|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| {{Miasto infobox
| | Olkusz... |
| |Miasto = Olkusz
| |
| |dewiza =
| |
| |dopełniacz_miasta = Olkusza
| |
| |herb_miasta = Plik:POL Olkusz COA.svg
| |
| |flaga_miasta = Plik:POL Olkusz flag.svg
| |
| |mapa_miasta =
| |
| |województwo = małopolskie
| |
| |grodzki =
| |
| |powiat = olkuski
| |
| |gmina = Olkusz
| |
| |rodzaj_gminy = miejsko-wiejska
| |
| |zarządzający = Burmistrz
| |
| |prezydent = [[Dariusz Rzepka]]
| |
| |miejska =
| |
| |adres_um = Rynek 1
| |
| |kod_poczt_um = 32-300
| |
| |tel_um = 32 643-00-01
| |
| |fax_um = 32 754-38-90
| |
| |powierzchnia = 25,65<ref name="Ludnosc_Polski">Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w [[2010]] r. ([[Główny Urząd Statystyczny|GUS]]), [http://www.stat.gov.pl/gus/45_908_PLK_HTML.htm]</ref>
| |
| |wysokość =
| |
| | stopniN = 50
| |
| | minutN = 16
| |
| | sekundN = 44.7
| |
| | stopniE = 19
| |
| | minutE = 33
| |
| | sekundE = 34.91
| |
| |rok = 2010
| |
| |populacja = 36 869<ref name="Ludnosc_Polski" />
| |
| |gęstość = 1437<ref name="Ludnosc_Polski" />
| |
| |nr_kier = +48 32
| |
| |kod_poczt = 32-300 do 32-305
| |
| |aglomeracja =
| |
| |tablica_rej = KOL
| |
| |TERYT = 2121512054
| |
| |SIMC =
| |
| |założone =
| |
| |prawa_miejskie = 1299
| |
| |miasta_partnerskie = [[Bruay-la-Buissière|Bruay-la-Buissiere]] {{Państwo|FRA}},<br />[[Schwalbach am Taunus]] {{Państwo|DEU}},<br />[[Bjerrnigbro]] {{Państwo|DNK}},<br />[[Staffordshire Moorlands]] {{Państwo|ENG}},<br />[[Pontenure]] {{Państwo|ITA}}
| |
| |www = http://www.olkusz.eu
| |
| |domena =
| |
| |galeria_commons = Olkusz
| |
| |wikinews =
| |
| }}
| |
| '''Olkusz''' - to [[miasto]] w [[województwo małopolskie|woj. małopolskim]], w [[powiat olkuski|powiecie olkuskim]], siedziba [[gmina Olkusz|gminy miejsko-wiejskiej Olkusz]], położone na zachodnich rubieżach [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska|Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej]] nad rzeką [[Baba (rzeka)|Babą]], przy drodze krajowej {{AS-droga|K|94}} i przy drogach wojewódzkich {{AS-droga|W|783}} i {{AS-droga|W|791}}.
| |
|
| |
|
| [[Podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo katowickie|woj. katowickiego]].
| |
|
| |
| Według danych z [[31 grudnia]] [[2010]] miasto miało 36 869 mieszkańców.
| |
|
| |
| Jeden z najważniejszych ośrodków górnictwa rud cynkowo-ołowiowych w Polsce (kopalnia ''Olkusz – Pomorzany'', nieopodal w [[Bukowno|Bukownie]] ''Zakłady Górniczo-Hutnicze "Bolesław"''), fabryka naczyń ''[[Emalia Olkusz S.A.|Emalia SA]]'', fabryka wentylatorów ''[[OWENT]]'', drobny przemysł i rzemiosło; lokalny ośrodek handlowy i kulturalny.
