Franciszek Ksawery Plenkiewicz

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Franciszek Ksawery Plenkiewicz
Data i miejsce urodzenia	1867 Kławaty
Data i miejsce śmierci	19 kwietnia 1932 Sosnowiec
Zawód	ksiądz, działacz społeczny

Franciszek Ksawery Plenkiewicz, ksiądz, działacz społeczny, pierwszy kapelan sosnowieckiego "Sokoła".

Grobowiec Franciszka Ksawerego Plenkiewicza

Grobowiec rodzinny Aleksandra Franciszka Rene

Urodzony w 1867 roku, w majątku Kławaty na ziemi radomskiej i uczęszczający do gimnazjum w Radomiu F. K. Plenkiewicz, otrzymał święcenia kapłańskie w roku 1894 i odtąd przez 10 lat pełnił obowiązki wikariusza w Będzinie. W międzyczasie został proboszczem i na Górze Zamkowej w Będzinie. Tam zbudował Dom Polski, który stał się odtąd siedzibą miejscowego Towarzystwa Dobroczynności.

Działalność charytatywną i kulturalno-oświatową łączył przed zakończeniem I wojny światowej z pracą orędownika i kapelana znajdującego się oficjalnie w podziemiu Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". W okręgu zagłębiowskim i olkuskim organizacja ta występowała wówczas pod nazwą Towarzystwa Sportowo-Turystyczne "Piechur", realizując w zawoalowanej formie podstawowe kierunki pracy oświatowo-kulturalnej, gimnastyczno-sportowej oraz wychowawczo-narodowej "Sokoła".

W tym miejscu nadmienić należy, że w Będzinie, już ponoć w maju 1905 roku powstało w konspiracji gniazdo tej organizacji. Jak podaje "Iskra" z 21 czerwca 1921 roku (nr 139), prezesem będzińskiego "Sokoła", wybrany został dr Wierzbowski, a naczelnikiem druh Nowacki.

Pod koniec 1905 r. oraz na początku 1906 r. liczba będzińskich "Sokołów" zbliżała się do 200. I wówczas to gniazdo będzińskie podjęło próbę działalności na zewnątrz, penetrując środowiska polskie w Zagłębiu i w najbliższej okolicy. Jednak rosyjskie władze zaborcze już wkrótce zabroniły tej działalności. Wznowił on więc przy niemałym wkładzie ks. Plenkiewicza działalność pod nazwą zagłębiowskiej "Lutni" śpiewaczej. "Lutnia" posiadała własny chór, orkiestrę, kółko dramatyczne oraz zespół gimnastyczno-sportowy.

Z ks. Plenkiewiczem spotykali się pod koniec pierwszej dekady naszego stulecia (w Będzinie a potem w Sosnowcu), pierwsi, pochodzący z Góry Zamkowej, Sokoli. Należeli do nich, m.in. Mieczysław Bluszcz (późniejszy prezes KS "Zagłębianki" Będzin), Władysław Gdesz. legionista Jańczak, Popielecki, Zbereski oraz Władysław Brodzik i Karol Warkocz.

Ks. Franciszek Ksawery Plenkiewicz po przejściu jako proboszcz z Będzina do Sosnowca, kontynuował swoją pracę w "Sokole". Była to pomoc duchowa i organizacyjno-kulturalna. Polegała również na wciąganiu do działalności kapelańskiej w "Sokole" młodych wikariuszy zagłębiowskich, już w wolnej i niepodległej Polsce. Zarówno w Będzinie, jak i w Sosnowcu, działalność "Sokoła" i patronacka, charytatywna ks. szambelana Plenkiewicza, znana była w diecezji kaliskiej a potem częstochowskiej. Jego plebania była ośrodkiem myśli narodowej polskiej i pracy społecznej. W okresie powstań śląskich i plebiscytu, do ks. Plenkiewicza trafiali uchodźcy śląscy, hallerczycy, nawet przedstawiciele późniejszego Związku Powstańców Śląskich, Związku Legionistów oraz Związku Harcerstwa Polskiego i Związku Inwalidów Wojennych.

Ks. F. K. Plenkiewicz zmarł 19 kwietnia 1932 roku a jego pogrzeb w Sosnowcu był prawdziwie patriotyczną manifestacją polskości w tej część i ziem polskich.

Autor biogramu: Mirosław Ponczek

Linki zewnętrzne

• Lokalizator grobu

Źródła

• "Iskra", nr 139 z dn. 21 VI 1921 I
• "Kurier Zachodni": nr 91 z 21 i 23/V 1932.
• Prof. Mirosław Ponczek, Z nieznanych kart życia ks. Franciszka Plenkiewicza, zagłębiowskiego kapelana sokolego, w "Żródło", 6 listopada 1994. nr 45/94.