Zdzisław Czarnomski

Harcmistrz, organizator i długoletni działacz czeladzkiego skautingu i harcerstwa. Urodził się 4 marca 1894r. Sławniowie k/ Częstochowy, w rodzinie Zdzisława i Marii z domu Zdrzyzała. Ojca stracił we wczesnym dzieciństwie. Matka powtórnie wyszła za mąż, za Antoniego Przyłuckiego. Zdzisław z bratem Aleksandrem i matką przeprowadził się do Czeladzi, gdzie ojczym od 1897r. pracował w utworzonej przez kopalnię „Saturn” szkole powszechnej, popularnie zwanej „Na Skałce”, najpierw jako nauczyciel, później jako jej kierownik. W Czeladzi Zdzisław ukończył szkołę podstawową, a następnie szkołę średnią w Sosnowcu. W tym czasie przystąpił do saturnowskiego „Sokoła”. Na zlocie w Krakowie w 1912r. poznał skautów z Galicji i ich ideologię. Zafascynowany skautingiem, postanawia założyć drużynę skautową na Saturnie. Już rok później w 1913 powstał pierwszy zastęp, który szybko powiększył się do drużyny, podporządkowanej Naczelnej Komendzie Skautowej (NKS). Był komendantem tej drużyny, niemal przez 20 lat. W okresie I wojny światowej nie zaprzestał działalności. W 1916r., po powstaniu ZHP, włącza doń drużynę saturnowską, która otrzymała wówczas nazwę I Zagłębiowskiej Drużyny Harcerzy na Saturnie. Nazwa ta obowiązywała do końca 1924r., kiedy zmieniono numerację drużyn i nadano jej 5 MDH w Czeladzi.

W 1918r. Czarnomski ochotniczo wstąpił do wojska Polskiego, w którym służył do 1921r. Po powrocie podjął pracę zawodową na kopalni Saturn, jako urzędnik ekspedycji. Ponownie został komendantem drużyny saturnowskiej. W 1925r. mianowany podharcmistrzem, a w 1929r. harcmistrzem, pełnił funkcję zastępcy hufcowego Hufca Powiatu Będzińskiego. Przejściowo rezygnuje z tej funkcji, by intensywnie zająć się upadającą drużyną skautowską. Przyczynił się do odrodzenia Kręgu Starszo – harcerskiego i powstania drużyny zuchów. W czerwcu 1939r. jako komendant Hufca Grodziec, obchodził wraz z drużyną 25 – lecie istnienia harcerstwa w Czeladzi. Otrzymał wówczas złoty sygnet z emblematami harcerskimi. Po wybuchu wojny, harcerze schodzą do podziemia, tworząc Szare Szeregi. Czarnomski wraz ze starszymi harcerzami prowadzi szkolenia wojskowe. Na początku 1940r., prawdopodobnie w ramach Aktion A – B, Zdzisław został aresztowany. Po paru miesiącach gestapo wypuszcza go na wolność, ale tylko po to, by tydzień później, 2 maja 1940r. aresztować go wraz z żoną Marią. Wkrótce został wywieziony do obozu w Dachau, a następnie do Mauthausen – Gusen. Zginął 6 grudnia 1941r., wierny do końca słowom: „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy”. Osierocił dwóch synów, 13 – letniego Zdzisława i 11 – letniego Jana, którzy wraz matką Marią Czarnomską, szczęśliwie przeżyli wojnę.

Swą wzorową postawą harcerza i Polaka – patrioty, zaskarbił sobie szacunek i miłość mieszkańców Czeladzi, 3 kwietnia 1982r., w obecności wdowy po Zdzisławie Czarnomskim, Hufcowi ZHP w Czeladzi, uroczyście nadano jego imię. Z kolei 5 kwietnia 1990r. Rada Miejska naszego miasta, jego imię nadała jednej z ulic, na osiedlu „Borowa”.

źródło: www.muzeum-saturn.czeladz.pl