| |
|
| |
| == Położenie ==
| |
| Miasto leży na [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska|wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej]], dokładniej na Wyżynie Olkuskiej. Znajduje się w połowie [[droga krajowa nr 94 (Polska)|drogi krajowej numer 94]], pomiędzy [[Katowice|Katowicami]] a [[Kraków|Krakowem]], przy linii kolejowej [[Kielce]] – [[Katowice]]. Przez miasto przechodzi [[Linia kolejowa nr 65|Linia Hutnicza Szerokotorowa]] (LHS), która ma swój koniec w nieodległym [[Sławków|Sławkowie]]. W odległości 20 kilometrów od miasta przebiega [[Autostrada A4 (Polska)|autostrada A4]] będąca częścią drogi międzynarodowej o numerze [[E40 (trasa europejska)|E40]].
| |
|
| |
| == Nazwa miasta ==
| |
| Pierwsze zapisy nazwy miasta kształtują się następująco: ''Lcuhs'' ([[1257]]), ''Hilcus'' ([[1262]]), ''Helcus'' ([[1301]]), ''Ylcus'' ([[1314]]), ''Elcus'' ([[1409]]), ''Olkusch'' ([[1462]]). Jeszcze w XVIII w. miasto nazywane było ''Ilkuszem''. Wskazuje to na pochodzenie jego nazwy od imienia ''Hilke'' (inaczej ''Hilcus'', ''Hildebrand'') i udział kolonistów niemieckich w lokacji miasta. Spolonizowana forma ''Hilkusz'' przeobraziła się ostatecznie w dzisiejszy ''Olkusz''<ref name="nazwy_miast">{{cytuj książkę |autor=Kazimierz Rymut |tytuł=Nazwy Miast Polski |wydawca=Zakład Narodowy im. Ossolińskich |miejsce=Wrocław |rok=1987 |isbn=83-04-02436-5}}</ref>.
| |
|
| |
| == Historia ==
| |
| {{Main|Historia Olkusza}}
| |
| {{Main|Historia Żydów w Olkuszu}}
| |
| Na terenie Olkusza już we wczesnym [[średniowiecze|średniowieczu]] rozwinęło się [[górnictwo]], ze względu na płytko położone pokłady [[srebro|srebra]]. Początkowo [[osadnictwo]] rozwijało się na zachód od obecnego miasta, lecz w połowie [[XIII wiek]]u gród został przeniesiony tuż nad rzekę [[Baba (rzeka)|Babę]]. Przed [[1299]] rokiem [[miasto]] zostało lokowane na [[Prawo magdeburskie|prawie niemieckim]] ([[Prawo lokacyjne|akt lokacyjny]] miasta zaginął, niemożliwe jest ustalenie dokładnej daty). Od tego momentu następuje intensywny rozwój Olkusza.
| |
| [[Plik:Baszta.JPG|thumb|250px|left|Baszta i fragment murów miejskich]]
| |
| Na początku [[XIV wiek]]u gród zostaje otoczony [[mury miejskie|murami miejskimi]] i następuje rozbudowa [[kościół farny|farnego kościoła]] pw. św. [[Andrzej Apostoł|Andrzeja Apostoła]]. Miasto zostaje wówczas zaliczone do największych i najważniejszych miast [[Małopolska|Małopolski]], co zawdzięczało rozbudowie królewskich [[kopalnia|kopalń]] a także położeniu na szlaku [[Wrocław]] – [[Kraków]]. W roku [[1356]] miasto zyskuje prawo delegowania swoich przedstawicieli do nowo powstałego [[Sąd Sześciu Miast|Sądu Sześciu Miast]], który był najwyższym organem sądowniczym dla miast Małopolski. Wielu olkuszan piastowało wówczas znaczne stanowiska – [[Marcin Bylica]] był [[astronomia|astronomem]] na dworze króla [[Węgry|węgierskiego]] [[Maciej Korwin|Macieja Korwina]], a [[Marcin Biem]] zajmował się reformą kalendarza jako profesor [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]].
| |
|
| |
| W [[XV wiek]]u wyczerpaniu ulegają położone płytko pokłady [[Surowiec mineralny|surowców mineralnych]], wtedy to zostają wybudowane [[sztolnia|sztolnie]] umożliwiające wydobycie z pokładów umiejscowionych na znacznie większej głębokości.
| |
| W [[1551]] [[Zygmunt II August|Zygmunt August]] ustanowił nowy statut dla kopalń w okolicach Olkusza.
