Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu

Biblioteka Zagłębiaka
Tytuł	Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu
Rok wydania	1998
Miejsce wydania	Kraków
Autor
Autor	Jerzy Rajman
Strona internetowa

Informacje:

Autor: Jerzy Rajman

Wydawca: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

ISBN

ISSN-0239-6025 ISBN-83-87513-33-4

Miejsce i rok wydania: Kraków, 1998

Ilość stron:

Opis:

Z opinii recenzentów Książkę Jerzego Rajmana należy ocenić niezwykle wysoko. Imponuje wykorzystana olbrzymia literatura przedmiotu. Bardziej jeszcze podstawa źródłowa, która stanowi o oryginalności rozprawy. Podziw budzi przeprowadzona kwerenda źródłowa. Autor dotarł do wszystkich prawie znanych i dotąd mniej znanych archiwaliów dotyczących pogranicza, znajdujących się w kraju i poza jego granicami. Wnikliwa analiza olbrzymiego materiału źródłowego pozwoliła na nowe spojrzenie na problem pogranicza, słabo dotąd rozpoznanego pogranicza śląsko-małopolskiego. Jest to pierwsze pełne ujęcie zagadnienia, oparte ponadto na solidnej podstawie także metodologicznej. Antoni Barciak

Pracę uważam za nowatorską pod względem koncepcyjnym, za doskonale udokumentowaną i za wyczerpującą pod względem problemowym. Jest ona bardzo interesująca sama w sobie jako dotycząca ważnego historycznie obszaru stanowiącego pomost między Śląskiem i Małopolską, a niezależnie od tego może mieć charakter modelowy dla badań nad innymi naszymi pograniczami. Jerzy Wyrozumski

Spis treści:

strona 07 •

strona 11 •

strona 16 •

strona 29 •

SPIS TREŚCI Wykaz skrótów................................................................................................................ 5 Wprowadzenie - Pogranicze jako problem w badaniach mediewistycznych..................................................................................................... 11

Część pierwsza. OSADNICTWO I GRANICE

Ziemia niczyja. Zasięg rubieży międzyplemiennej.................................... 25 Zasiedlanie pogranicza w okresie pierwszych Piastów (do 1177 r.) . 40 Granica między Śląskiem a ziemią krakowską w okresie wczesnopiastowskim........................................ 55

Najstarsze dane o zasięgu diecezji krakowskiej i wrocławskiej na pograniczu śląsko-małopolskim........................................................................ 56 Rekonstrukcja zasięgu pogranicznych dekanatów i kasztelanii ... 59 Wschodni zasięg kasztelanii raciborskiej i cieszyńskiej. Kwestia przynależności Pszczyny i Mikołowa................................................................. 59 Kasztelania oświęcimska................................................................................... 63 Kasztelania mikolowska....................................................................................... 66 Kasztelania bytomska i kwestia terytorium siewierskiego . . 66 Kasztelania toszec ka.................. 75 Zachodnie terytoria ziemi krakowskiej............................................................. 75 Kasztelania chrzanowska................................................................................... 75 Kasztelania sławkowska i dobra zamku w Będzinie.................................... 76 Cypel kłobucki i kwestia kasztelanii lelowskiej...................... 77 Wschodni zasięg ziemi opolskiej w XIII wieku .... 79 Kasztelania oleska.................................................................................................. 79 Księstwo strzeleckie.............................................................................................. 80

Pogranicze od XIII do początków XVI w. Reorganizacja osadnictwa wczesnopiastowskiego i dalsze zasiedlanie pustek................................ 82

Tendencje rozwoju sieci osadniczej................................................................. 84 Powstanie miast lokacyjnych...................................................................................106 Sieć drożna ................................................................................................................114 Liczba ludności u schyłku średniowiecza 121

Część druga. MIĘDZY WROCŁAWIEM, PRAGĄ A KRAKOWEM. TEREN WPŁYWÓW

Społeczeństwo gotowe do wojny.................. 129 Pogranicze jako przedmiot polityki i teatr wojenny....................................176

Okres ekspansji księstwa raciborsko-opolskiego i silnych wpływów czeskich..........................................................................................................................176 Okres odzyskiwania strat przez Polskę.............................................................196 Próby zjednoczenia księstw pogranicza u schyłku XV wieku i kwestia sukcesji opolskiej...................... .216

Oddziaływania kościelne i kulturalne . . 224

Proces fundacyjny, związki fdiacyjne i kulturotwórcza rola klasztorów . 228 Szkolnictwo, studia, środowiska intelektualne..............................................237 Rola kościołów miejskich w organizacji życia religijnego i promowaniu kultów świętych...........................................................................................................248

Integrująca rola gospodarki i jej cechy indywidualne...............................259

Zakończenie 292

Wykorzystane źródła archiwalne...............................................................................295 Wybór najważniejszych opracowań.................. 298 Indeks 317