Józef Czajkowski

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Józef Czajkowski
Data i miejsce urodzenia	1857 Łomża
Data i miejsce śmierci	22 maja 1913 Kraków
Miejsce spoczynku	Sosnowiec, Nekropolia Czterech Wyznań; Cmentarz katolicki przy ul. Smutnej
Zawód	lekarz

Tablica upamiętniająca dr Józefa Czajkowskiego

Grobowiec Józefa Czajkowskiego

Józef Czajkowski - (ur. 1857 r. w Łomży, 22 maja 1913 r. w Krakowie) lekarz bakteriolog.

Edukacja

Studia medyczne ukończył w Petersburgu.

Praca

Przez 2 lata był lekarzem pułkowym w Kursku. Potem przez 5 lat był ordynatorem szpitala wojskowego w Charkowie. Tam też uzyskał tytuł doktora. Potem pracował w Iłży.

Praca w Sosnowcu

W 1890 r. przybył do Sosnowca, gdzie objął posadę naczelnego lekarza Towarzystwa Sosnowieckiego Kopalń Węgla i naczelnego lekarza szpitala na Lepiankach, czyli nie istniejącego już szpitalika dziecięcego przy ul. Grota Roweckiego, w którym stworzył pracownię bakteriologiczną. Współpracował z bakteriologami z Warszawy, Krakowa i Paryża, co zaowocowało stworzeniem pierwszej w Zagłębiu Dąbrowskim pracowni bakteriologicznej. Był wybitnym naukowcem, opublikował liczne prace, które zdobyły rozgłos światowy. Czajkowski zajmował się między innymi sztucznym otrzymywaniem surowic, badaniem wpływu hutnictwa cynkowego na powstawanie chorób zawodowych. W medycynie światowej zyskał uznanie badając udział paciorkowców w chorobie reumatycznej, uszkodzeniu serca i nerek. Był współzałożycielem Domu Ludowego, Towarzystwa Miłośników Sztuki Polskiej, Szkoły Handlowej, "Piechura", Towarzystwa Lekarskiego w Częstochowie, Sosnowieckiego Oddziału tegoż Towarzystwa.

Katedra Sosnowiecka

Na sosnowieckiej katedrze znajduje się tablica upamiętniająca doktora Józefa Czajkowskiego pierwszego prezesa Towarzystwa Lekarskiego Zagłębia Dąbrowskiego oraz pomordowanych podczas wojen i tych co odeszli lekarzy Ziemi Zagłębiowskiej.

Opracował: Piotr Dudała

źródło: dr Emilian Kocot "Chirurg-naukowiec", Kurier Miejski Nr 234

CZAJKOWSKI JÓZEF

Dr med., chirurg, bakteriolog, odkrywca. Urodził się w 1857 r. w Łomży, studia lekarskie ukończył w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu, następnie przez dwa lata był lekarzem pułkowym w Kursku. Kolejno przez 5 lat był ordynatorem oddziału szpitala wojskowego w Charkowie. Tam uzyskał doktorat na podstawie pracy "Drobnoustroje na- rządów oddecho~ch oraz ich znacze-nie w etiologii niektórych zachorowań tych naJZądów". W 1889 r. wraca do kraju i p17.eZ rok jest lekarzem powiatu w Iłży, a od roku 1890 pracuje i mieszka w Sosnowcu aż do śmierci w dniu 22 maja 1913 roku. Zajmował się chirurgią i z zamiłowania bakteriologią. Został ordynatorem w Szpitalu Towarzystwa Sosnowie- ckiegoKopalń Węg1a (na Lepiankach) w Pogoni (dziś Sosnowiec). Szpital ten istnieje obecnie jako Szpital Dziecięcy przyu1. Grota-Roweckiego. Zajmował mieszkanie na przeciwko szpitala (dom istnieje nadal). W szpitalu tym był również dyrektorem. W 1893 r. przyjęty został w poczet Warszaws- kiego Towarzystwa Lekarskiego jako członek-korespondent. W szpitalu na Pogoni zorganizował pracownię bakteriologiczną, a swoje badania pogłębiał współpracując ze szpitalami warszawskimi (Leon Nencki), Uni- wersytetu Jagiellońskiego; wyjeżdżał również do Paryża do znanego bakter- iologa Miecznikowa. Ogłosił drukiem 20 prac, w tym 18 w języku polskim. Ogłoszone prace obejmują m.in. pro- blematykę: bakteriologiczną, chirur- giczną, medycyny fabrycznej oraz szkodliwości związanych z pracą w fabrykach. Wykazał związek zaka- żenia paciorkowcowego migdałków ze schorzeniami gośćcowymi, zapa- leniem wsierdzia i nerek, co zostało odnotowane w literaturze światowej. Z powodzeniem zajmował się produ- kcją szczepionek i surowic leczniczych (1907 r.); praca" O leczeniu swo~tym reumatyzmu oraz kilka uwag o etiologii tego cietpienia" ogłoszona w "Nowinach Lekarskich" w 1912 r. była ostatnią. Był członkiem Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego i jego honorowym przewodniczącym, a w 1907 r. współzałożycielem i pierw- szym prezesem Towarzystwa Lekar- skiego Zagłębia Dąbrowskiego i pozo- stał nim do śmierci. Był współini- cjatorem Domu Ludowego w Sosno- wcu i jego prezesem, jak również wspólinicjatorem Towarzystwa Miło- śników Sztuki w Sosnowcu i jego przewodniczącym. Pomagał w po- wstawaniu polskiego "Piechura" w miejsce zamkniętego "Sokoła". Był współzałożycielem Szkoły Handlowej Polskiej w Sosnowcu oraz przewo- dniczącym Rady szkoły. Zmarł w Krakowie na zapalenie płuc. Pochowany na cmentarzu w So- snowcu przy Al. Mireckiego. Jego pię- kny grobOwiec znajduje się w fi rzędzie przy głównej alei, niedaleko kaplicy. W nekrologu napisano: "Cichy, nie szukający rozgłosu, czynił wiele dobrego o czem wiedzieli i wiedzą bezpośredni Jego towarzysze w pracy społecznej. Wybitne zalety charakteru i serca zjednały zmarłemu powszechną opinię człowieka nad wyraz prawego i dobrego - jakich nie mamy za wielu. Ludzkość utraciła jednostkę, która przyczyniła się do wzbogacenia wiedzy lekarskiej nowymi zdobycza- mi, społeczeństwo polskie - dobrego syna swej Ojczyzny, my mieszkańcy Zagłębia - doświadczonego i wybitne- go lekarza, pozostała rodzina - zacnego i ukochanego Męża i Ojca. Cześć Jego pamięci".

Sosnowieckie Koło Polskiego Towarzystwa Lekarskiego utworzyło doroczną nagrodę Jego imienia dla najlepszego prelegenta wśród grona młodych kolegów. W 90-lecie powsta- nia Towarzystwa Lekarskiego Zagłę- bia Dąbrowskiego został odlany z brązu Medal J. Czajkowskiego, który corocznie będzie przyznawany "za Zasługi dla Towarzystwa Lekarskiego, pracę społeczną oraz osiągnięcia naukowe i zawodowe członków Sosnowieckiego Koła Polskiego Towarzystwa Lekarskiego".

Źródło: Emilian Kocot "Lekarze Zagłębia Dąbrowskiego - Wstęp do słownika biograficznego" (zamieszczone na Wiki Zagłębie za zgodą autora)