| |
| W [[1579]] roku uruchomiono w kamienicy położonej na Rynku [[mennica|mennicę królewską]], która działała do końca wieku. Kres świetności miasta nastał wraz z nadejściem [[XVII wiek]]u: wtedy to górnicy zaczęli podkopywać zabudowania miejskie, ponieważ uległy wyczerpaniom złoża kruszców. Do całkowitej klęski przyczynił się [[potop szwedzki]] – olkuscy [[gwarek|gwarkowie]] zostali zabrani przez [[Szwecja|Szwedów]] do wykonania podkopów pod [[klasztor]] na [[Jasna Góra|Jasnej Górze]], gdzie wszyscy zginęli. W dodatku zaniedbane i zamulone sztolnie spowodowały zalanie kopalń. Przez miasto kilkakrotnie wówczas przetaczały się [[pożar]]y, które zniszczyły większość zabudowań.
| |
|
| |
| W wyniku [[III rozbiór Polski|trzeciego rozbioru Polski]] w [[1795]] roku Olkusz przeszedł pod panowanie [[austria]]ckie, ale po [[pokój w Schönbrunn|pokoju w Schönbrunn]] w [[1809]] roku miasto znalazło się w [[Księstwo Warszawskie|Księstwie Warszawskim]], a od [[1815]] roku w [[Królestwo Kongresowe|Królestwie Polskim]]. Właśnie wówczas poczęto snuć plany odbudowy [[górnictwo|górnictwa]] w rejonie olkuskim. W [[1814]] roku otwarto pierwszą kopalnię rudy cynku. W pierwszej połowie [[XIX wiek]]u miasto przeszło znaczną metamorfozę – wyburzono stary [[ratusz]], [[mury miejskie]] oraz klasztor Augustianów, powstały wówczas gmachy starostwa (Olkusz stał się wtedy siedzibą powiatu), szpitala oraz nowego ratusza. W czasie [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] na terenie Olkusza i całego Zagłębia Dąbrowskiego czynnie działały oddziały partyzanckie, w tym grupa żołnierzy [[Włochy|włoskich]] dowodzonych przez płk. [[Francesco Nullo]], który zginął w bitwie pod [[Krzykawa|Krzykawką]] i dziś ma grób na olkuskim starym cmentarzu.
| |
|
| |
| Po powstaniu powoli z upadku podźwignął się [[przemysł]]. Niebagatelne znaczenie miała budowa w latach [[1883]]-[[1885]] [[kolej Iwangorodzko-Dąbrowska|linii Dąbrowsko-Iwangrodzkiej]], która znacznie przyczyniła się do integracji gospodarczej całego regionu i wyjątkowo ożywiła niespełna dwutysięczne miasteczko. Właśnie dzięki korzystnemu położeniu na szlakach komunikacyjnych w [[1907]] roku austriacki przemysłowiec [[Peter Westen]] założył Fabrykę Naczyń Blaszanych (dziś ''Emalia SA''). Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] miasto zaczęło szybko się rozwijać – powstały szkoły, znacznie poprawił się stan miejskiej infrastruktury. Olkusz liczył wówczas około 12 tysięcy mieszkańców, z czego niemalże 1/3 stanowili [[Żydzi]]. Istniała również znaczna mniejszość niemiecka. W latach [[1918]]-[[1939]] [[powiat olkuski]] znajdował się w ówczesnym [[województwo kieleckie|województwie kieleckim]]. [[10 lutego]] [[1929]] roku w Olkuszu zanotowaną jedną z rekordowych niskich temperatur w Polsce: -40,4 °C.
