice |
| Rok wydania | 1991 |
| Miejsce wydania | Zawiercie |
| Wydawca | Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej |
| Liczba stron | 106 |
| Autor | |
| Autor | Jerzy Abramski |
Informacje:
Autor: Jerzy Abramski
Wydawca: Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej
Miejsce i rok wydania: Zawiercie, 1991
Ilość stron: 106
Opis:
Publikacja, którą przekazujemy zwłaszcza mieszkańcom Zawiercia, stanowi ciekawą historyczną i współczesną fotografię miasta. Prezentuje przeszłość poszczególnych ulic i mozaikę ich najbliższego otoczenia. Informuje o zakładach pracy, domach mieszkalnych, budynkach instytucji państwowych, szkołach, obiektach użyteczności publicznej, kawiarniach, placówkach handlowych i usługowych. Mówi o kościołach, cmentarzach, organizacjach społecznych i politycznych. Czytelnik ma możność poznania warunków życia mieszkańców, zwłaszcza na przełomie wieków i w okresie pierwszej wojny światowej. Na uwagę zasługują dzieje miasta w okresie Drugiej Rzeczypospolitej oraz losy gminy żydowskiej zaprezentowane przy okazji omawiania ulicy Hożej. Praca przybliża wielu znanych i zasłużonych dla Zawiercia, ale zapomnianych ludzi. Zasługuje, w moim przekonaniu, na szerokie upowszechnienie zwłaszcza wśród młodych mieszkańców Zawiercia. Najstarszą dzielnicą Zawiercia jest Kromołów. Nazwa Kromołów pojawia się bowiem już w 1193 roku w bulli papieża Celestyna III. W XV wieku wymienia się Kromołów jako miasto będące własnością Stanisława Kromołowskiego herbu Gryf. W następnych wiekach właścicielami Kromołowa byli Bonerowie, Firlejowie i inni. Drugą starą częścią Zawiercia jest dzielnica Blanowice. Wieś Blanowice w 1384 roku była własnością Krzywonosa z Czarnej Poręby. Następnie była w posiadaniu Bolka Opolskiego i właścicieli dóbr pilickich. Kolejnymi dzielnicami o starym rodowodzie są: Bzów (wieś Bzów istniała już w XIV wieku), Skarżyce (wieś Skarżyce po raz pierwszy wzmiankowana w źródłach w 1327 roku), Zuzanka (folwark Zuzanka w XVIII wieku wchodził w skład Dóbr Kromołowskich).
Zawiercie było częścią dóbr kromołowskich, do których należało miasto Kromołów, wsie: Bzów i Zawiercie oraz folwark Zuzanka. W latach dwudziestych XIX wieku w dokumentach źródłowych pojawiają się dwie nazwy: Małe Zawiercie i Duże Zawiercie (Wielkie). Ważne decyzje dla przyszłości Zawiercia zostały podjęte w latach pierwszej wojny światowej. Z dniem 1 lipca 1915 roku Małe i Duże Zawiercie scalone zostały w jeden organizm miejski. W 1917 roku pierwszym burmistrzem Polakiem został Franciszek Szymański, który wprowadził do urzędowania w Magistracie język polski. Pierwsze regularne place i ulice w Zawierciu zostały zaplanowane i wytyczone po 1878 roku przez Zarząd Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie”. Korespondent „Kuriera Zagłębia” w nr 231 z 3 listopada 1907 roku tak pisał 0 wyglądzie Zawiercia: „Bardzo dużo zieleni i parków jest w Zawierciu. Zabudowania fabryczne i domy Towarzystwa Akcyjnego , Zawiercie” mają europejski wygląd. Natomiast część Zawiercia położona przy kolei wygląda fatalnie”. Pod koniec 1918 roku Zawiercie posiadało cztery ulice. Reszta ulic przestawiała w porze deszczowej nieprzebyte topieliska. Od 1919 roku właściwe jednostki wykonawcze Zarządu Miejskiego wytyczały ulice w sposób planowy nadając im wygląd miejski w ramach prowadzonych robót publicznych. Władze w Kielcach i w Zawierciu zalecały zatrudnianie przy budowie nowych ulic przede wszystkim bezrobotnych. Celem tego przedsięwzięcia było złagodzenie istniejącego bezrobocia w Zawierciu, tak drastycznie opisywanego w słynnych reportażach Konrada Wrzosa. Magistrat miasta Zawiercia, funkcjonujący w warunkach permanentnego deficytu budżetowego, wielokrotnie podkreślał — w pismach kierowanych do władz zwierzchnich — konieczność organizowania takich prac. Dzięki temu do 1939 roku wybudowano w Zawierciu wiele ulic. Miasto Zawiercie w latach 1919—1939 rozwijało się jednak bez przemyślanego planu architektonicznego. Dobrym wyjątkiem są tu dzielnice: Argentyna 1 tzw. Nowy Świat. Właściwe ukształtowanie ulic z ich infrastrukturą techniczną oraz społeczną zapoczątkowano dopiero po 1950 roku. Obszerniej na ten temat mówi autor zwłaszcza w rozdziale pt. „Wczoraj i dziś Zawiercia”, jak i przy omawianiu poszczególnych ulic. Życzymy Ci, Drogi Czytelniku, przyjemnej lektury, pozwalającej na poszerzenie wiadomości o przeszłości i teraźniejszości miasta. Wszystkim zainteresowanym pogłębieniem omówionej problematyki autor zamieszcza obszerną bibliografię.
Spis treści:
strona 07 •
