Czeladź
Czeladź - miasto w powiecie będzińskim, najstarsze miasto Zagłębia Dąbrowskiego[1].
| Czeladź | |||
| |||
| Województwo | śląskie | ||
| Powiat | będziński | ||
| Gmina • rodzaj |
Czeladź miejska | ||
| Założono | 1228 | ||
| Prawa miejskie | 1262 | ||
| Burmistrz | Teresa Kosmala | ||
| Powierzchnia | 16,38 km² | ||
| Ludność (2010) • liczba • gęstość |
33 556 2048,6 os./km² | ||
| Tablice rejestracyjne | SBE | ||
| Strona internetowa miasta | |||
Historia
Czeladź szczyci się tym że jest jedną z najstarszych polskich osad. Kroniki wspominają, że Kazimierz Sprawiedliwy, trzymając do chrztu syna Mieczysława I księcia opolskiego, darował chrześniakowi okolice Siewierza, Bytomia, Oświęcimia i Zatora, a więc i Czeladź. W roku 1241 Czeladź została zniszczona przez Tatarów.
Księstwo Siewierskie
W pierwszej połowie XV wieku miasto, znajdujące się w granicach księstwa siewierskiego, przechodzi na własność biskupów krakowskich. Do tego czasu i później jeszcze Czeladź była narażona na napady śląskich grasantów. Tak zwane pakta będzińskie, których mocą arcyksiążę austriacki Maksymilian zrzekł się praw do tronu polskiego, były podpisane w roku 1589 nie w Będzinie, ale tuż nad granicą Śląska w Czeladzi, według innych zaś we wsi Starzynie na Śląsku.
Znani goście odwiedzający miasto
To nadgraniczni położenie Czeladzi sprawia, ze w mieście. Zatrzymują się niezwykli goście: w roku 1655 przez. Czeladź dążą na Kraków Szwedzi, w 1670 zatrzymuje się w niej księżna Eleonora, córka Karola II ks. Mantui. Towarzyszą jej dwie córki: Eleonora i Maria Anna. Pierwsza z nich to przyszła małżonka króla Michała Wiśniowieckiego. Nawiasem należy zauważyć, że Czeladź po wojnach szwedzkich była tak zniszczona, iż przyszła Królowa polska nie miała się gdzie zatrzymać. W roku 1683 Czeladź widziała w swych murach licznych znakomitych gości zagranicznych, którzy tu zjechali się na powitanie Jana Sobieskiego, udającego się na wyprawę wiedeńską. Wreszcie w roku 1697 król August II w drodze do Krakowa witany był w Czeladzi przez burmistrza oracją.
Degradacja miasta Po klęsce powodzi w roku 1736 i grabieży, dokonanej przez wojska rosyjskie w r. 1813 miasto straciło wiele ze swej dawnej świetności. Za udział wielu czeladzian w powstaniu 1863 r. rząd rosyjski ukarał miasto w ten sposób, że je zdegradował do rzędu osad i przyłączył Czeladź do gminy Gzichów. Dopiero podczas I wojny światowej Czeladź znów stała się miastem.
Spory o grunty Osobną kartę w dziejach Czeladzi zajmują spory o grunta graniczne z dziedzicami okolicznych włości - Mieroszewskimi, a później Donnersmarkami. Ze sporów tych, trwających około trzystu lat, czeladzianie wychodzili zwycięsko.
Nazwa
[...do rozbudowy]
Czeladź pośród miast Zagłębia Dąbrowskiego
Miasto położone na granicy Zagłębia Dąbrowskiego. Wchodzi w skład powiatu będzińskiego. Od wschodniej strony graniczy z Będzinem i Sosnowcem.
Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne
Zabytki
Z dawnych czasów pozostał śliczny domek z podcieniami, dom p. Łakomika z roku 1567, dom przy ul. Rynkowej z pięknymi odrzwiami, w domu tym miała się mieścić świątynia ariańska, wreszcie w środku rynku dawny ratusz, zbudowany w stylu barokowym.
Dumą Czeladzi jest wspaniały kościół w stylu romańskim, zbudowany w pierwszych latach XX wieku. Świątynia czeladzka pod wezwaniem św. Stanisława biskupa krakowskiego, który według podania miał założyć pierwszy kościół w Czeladzi, jest niewątpliwie najokazalszą świątynią w Zagłębiu.
Pomniki
Przy byłej ulicy Milowickiej znajdował się pomnik ku czci trzech żołnierzy 11 kompani 7 pułku piechoty legionowej, poległych w dniu 10 marca 1919 roku podczas bitwy z oddziałami niemieckimi, które dokonały zbrojnego napadu na magazyny z żywnością. Magazyny te znajdowały się na pobliskiej kopalni „Saturn”, a że były to czasy powojennego niedostatku, zbiedzeni Niemcy zaryzykowali atak, który zakończył się dla nich klęską.
Imprezy cykliczne
Miejsca Pamięci
Czeladzkie biogramy
Kultura
Muzea, galerie
Biblioteki
Podania i legendy Czeladzi
[...do rozbudowy]
Edukacja
[...do rozbudowy]
Religia
Sport
Kluby sportowe
Kluby piłki nożnej
Gospodarka
[...do rozbudowy]
Komunikacja
[...do rozbudowy]
Dzielnice i osiedla
Lata 80-te
<videoflash>apXyZmt0xK0</videoflash> <videoflash>ajxARU4KGh8</videoflash> <videoflash>nG-8uthhddU</videoflash> <videoflash>Kqnz9aEBc-o</videoflash>
Miasta partnerskie
Miasta partnerskie Czeladzi:[2]
Ciekawostki
[...do rozbudowy]
Bibliografia
- Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec : Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim, 1939, s. 86-87.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Strona internetowa miasta Czeladź
- Klub Zagłębiowski - magazyn internetowy poświęcony miastom Zagłębia Dąbrowskiego
Przypisy
- ↑ Miasto siedmiu stuleci. czeladz.org.pl/. [dostęp 2013-07-21].
- ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miasta Czeladź. [dostęp 2013-07-23].