| |
|
| |
| Na początku września [[1939]] miasto zostało w wyniku działań wojennych zajęte przez [[Wehrmacht]] (nad pobliską [[Żurada|Żuradą]] ppor. [[Władysław Gnyś]] strącił pierwsze niemieckie samoloty podczas tej [[II wojna światowa|wojny]]) i wkrótce wcielone do [[III Rzesza|III Rzeszy]]. Rządy objęła mniejszość niemiecka, miasto przemianowano najpierw na ''Olkusch'', a później ''Ilkenau'', utworzono także [[getto]] żydowskie. W okolicznych lasach działały wówczas [[partyzantka|partyzanckie]] oddziały [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], co spotykało się z gwałtownymi odpowiedziami okupanta. 16 lipca [[1940]] roku rozstrzelano 20 osób w tym 15 [[Polacy|Polaków]], a dnia 31 lipca 1940 ([[Krwawa środa w Olkuszu]]) setki innych Polaków i Zydów maltretowano na miejskich placach, w wyniku czego zgineło przeszło 100 osób. Do połowy [[1942]] roku zlikwidowano olkuskie getto, a jego mieszkańców wywieziono do [[obóz koncentracyjny|obozów koncentracyjnych]]. Ostatecznie 20 stycznia [[1945]] roku [[Armia Czerwona]] zajęła miasto w wyniku przeprowadzonej ofensywy na [[Śląsk]].
| |
|
| |
| Po wojnie nastąpił dalszy rozwój Olkusza. W [[lata 60. XX wieku|latach 60.]] rozpoczęto budowę kopalni ''Olkusz'' oraz [[osiede mieszkaniowe|osiedli mieszkaniowych]] przeznaczonych dla pracowników zagłębiowskich zakładów przemysłowych, przede wszystkim Huty "Katowice", w pobliskiej Dąbrowie Górniczej. Rozbudowano fabrykę naczyń oraz postawiono ogromne hale nowej wytwórni wentylatorów. Dzięki temu liczba mieszkańców wzrosła z 10 tysięcy w latach powojennych do 40 tysięcy obecnie. Rozwój przemysłu niekorzystnie odbił się na środowisku naturalnym. Dziś w rejonie miasta częstym zjawiskiem są poważne szkody górnicze, zaburzona została również równowaga hydrologiczna (zanik źródeł rzeki [[Baba (rzeka)|Baby]]).
| |
|
| |
| Do [[1975]] roku miasto znajdowało się w [[województwo krakowskie|województwie krakowskim]], później w latach [[1975]]-[[1999]] w [[województwo katowickie|województwie katowickim]], a od [[1999]] wchodzi w skład [[województwo małopolskie|województwa małopolskiego]].
| |
|
| |
| == Dzielnice i osiedla mieszkalne w Olkuszu ==
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Śródmieście
| |
| | Augustiańska
| |
| | Budowlanych
| |
| | Bóźnicza
| |
| | Gen.H.Dąbrowskiego
| |
| | Floriańska
| |
| | Gęsia
| |
| | Górnicza
| |
| | Gwarecka
| |
| | Harcerska
| |
| | Hutnicza
| |
| | Kruszcowa
| |
| | Kopalniana
| |
| | J.Kantego
| |
| | Kolorowa
| |
| | Kościuszki (cz.zachodnia w tym blok nr 15)
| |
| | Krakowska
| |
| | Krzywa
| |
| | Mickiewicza
| |
| | Metalowa
| |
| | Ołowiana
| |
| | Parcówka
| |
| | Powstańców Śląskich
| |
| | Piaskowa
| |
| | Rynek
| |
| | Szpitalna
| |
| | Staszica
| |
| | Szkolna
| |
| | Sławkowska
| |
| | Skarbnika
| |
| | Szybikowa
| |
| | Żuradzka (1-16)
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Centrum
| |
| | Bylicy
| |
| | Kościuszki
| |
| | K.K.Wielkiego (1-53, 2-64)
| |
| | Krakowskie Przedmieście
| |
| | 29 listopada (1-12)
| |
| | Łukasińskiego
| |
| | Nullo (1-35, 2-44)
| |
| | Na Skarpie, Olewińska (3-13)
| |
| | Północna
| |
| | Skalska
| |
| | Słowackiego
| |
| | Świętokrzyska
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Oś.Tysiąclecia (Pakuska)
