Województwo śląskie

Mapa województwa tzw. "śląskiego" z podziałem na ziemie historycznie śląskie i małopolskie

Województwo tzw "śląskie" (de facto śląsko-małopolskie)

Deklaracja narodowości śląskiej w województwie tzw "śląskim"

Województwo Śląskie (de facto Śląsko-Małopolskie) jest jednostką samorządu terytorialnego i jednym z 16 województw powstałych w wyniku ostatniego podziału administracyjnego kraju w 1999 roku. Województwo o zbliżonym kształcie, uzupełnionym o województwo opolskie istniało po II wojnie światowej pod nazwą śląsko-dąbrowskie.

Kontrowersje związane z nazwą województwa

Zarówno nazwa tzw. "śląskiego" województwa, jak i jego symbole (herb, flaga itd.) nie uwzględniają różnorodności regionalnej ziem które tworzą tą jednostkę administracyjną. W sposób więc nieuzasadniony upodmiotowiona a tym samym kulturowo uprzywilejowana jest tylko górnośląska część tej jednostki administracyjnej.

Większość (52%) obszaru tego województwa stanowią ziemie Zachodniej Małopolski takie jak Ziemia Częstochowska, Ziemia Żywiecka, Zagłębie Dąbrowskie, część Podbeskidzia, fragment Zagłębia Krakowskiego (Jaworzno). Oprócz tego w tym województwie jest także niewielki skrawek Wielkopolski. Zasadniczo można jednak powiedzieć że po połowie składa się z ziem małopolskich a w połowie śląskich (górnośląskich).

Nazwa województwa sugerująca, że cały ten obszar stanowi jednolity górnośląski region jest według wielu osób przyczyną fatalnego i mijającego się z prawdą zjawiska polegającego na nadawaniu przymiotnika "śląski"/"śląskie" dla instytucji, miejsc i wydarzeń nie mających nic wspólnego ze Śląskiem, bądź Śląska niedotyczącym. Powszechne używanie jako synonimów określeń "Śląsk" i "województwo śląskie" jest oczywistym błędem zarówno pod względem logiki (Śląsk to także Dolny Śląsk) jak i obiektywnej prawdy historycznej. Ma to swoje konsekwencje w powstawaniu alogicznych nowotworów językowych takich jak: Jura Górnośląska, Śląsk Północny (czyli Ziemia Częstochowska !!!) i innych.

Dostrzegający ten problem uważają, że głównym sposobem powstrzymania tego negatywnego zjawiska jest zmiana obecnej nazwy województwa na "śląsko-małopolskie" lub "katowickie". Pierwsza zaproponowana forma podkreśla różnorodność regionalną tego województwa a druga odchodzi od wskazania regionalnego. Zarówno jedna jak i druga forma nie są niczym szczególnym i występują w nazewnictwie obecnych województw: "kujawsko-pomorskie", "warmińsko-mazurskie", "opolskie", "łódzkie", "lubelskie".

Oponenci w stosunku do nazwy "śląsko-małopolskie", stwierdzający że określenie "małopolskie" jest już zajęte powinni dostrzec istniejące województwa gdzie nazwa "śląskie" występuje dwukrotnie (dolnośląskie, śląskie) a "pomorskie" nawet trzykrotnie (zachodnio pomorskie, kujawsko-pomorskie i pomorskie). Tak więc nadanie odpowiadającej prawdzie obiektywnej nazwy województwa Śląsko-Małopolskiego nie stanowiło by tu żadnego precedensu.

Ziemie wchodzące w skład województwa

Granic obecnego województwa tzw. śląskiego nie należy utożsamiać z historycznymi granicami regionu śląskiego. Historyczny Śląsk obejmował ziemie znajdujące się w dorzeczu Odry ograniczone od północy rzeką Barycz, od zachodu rzeką Kwisą, od południa górami Sudetami, a od wschodu wododziałem między dorzeczami Odry i Wisły. Częste zmiany przynależności państwowej Śląska i jego podziały powodują, iż historia tej ziemi jest szczególnie skomplikowana. W trakcie ostatnich jedenastu wieków Śląsk znajdował się we władaniu: Czechów, Polaków, Węgrów, Austriaków i Prusaków. Wielokrotnie przechodził z rąk do rąk, a w chwili obecnej większość jego ziem znajduje się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej (województwa: dolnośląskie, opolskie, część śląskiego i lubuskiego). Niewielki skrawek Dolnego Śląska należy do niemieckiego kraju związkowego Saksonia (np. miasto Hoyerswerda) oraz Republiki Czeskiej (Śląsk Opawsko-Karniowski i zachodnia część Śląska Cieszyńskiego, czyli tzw. Zaolzie).

Granice administracyjne Śląska na przestrzeni dziejów ulegały częstym zmianom i trudno jest w chwili obecnej jednoznacznie ustalić, które ziemie są historycznie śląskie, a które nie. Wszystko zależy od tego, do której epoki historycznej się odniesiemy. W średniowieczu za główne grody śląskie uznawano: Wrocław, Głogów, Niemczę i Legnicę czyli miejscowości położone na Dolnym Śląsku i nie wchodzące w skład obecnego województwa śląskiego. Sama nazwa Górny Śląsk pojawiła się zresztą dopiero w XV wieku, a jego ziemie aż do XVIII wieku znajdowały się w cieniu ekonomicznie dominującego Śląska Dolnego.

W skład obecnego województwa śląskiego wchodzi wschodnia część ziem górnośląskich (pozostała część Górnego Śląska znajduje się w granicach województwa opolskiego i Republiki Czeskiej), które stanowią nieco mniej niż połowę województwa (48 %)oraz ziemie małopolskie (52 %) takie jak Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Żywiecka, Ziemia Częstochowska i znaczna część obszaru Podbeskidzia. O wejściu tych ziem w skład województwa śląskiego zadecydowały nie względy historyczne tylko polityczne i gospodarcze.

Linki

www.wojewodztwoslaskie.pl