|
|
| Linia 4: |
Linia 4: |
| ==Historia== | | ==Historia== |
|
| |
|
| '''Cmentarz żydowski w Czeladzi''' - Przez wiele lat Żydzi z Czeladzi podlegali gminie wyznaniowej w Będzinie i właśnie tam chowali swych zmarłych. Wobec rozwoju liczebnego społeczności żydowskiej w Czeladzi, podjęto starania o utworzenie odrębnej gminy. Ostatecznie społeczność żydowska w Czeladzi stanęła przed koniecznością założenia własnego cmentarza. Jednocześnie cmentarz wyznania mojżeszowego w Będzinie przy ulicy Sieleckiej stopniowo zapełniał się. | | '''Cmentarz żydowski w Czeladzi''' |
| Sytuacja ta zmusiła władze gmin żydowskich Będzina i Czeladzi do zorganizowania kolejnego miejsca pochówku. W latach trzydziestych powierzchnię nekropolii powiększono do 1,5 hektara. Wspólny cmentarz założono w [[1916]] roku, na granicy obu miast, przy ul. Będzińskiej 64, w pobliżu dzisiejszego centrum handlowego M1.
| |
| Nekropolię podzielono na kilka części, wytyczając kwatery dla mężczyzn, kobiet i dzieci. Zmarłych z gminy czeladzkiej chowano w przedniej części cmentarza; zmarłych z gminy będzińskiej - w tylnej. Przy wejściu pochowano rabina '''Cwi Hanocha ha-Kohena Lewina''' najbliższe sąsiedztwo jego ohelu wkrótce stało się miejscem spoczynku pożądanym przez chasydów.
| |
| Na czeladzkim cmentarzu żydowskim większości dominują macewy w różnych kształtach i wymiarach, ale są również ruiny dwóch ohelów przy wejściu dużego, a w jednej trzeciej odległość przy południowej stronie ogrodzenia znajdują się ruiny mniejszego ohelu.
| |
| Oprócz tych tradycyjnych dla kultury żydowskiej form nagrobnych, na cmentarzu występują obeliski w różnych kształtach, również te przypominające ścięte drzewa. Na kirkucie można odnaleźć resztki grobowców rodzinnych oraz pomnik upamiętniający osoby pomordowanych w czasie holocaustu.
| |
| Warto zwrócić uwagę na macewy na których zrekonstruowano polichromie, szczególnie barwna macewa znajduje się niemal na samym końcu kirkutu na jego lewej stronie.
| |
| Na czeladzkiej nekropoli dominuje język hebrajski, ale możemy znaleźć sporo inskrypcji dwujęzycznych (w językach polskim i hebrajskim) czego przykładem może być grób '''Abrama Sercarza'''.
| |
| W środkowej części cmentarza na jego męskiej stronie mamy groby znanych będzińskich lekarzy żydowskiego pochodzenia: '''Konrada Sercarza''' i '''Samuela Tropoauera'''.
| |
| Po wyzwoleniu na cmentarzu odbywały się już tylko nieliczne pogrzeby. W sierpniu 1945 roku pojawiły się groby Mariana Grossmana i Szlamka Gelbarda, zabitych przez polskich antysemitów po powrocie do miasta. Ostatni znany pochówek odbył się w marcu 1948 roku.
| |
| Cmentarz uległ dewastacji w okresie drugiej wojny światowej, jednak największych zniszczeń dokonano podczas kolejnych ponad czterdziestu lat. Wiele płyt padło łupem złodziei i zostało wykorzystanych do celów budowlanych.
| |
| W roku 1988, dzięki finansowemu wsparciu udzielonemu przez pochodzącego z Czeladzi Mońka Stawskiego, cmentarz został uporządkowany. Wykonano ogrodzenie, ustawiono przewrócone nagrobki osadzając w betonowych podstawach, część macew odrestaurowano.
| |
|
| |
|
| == Znane osoby pochowane na tym cmentarzu == | | == Znane osoby pochowane na tym cmentarzu == |