| |
| | Aleja 1000 lecia (od skrzyżowania z ul.Biema)
| |
| | Armii Krajowej
| |
| | Kpt.Hardego
| |
| | Legionów Polskich
| |
| | Osiecka
| |
| | Strzelców Olkuskich
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Czarna Góra
| |
| | Asnyka
| |
| | Boczna
| |
| | Broniewskiego
| |
| | Czarnogórska
| |
| | Dworska
| |
| | Kamyk
| |
| | Kocjana
| |
| | Kolejowa
| |
| | Krótka
| |
| | Krucza Góra
| |
| | Leśna
| |
| | 29 Listopada (od 15-31/)
| |
| | Mazaniec
| |
| | Mazaniec Boczna
| |
| | Okrzei
| |
| | Piłsudskiego
| |
| | Parkowa
| |
| | Skłodowskiej
| |
| | Skwer
| |
| | Witeradowska
| |
| | Żuradzka (od 18-37)
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Pomorzany
| |
| | Biała
| |
| | Długa
| |
| | Gwarków
| |
| | Kołłątaja
| |
| | Mieszka I
| |
| | Pomorska
| |
| | Ponikowska
| |
| | Stary Olkusz
| |
| | Wspólna
| |
| | Zacisze
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Glinianki
| |
| | Astrów
| |
| | Bohaterów Westerplatte
| |
| | Cegielniana
| |
| | Dygasińskiego
| |
| | Głowackiego
| |
| | Jasna (1-22)
| |
| | Jesionowa
| |
| | Jaśminowa
| |
| | Kopernika
| |
| | Klonowa
| |
| | Kasztanowa
| |
| | Kluczewska
| |
| | Kwiatowa
| |
| | Lipowa
| |
| | Makowa
| |
| | Malinowa
| |
| | Niepodległości
| |
| | Ogrodowa
| |
| | Podgrabie
| |
| | Parcze
| |
| | Puławskiego
| |
| | Rabsztyńska
| |
| | Rzemieślnicza
| |
| | Różana
| |
| | Sienkiewicza
| |
| | Storczykowa
| |
| | Spółdzielcza
| |
| | Sobieskiego
| |
| | Sikorka
| |
| | 20 Straconych
| |
| | Topolowa
| |
| | Wapienna
| |
| | Wiśniowa
| |
| | Zielona
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Oś.Młodych
| |
| | Baczyńskiego
| |
| | Chopina
| |
| | Jana Pawła II
| |
| | Konopnickiej
| |
| | Kochanowskiego
| |
| | Krasińskiego
| |
| | Nałkowskiej
| |
| | Orzeszkowej
| |
| | Płonowskiej
| |
| | Rydla
| |
| | Reja
| |
| | Sosnowa
| |
| | Tuwima
| |
| | Żeromskiego
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Wschód
| |
| | K.K.Wielkiego (55-99, 66-124)
| |
| | Minkiewicza
| |
| | Nullo (37-55, 44c, 44d, 46)
| |
| | Nowa
| |
| | Korczaka
| |
| | Olewińska (15-27, i od nr 18)
| |
| | Polna
| |
| | Partyzantów
| |
| | Składowa
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Słowiki
| |
| | Batalionów Chłopskich
| |
| | Buchowieckiego
| |
| | Kolberga
| |
| | Kosynierów
| |
| | Pakuska
| |
| | Przemysłowa
| |
| | Plac Konstytucji 3 Maja
| |
| | Rataja
| |
| | Ściegiennego
| |
| | Traugutta
| |
| | Witosa
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Ukryj
| |
| |tytuł = Skalskie
| |
| | Jasna (21-71, 24-132)
| |
| | Miła
| |
| | Nowowiejska
| |
| | Wiejska
| |
| | Wyszyńskiego
| |
| | Zagaje
| |
| }}
| |
|
| |
| == Zabytki ==
| |
| [[Plik:Poland Olkusz - church.jpg|thumb|[[Bazylika Kolegiacka św. Andrzeja w Olkuszu|Bazylika św. Andrzeja]]]]
| |
| '''zachowane'''
| |
| * [[Bazylika Kolegiacka św. Andrzeja w Olkuszu|Bazylika św. Andrzeja]] – [[kościół halowy]] z malowidłami ściennymi i [[organy|organami]] [[renesans]]owymi autorstwa [[Hans Hummel|Hansa Hummla]] z lat [[1612]]-[[1623]] (jedne z najstarszych w [[Europa|Europie]] organów, zachowanych w stopniu bliskim oryginalnemu, oraz [[JHWH|tetragramem]] imienia Bożego [[JHWH]] w pisowni [[Masoreci|masoreckiej]]).
