Towarzystwo Przyjaciół Teatru

Towarzystwo Przyjaciół Teatru - stowarzyszenie z Sosnowca z lat międzywojennych. W latach 30-tych dzierżawiło budynek Teatru Zagłębia.

Kryzys teatru

Na przełomie lat 20-tych i 30-tych XX wieku sosnowiecki teatr (dzisiejszy Teatr Zagłębia) przeżywał duży kryzys organizacyjno-finansowy. W takich okolicznościach środowisko inteligencji zagłębiowskiej podjęło próby wsparcia tej wyjątkowej dla całego regionu placówki kultury - jednej z najstarszych (rok założenia 1897) polskich scen teatralnych.

Powołanie Towarzystwa

W 1930 roku podjęto działania mające na celu powołanie Towarzystwa Przyjaciół Teatru. Wsparcia temu projektowi udzieliły wybitne zagłębiowskie postacie ze środowiska lokalnej polityki, biznesu i kultury. Przez cały 1930 rok trwały zabiegi i konsultacje w tej sprawie a w styczniu 1931 roku grupa inicjatywna zaprosiła wszystkie zainteresowane osoby na spotkanie organizacyjne, które miało miejsce w Sali Posiedzeń Rady Miejskiej w Magistracie Miasta Sosnowca.

Na zaproszeniach rozsyłanych wcześniej szeroko po całym regionie zamieszczono niniejszy apel (zapis oryginalny):

"Od zamierzchłych czasów chińskich pantomin, poprzez grecką arenę Sofoklesa i Eurypidesa, poprzez średniowieczne misterja i Shakespeare'owską tragedię, poprzez dom Molier'a i wiedeński Burg, poprzez naturalizm Zoli i realistyczne zagadnienia Ibsena -teatr jest odbiciem kultur ludzkiej.

Scena polska bardziej może stała się zwierciadłem duszy narodu w ciężkich czasach niewoli, kiedy najeźdźca skuwał w kajdany każdy czyn, a nawet każdą myśl wolności.

I dzisiaj, kiedy znów - po dwóch blisko wiekach - jesteśmy własnymi gospodarzami naszej Ojczyzny, teatr winien się stać wielką świątynią sztuk polskiej, na ołtarzu której goreje wiecznie płonący znicz naszej twórczości.

Budujmy na wszystkich połaciach ziemi naszej fundamenty pod gmach teatru polskiego. A tam - gdzie rozbrzmiewa już słowo piękne i mocne, które się staje talizmanem młodego pokolenia - brońmy posiadany skarb od zagłady obojętności duszy i zniweczenia jałowości rozumu. Tutaj, wśród szybów kopalnianych i kominów fabrycznych - teatr jest twierdzą bogactwa myśli, walczącą z plugawymi i niskimi instynktami człowieczeństwa. Niechaj więc każdy dorzuci cegiełkę, aby filary tego gmachu stały się granitowe, aby podstawy jego twórczości były niezachwiane.

Niechaj każdy przyjdzie z wiarą, że wysiłki o utrzymanie teatru w Sosnowcu będą uwieńczone wielkim wynikiem, niechaj każdy pospieszy na zebranie do Sali Posiedzeń Rady Miejskiej w Magistracie m. Sosnowca w piątek dn. 30 stycznia 1931 r. o godz. 20, aby się przekonać, że scena w Zagłębiu Dąbrowskim przy dobrej woli ostać się może i ostać się musi. Bo teatr jest odbiciem kultury ludzkiej."

Sosnowiec, 26 stycznia 1931 roku.

Apel niniejszy podpisali:

Józef Boxa, starosta będziński; J. Borowski, adwokat; dr Budzyński, lekarz; R. Ditrich, dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej; Dyrektor Stanisław Gadomski, prezes Izby Przemysłowo-Handlowej; Inż. J. Gallot, komisarz demob.; T. Krychowski, prokurator Sądu Okręgowego; W. Kuźniak, komisarz m. Sosnowca; Dr. A. Lakiernik, prezes Towarzystwa Przemysłowego; Z. Madeyski, poseł; P. Markiewicz prezes Konwencji Węglowej; F. Opęchowski, prezes Sądu Okręgowego; Ryszard Piwowar, burmistrz m. Czeladzi; pułkownik Stanisław Rarogiewicz, dowódca 23 P.A.P.; Imż B Rzeczkowski, komisarz m. Będzina; Hr, W. Sągajłło, prezes Rady Zjazdu; E Salak sędzia Sądu Okręgowego; Wł. Wasileski, magister farmacji; M. Wąsowicz, komisarz Kasy Chorych.

Działalność Towarzystwa

..........................