Troks (gm. Olkusz)

Troks – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Troks lokowany był na prawie niemieckim w połowie XIV w. Znamy tutejszego sołtysa z 1365 r. (z De Trexe), niejakiego Krajkę. Podobnie jak pobliska Braciejówka, należał do dóbr klasztoru zwierzynieckiego. W 1402 r. sołtysem był szlachcie Dziersław Razurek. W tym samym roku wieś sprzedano krakowskim rajcom. Od końca XVI w. należał do okręgu parafialnego w Gołaczewach. Pod koniec XVIII w.Troks liczył dwadzieścia kilka domów i 150-190 mieszkańców. W XiX w. wieś i folwark Troks należały do gminy Jangrot w powiecie olkuskim. Siedziba parafii, której Troks podlegał, wciąż była w Gołaczewach. W 1827 r. wieś miała 25 domów i 197 mieszkańców. Tutejszy folwark poduchowny liczący 243 morgi powierzchni został sprzedany w 1880 r. za 4881 rs. Podczas wojny w okolicach Troksa działała polska partyzantka. Dochodziło tu też do akcji sabotażowych. W 1963 r. powstał nowy budynek Szkoły Podstawowej w Troksie, ale sama szkoła istniała tu już od dziesięć lat. Jej pierwszym dyrektorem był Eugeniusz Ogonek, który przyczynił się zwłaszcza do usportowienia podległej mu placówki (utworzył sekcje piłki nożnej i tenisa stołowego). Szkoła nie doczekała 50. rocznicy istnienia, gdyż w 47 roku działalności, w związku z reformą edukacji na mocy uchwały Rady Gminy została zlikwidowana. Dawną zabudowę wypiera nowoczesna architektura.