| |
| * [[poliptyk]] olkuski z 1485 r.
| |
| * [[Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej]].
| |
| * [[Muzeum Wody]], które mieści w budynku Stacji Uzdatniania Wody przy ulicy Wspólnej
| |
| * [[Muzeum Afrykanistyczne im. [[Bogdan Szczygieł|Bogdana Szczygła]] Olkuszu]]– jedyne tego typu w Polsce.
| |
| * Baszta wraz z odrestaurowanym fragmentem muru obronnego (obecnie kawiarnia dla młodzieży).
| |
| * [[klasycyzm|neoklasycystyczne]] starostwo w Rynku
| |
| * kamienica zwana ''Batorówką'' – najstarszy budynek na olkuskim Rynku
| |
| * kamienica Myszkowskich na rynku nr 29 – z XVI w., z renesansowym portalem z głową aniołka. Piwnice o 4 kondygnacjach.
| |
| * kamienica na rynku nr 24 – piwnice pałacu [[Tęczyńscy|Tęczyńskich]]
| |
| * kamienica na rynku nr 20 – kamienica zwana Batorówką albo Królewską
| |
| * kamienica na rynku nr 16 – portal gotycki z piaskowca z kościoła Augustianów (w fasadzie fragmenty gotyckie).
| |
| * kamienica na rynku nr 15 – w fasadzie fragmenty gotyckie z XV w.
| |
| * kamienica na rynku nr 11 – przebudowany dawny pałac Wielopolskich
| |
| * "Stare starostwo" z 1828 r. – w miejscu mennicy Stefana Batorego
| |
| * Pod rynkiem znajduje się sieć korytarzy łączących okoliczne kamienice
| |
| * stary cmentarz wraz z grobem płk [[Francesco Nullo]]
| |
| * kopiec Kościuszki z 1861 r. przy ul. Sławkowskiej
| |
| * cmentarze żydowskie w Olkuszu – [[Stary cmentarz żydowski w Olkuszu|stary kirkut]] przy ul. Kolorowej powstały prawdopodobnie po 1584 r. i [[Nowy cmentarz żydowski w Olkuszu|nowy kirkut]] przy ul. Jana Kantego z I poł. XX w.
| |
|
| |
| W niedalekim [[Rabsztyn (województwo małopolskie)|Rabsztynie]] na wzgórzu znajdują się ruiny zamku [[Bonerowie|Bonerów]] położonego na [[Szlak Orlich Gniazd|Szlaku Orlich Gniazd]].
| |
|
| |
| '''niezachowane'''
| |
| * [[Ratusz w Olkuszu]], gotycki,
| |
| * mury miejskie, brama Krakowska, brama Sławkowska i ok. 14 baszt
| |
| * [[klasztor Augustianów w Olkuszu]] z 2 poł. XIV w. (stał w Pn-Wsch części miasta) i towarzyszący mu kościół Wniebowzięcia NMP
| |
| * [[wieża ciśnień]] – zburzona w 1962 r.
