Heinrich Dietel

Zagłębiowskie Biogramy
Heinrich Dietel Heinrich Dietel
Imię i nazwisko	Heinrich Dietel
Data i miejsce urodzenia	15 marca 1839 Greiz
Data i miejsce śmierci	27 czerwca 1911 Sosnowiec
Zawód	niemiecki przemysłowiec,

Heinrich (Henryk) Dietel (ur. 15 marca 1839 r. w Greizu w Turyngii, zm. 27 czerwca 1911 r.) - w Sosnowcu

Wymieniając sławnych i zasłużonych Sosnowiczan nie sposób nie wspomnieć o przemysłowcu niemieckim Heinrichu Dietlu. Działał społecznie i charytatywnie. Przyczynił się do rozwoju oświaty i budowy wielu świątyń na terenie Sosnowca. Postać to ze wszech miar jest dla miasta zasłużona, o czym coraz więcej ludzi pamięta. Warto ją więc stale przypominać, ponieważ tworzyła ona historię naszego miasta i zręby rozwoju jego gospodarki. Co wiemy o Heinrichu Dietlu ? Wiemy, że urodził się 15 marca 1839 r. w Greizu w Saksonii w rodzinie Heinricha Gottloba i Zohanny Wilhelminy z d. Merbold. W młodości przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie zdobywał wiedzę na temat najnowszych urządzeń stosowanych w przemyśle włókienniczym. Po powrocie do Europy pracował w wielu zakładach włókienniczych m.in w Saksonii, Wirtembergii i Czechach. W 1877 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Technicznej w Dreźnie. W roku następnym ożenił się z Klarą.

Do Sosnowca przyjechał w 1878 r. W 1879 roku uruchomił w dzielnicy Pogoń pierwszą w Królestwie Polskim przędzalnię wełny czesankowej. Jednocześnie wybudował dla swej rodziny skromny jednopiętrowy dom mieszkalny. Zakład szybko rozbudował. W 1880 zatrudnienie sięgało blisko 2 tys. ludzi. Po Heinrichu Dietlu w ciągu niewielu lat przybyła do miasta znacznie większa liczba innych zagranicznych, obrotnych przedsiębiorców. Powstało wtedy wiele nowych, imponujących zakładów z branży tkackiej, żelaznej i innych z nimi powiązanych, jak: fabryka kotłów, walcownia rur, cynku, fabryka szkła i fabryki chemiczne. Miasto rozwijało się w zawrotnym tempie. Równie szybko rozwiała się też rodzina Dieslów. W 1881 roku urodził się pierwszy z pięciu synów Henryka i Klary - Henryk, w 1883 roku - Borys, w 1885 roku - Alfred, w 1886 roku - Roman, a w 1888 roku - Bogusław. Czas było pomyśleć o przeprowadzce do większego domu.

Właśnie w latach 80. XIX w. Heinrich Dietel powziął decyzję o budowie pałacu w pobliżu przędzalni i dotychczasowego domu. Pierwsze plany budynku, sygnowane przez Waligórskiego pojawiają się u schyłku lat osiemdziesiątych. Projekt realizacyjny powstaje w roku 1890. Obecny pałac ma charakter neobarokowy, co zawdzięcza kilku przebudowom. Autorem ostatniej zmiany, dokonanej na początku XX wieku, był warszawski architekt Antoni Jabłoński-Jasieńczyk. Około roku 1900, wraz z pracami wykończeniowymi pałacu, powstaje założenie parkowe otoczone murem, z oranżerią, i elementami małej architektury. Pałac Henryka Dietla, mimo zmiennych kolei losów, jest dzisiaj jednym z najciekawszych i najpiękniejszych przykładów pałaców przemysłowców z końca XIX wieku. Swoją architekturą wyróżnia się nie tylko na tle sosnowieckich obiektów tego typu, ale również w skali kraju.

Mauzoleum rodziny Dietlów

To jednak nie wszystko. W sąsiedztwie swojego zakładu Dietel wybudował w 1888 r. kościół ewangelicko-augsburski. W 1889 roku utworzył w Sosnowcu początkową powszechną Szkołę Aleksandryjską, a w 1894 roku Sosnowiecką Szkołę Realną. Od 1898 roku szkoła mieściła się już we wspaniałym, nowym gmachu, zbudowanym w stylu włoskiego renesansu przy ul. Żeromskiego 4. Budynek ten Dietel podarował rządowi, choć szkołę nadal utrzymywał własnym kosztem. Przez wiele lat była to siedziba Wydziału Techniki Uniwersytetu Śląskiego (wcześniej Liceum im. St. Staszica). Wnętrze budynku zachowało pierwotny układ pomieszczeń, a na szczególną uwag zasługuje aula o bogatym wystroju w postaci m.in. dekoracji sztukatorskiej i malarskiej. W 1900 r. powstaje neogotycki budynek dyrekcji przędzalni, gdzie obecnie mieści się siedziba III Komisariatu Policji. W 1903 roku Dietel mianowany został członkiem pierwszej Rady Miejskiej.

Zmarł 24 czerwca 1911 r. Pochowany zastał na cmentarzu ewangelickim przy ul. Smutnej w Sosnowcu, w monumentalnym, rodzinnym mauzoleum.

Biogram opracował: Piotr Dudała