Huta "Staszic" (Sosnowiec)

Huta "Staszic" / Huta "Puszkin" – zakład zajmujący się produkcją sztab żelaza. Huta znajduje się w Dębowej Górze w Sosnowcu.

Początki huty

W 1883 r. górnośląski przemysłowiec hr. Gwidon Renekei von Donnersmarck założył w Dębowej Górze, na gruntach zakupionych od Gwarectwa „Hrabia Renard”, hutę zwaną Walcownią „Puszkin”. Posiadała ona 14 pudlingowych pieców do przetopu żelaza i złomu, walcownię żelaza miękkiego i budynki pomocnicze na prasy. Jeszcze w 1883 r. wybudowano dwa domy mieszkalne dla robotników, dom dla urzędników oraz noclegownię służącą pracownikom sprowadzanym ze Śląska i Niemiec.

Produkty
Początkowo produkowano tu jedynie żelazo w sztabach, 800-1000 ton rocznie, przy zatrudnieniu 300-350 robotników, z których ok. 60. pochodziło zza niemieckiej granicy.

Kierownictwo huty
Dyrektorem zakładu był Niemiec zum Busch, a kierownikami niemieccy inżynierowie Barling i Eibich.

Spółka akcyjna

W 1893 r. przedsiębiorstwo przekształcone zostało w spółkę akcyjną z kapitałem zakładowym wynoszącym 750 tys. rubli, z siedzibą w Warszawie. Właścicielami akcji byli kapitaliści niemieccy, w tym także Donnersmarck.

Nowe inwestycje
Towarzystwo Akcyjne Huty Żelaza „Puszkin” dysponowało odpowiednimi środkami finansowymi na przeprowadzenie nowych inwestycji. Wybudowano walcownię żelaza zimnego i gorącego oraz tzw. podkownię, a także pomieszczenia na maszynę parową i dynamo elektryczne wytwarzające prąd na potrzeby lokalne, rozbudowano również przyzakładowe domy robotnicze. Oprócz żelaza wyrabiano tutaj podkowy, drut i bednarkę na gorąco. W związku z dużym zapotrzebowaniem na wyroby huty jej produkcja rosła. Szczególny rozwój zakładu nastąpił w okresie wojny japońsko-rosyjskiej, kiedy realizowano zamówienia rządu carskiego.

Przejęcie huty
W 1911 r. hutę przejęła „Milowicer Esenwerk A G”. W skład zarządu, którego siedziba mieściła się w Warszawie, wchodzili: G. H. Donnersmarck, J. Meyer, H. Marconi, S. Skarbiński i S. G. B rum. Dyrektorem zakładu był inż. Nahler.

Okres I wojny światowej

Podczas I wojny światowej i po jej zakończeniu huta była nieczynna.

Okres międzywojenny

Wykupienie huty
Dopiero w 1920 r. wykupiły ją Modrzejowskie Zakłady Gómiczo-Hutnicze i wznowiły produkcję pn. huty „Staszic”. Zachowano poprzedni asortyment produkcji uzupełniając go ciągarnią drutu zimnego i lin drucianych. Naczelnym dyrektorem został inż. P. Gerhard, a handlowym E. Michałowski.

Fuzja z firmą B. Hantke
Od 1934 r., po fuzji Modrzejowskich Zakładów Górniczo-Hutniczych z firmą B. Hantke, huta „Staszic” wchodziła w skład koncernu Spółki Akcyjnej Zjednoczonych Zakładów Sosnowieckich Hut Żelaznych Modrzejów Hantke z siedzibą w Warszawie. Funkcje dyrektora pełnił początkowo inż. Wilczyński, a następnie, do 1939 r. inż. Józef Gallot

Rozbudowa
W latach 30. XX w. rozbudowano zakład. Powstała liniarnia i podstacja elektryczna, rozbudowano walcownię zimną, sprowadzono nowe maszyny. Zatrudnienie wzrosło do ok. 500 osób. Od 1936 r. huta finansowana była przez skarb państwa za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego.

Okres II wojny światowej

W czasie II wojny światowej zakład przeszedł w posiadanie niemieckiego przemysłowca Wilhelma Gelbracha i pracował na potrzeby armii niemieckiej.

Okres po II wojnie światowej

Po 1945 r. zabudowania należące do huty przejęły Zakłady Naprawcze Sprzętu Wiertniczego. Obok działalności usługowo-remontowej podjęto produkcję narzędzi i osprzętu wiertniczego głównie dla górnictwa.

Zmiana nazwy huty
W 1964 r. zmieniono nazwę firmy na Zakłady Mechaniczne Urządzeń Wiertniczych. Od 1983 r. noszą one imię Stanisława Staszica.

Okres po 2000 r

Z dniem 1 kwietnia 2000 r. przedsiębiorstwo przekształcone zostało w spółkę prawa handlowego pn. Zakłady Mechaniczne Urządzeń Wiertniczych Sp. z o.o.

Galeria

• 

  Opis zdjęcia:

• 

  Opis zdjęcia:

• 

  Opis zdjęcia:

• 

  Opis zdjęcia:

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom V. Muzeum w Sosnowcu, 2006, s. 24-25. ISBN 978-83-89199-37-9.