| |
| * mennica królewska
| |
| * bożnica żydowska przy ul. Górniczej – zbudowana w oparciu o basztę miejską
| |
| * kościół św. Urszuli i 11 Tysięcy Dziewic
| |
| * kościół św. Ducha
| |
| * kościół św. Elżbiety
| |
| * kościół św. Krzyża – przez pewien czas zbór kalwiński
| |
| * [[zbór]] [[Arianizm|ariański]]
| |
|
| |
| <gallery>
| |
| Plik:Osiedla mlodych slowiki.jpg| Widok na Osiedle Młodych oraz w tle na Osiedle Słowiki
| |
| Plik:ZGH.jpg|Zakład ZGH Bolesław w Bukownie koło Olkusza
| |
| Plik:Szpital olkusz.jpg|Szpital Powiatowy w Olkuszu
| |
| Plik:Basen olkusz.jpg|Olkuski ośrodek rekreacyjno-sportowy
| |
| Plik:Centrum1.jpg|Widok na śródmieście
| |
| Plik:Kosciol olkusz.jpg|Widok na Bazylikę Mniejszą św.Andrzeja
| |
| Plik:Komenda olkusz.jpg|Komenda Powiatowa Policji w Olkuszu
| |
| Plik:Skalska olkusz.jpg|Osiedle na ul. Skalskiej
| |
| Plik:Skwer olkusz.jpg|Skwer w Olkuszu
| |
| Plik:Dworek olkusz.jpg|Dworek Machnickich wraz z centrum kulturalnym
| |
| Plik:Kultura olkusz.jpg|Centrum kulturalne w Olkuszu
| |
| Plik:Baszta olkusz.jpg|Rekonstrukcja baszty
| |
| Plik:Slowiki olkusz.jpg|Osiedle Słowiki
| |
| Plik:Krakowska olkusz.jpg|Ul. Krakowska
| |
| Plik:Poczta olkusz.jpg|Dawny budynek poczty w Olkuszu
| |
| Plik:Rynek olkusz.jpg|Rynek w Olkuszu od strony parkingu
| |
| Plik:Slawkowska olkusz.jpg |Ul. Sławkowska
| |
| </gallery>
| |
| muzeum PTTK-Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
| |
|
| |
| == Edukacja ==
| |
| === Szkoły podstawowe ===
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 1 im. M. Kopernika, ul. Kantego 5
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 2 im. J. Iwaszkiewicza, ul.Kochanowskiego 2
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 3,im. Marcina Biema, ul.Hardego 11a
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 4 im. Fr. Nullo, ul. Fr.Nullo 36
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 5 im. M. Bylicy, ul. Cegielniana 24
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 6 im. F. Chopina, ul.Długa 67
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 8 specjalna, ul. Kochanowskiego 2
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 9 im. ppłkp. Stanisława Skarżyńskiego, ul. Kosynierów 14
| |
| * Szkoła Podstawowa nr 10 im. K.Makuszyńskiego, ul. Żeromskiego 1
| |
|
| |
| === Gimnazja ===
| |
| * Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Stanisława Wyspiańskiego, ul. Kochanowskiego 2
| |
| * Gimnazjum nr 2,im.Świętej Królowej Jadwigi ul. Żeromskiego 1
| |
| * Gimnazjum nr 3 im. Aleksandra hr. Fredry, ul. Korczaka 7
| |
| * Gimnazjum nr 4 im. Cypriana Kamila Norwida, ul. Kosynierów 14
| |
| * Gimnazjum specjalne, ul. Kochanowskiego 2
| |
|
| |
| === Szkoły ponadgimnazjalne ===
| |
| * I Liceum Ogólnokształcące im. K.K.Wielkiego, ul. Polna 8
| |
| * II Liceum Ogólnokształcące im. Ziemi Olkuskiej, ul. Żeromskiego 1
| |
| * III Liceum Ogólnokształcące im. A.Kocjana, ul.Fr.Nullo 32
| |
| * IV Liceum Ogólnokształcące im. K.K.Baczyńskiego, ul. Korczaka 7
| |
| * Liceum Techniczne Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, ul. Partyzantów 8
| |
| * Liceum Ekonomiczne Zespołu Szkół im. A Kocjana, ul.Fr.Nullo 32
| |
| * Liceum Handlowe Zespołu Szkół im. A.Kocjana, ul.Fr.Nullo 32
| |
| * Liceum Zawodowe Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, ul.Partyzantów 8
| |
| * Liceum Zawodowe Zespołu Szkół Mechaniczno-Samochodowych, ul.Górnicza 12
| |
| * Technikum Budowlane ZSZ Zespołu Szkół Budowlanych nr4, ul. Legionów Polskich 1
| |
| * Technikum budowlane Zespołu Szkół Budowlanych nr4, ul. Legionów Polskich 1
| |
| * Technikum ochrony środowiska Zespołu Szkół Budowlanych nr4, ul. Legionów Polskich 1
| |
| * Technikum usług fryzjerskich Zespołu Szkół Budowlanych nr4, ul. Legionów Polskich 1
| |
| * Technikum Mechaniczne ZSZ Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, ul.Partyzantów 8
| |
| * Technikum Mechaniczne Zespołu Szkół Mechaniczno-Samochodowych, ul.Górnicza 12
| |
| * Technikum Mechaniczno-Elektryczne Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, ul.Partyzantów 8
| |
| * Technikum Telekomunikacyjne, ul.Partyzantów 8
| |
| * Technikum Hotelarskie Zespołu Szkół Budowlanych nr4, ul. Legionów Polskich 1
| |
|
| |
| === Szkoły artystyczne ===
| |
| * Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia w Olkuszu, ul. Fr. Nullo 6
| |
|
| |
| === Szkoły wyższe ===
| |
| * Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania , ul.Fr. Nullo 32
| |
|
| |
| == Religia ==
| |
| Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
| |
|
| |
| === [[Katolicyzm]] ===
| |
| * [[Kościół katolicki w Polsce|Kościół Rzymskokatolicki]]: 4 parafie (w centrum miasta – ul. Mickiewicza 13, na os.Młodych – ul. Biema 24, w dzielnicy Pomorzany – ul. Mieszka I 24 i na os.Słowiki – ul. Miła 31)
| |
|
| |
| === [[Protestantyzm]] ===
| |
| * [[Kościół Zielonoświątkowy w RP|Kościół Zielonoświątkowy]], 1 zbór istniejący w mieście od 17 lat (obecnie pastorem jest Daniel Wołkiewicz)
| |
| * [[Kościół Adwentystów Dnia Siódmego]], 1 placówka
| |
|
| |
| === Inne ===
| |
| * [[Świadkowie Jehowy]]: 4 zbory liczące łącznie ok. 400 osób, własna [[Sala Królestwa|Salą Królestwa]] (w centrum miasta – ul. Sławkowska 26)
| |
|
| |
| == Ludzie związani z Olkuszem ==
| |
| {{Kategoria główna|Ludzie związani z Olkuszem}}
| |
| * [[Tomasz Kulawik]]
| |
| * [[Tadeusz Rydzyk]]
| |
| * [[Henryk Mandelbaum]]
| |
| * [[Marcin Bylica]]
| |
| * [[Francesco Nullo]]
| |
| * [[Halina Wyrodek]]
| |
| * [[Jakub Molęda]]
| |
| * [[Maciej Molęda]]
| |
| * [[Arkadiusz Protasiuk]]
| |
| * [[Antoni Kocjan]]
| |
| * [[Jerzy Skoczylas (satyryk)]]
| |
| * [[Marcin Biem]]
| |
| * [[Jacek Osuch]]
| |
| * [[Ewa Sowa]]
| |
|
| |
| {{Przypisy}}
| |
|
| |
| == Zobacz też ==
| |
| * [[Kopiec Kościuszki w Olkuszu]]
| |
| * [[Muzeum Afrykanistyczne w Olkuszu]]
| |
| * [[Historia Olkusza]]
| |
| * [[Olkusz (stacja kolejowa)]]
| |
| * [[Powiat olkuski]]
| |
| * [[Gmina Olkusz]]
| |
| * [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska]]
| |
|
| |
| == Linki zewnętrzne ==
| |
| * [http://www.umig.olkusz.pl/ Urząd Miasta i Gminy Olkusz]
| |
| * [http://www.olkusz.pressf11.pl// Olkusz.pressF11.pl - pełnoekranowa galeria zdjęć Olkusza]
| |
| {{Linki do map Polski
| |
| | stopniN=50
| |
| | minutN=17
| |
| | sekundN=00
| |
| | stopniE=19
| |
| | minutE=34
| |
| | sekundE=00
| |
| }}
| |
|
| |
| {{Miasta województwa małopolskiego}}
| |
| {{Powiat olkuski}}
| |
| {{Powiat olkuski (dawny)}}
| |
|
| |
|
| [[Kategoria:Miasta Regionu|Olkusz]] | | [[Kategoria:Miasta Regionu|Olkusz]] |
