Tekst źródłowy strony Kopalnia "Niwka-Modrzejów" (Sosnowiec)

[[Plik:Kopalnia Niwka-Modrzejów (Sosnowiec) 0001.jpg|thumb|400px|]]
'''Kopalnia "Niwka-Modrzejów"''' - kopalnia węgla powstała w [[1833]] r. położona była na [[Niwka (Sosnowiec)|Niwce]].

==Historia==
Początki tego przedsiębiorstwa sięgają roku [[1833]] i wiążą się z powstaniem [[Kopalnia "Jerzy" w Niwce|kopalni "Jerzy"]] (od [[1928]] [[Kopalnia "Niwka" (Sosnowiec-Niwka)|"Niwka"]]). Założyli ją na gruntach [[Niwka (Sosnowiec)|niweckich]]: 
*hr. [[Maurycy Kossowski]] 
*[[Jacek Lipski]] 
*[[Wojciech Kryger]] 
*[[Antoni Klimkiewicz]]

Była to trzecia z kolei kopalnia w Niwce (po [[Kopalnia "Maurycy" (Sosnowiec)|"Maurycym"]] i [[Kopalnia "Józef" Sosnowiec)|"Józefie"]]).
Od [[1836]] r. należała do [[Bank Polski (Królestwo Polskie)|Banku Polskiego]], w [[1843]] r. przeszła pod zarząd Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Około [[1844]] r. nieczynną kopalnię przejął [[Jacek Siemieński]] , właściciel [[Niwka (Sosnowiec)|Niwki]] i [[Zagórze (Sosnowiec)|Zagórza]]. W [[1864]] r. sprzedał ją wraz z majątkiem ziemskim niemieckiemu przemysłowcowi z Górnego Śląska [[Gustaw von Kramsta|Gustawowi von Kramście]], który w [[1867]] r. wznowił eksploatację. Po śmierci G. Kramsty ([[1869]]) stała się własnością jego spadkobierców, a następnie utworzonego przez nich w [[1883]] r. [[Gwarectwo von Kramsta|Gwarectwa von Kramsty]].

==Wydobycie==
W latach 70-tych i 80-tych XIX w. należała do najnowocześniejszych zakładów w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]]. W [[1873]] r. wydobyto tutaj 30 tys. ton węgla, a w [[1884]] r. - 443 tys. ton przy zatrudnieniu ok. 1180 robotników. Gwałtowny wzrost wydobycia spowodowany był m. in. rozwojem [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|kolei żelaznych]], które stały się poważnym odbiorcą tego surowca, a jednocześnie ułatwiały jego transport do odległych miejscowości Królestwa Polskiego.

==Nowi właściciele==
[[Plik:NAC Kopalnia Modrzejów Sosnowiec.jpg|thumb|250px|Kopalnia węgla Modrzejów]]
W [[1891]] r. kopalnię nabyło [[Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich|Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich]] założone przez francuskich kapitalistów, będące największym potentatem węglowym na tym terenie. Kopalnia posiadała kilka szybów. W latach [[1909]] - [[1912]] wybudowano kolejny, pn. "Kazimierz", który dał początek założonej w [[1919]] r. [[Kopalnia "Modrzejów" (Sosnowiec-Modrzejów)|kopalni "Modrzejów"]]. W zakładzie zatrudniano ok. 1900 osób. Wśród dozoru reprezentowani byli: inż. K. Doborzyński (zawiadowca), inż. W. Władek i F. Frycz (pomocnicy zawiadowcy), J. Kaczorowski, J. Jakubowicz, R. Iwaszkiewicz, M. Soroko, E. Bronche, A. Sladczyk (sztygarzy). Maszyny zainstalowane w kopalni posiadały moc wysokości 5580 KM.

W latach [[1894]] - [[1913]] nastąpił znaczny spadek wydobycia węgla, co związane było z wyczerpaniem się łatwo dostępnych pokładów oraz dekapitalizacją używanych w kopalni maszyn. W [[1895]] r. produkcja wynosiła 865,9 tys. ton, w [[1900]] r.- 673, I tys. ton, [[1913]] r.- 427,7 tys. ton.

==Okres po I wojny światowej==
Podczas I wojny światowej kopalnia była nieczynna. Po odzyskaniu niepodległości Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich ponownie ją uruchomiło. W [[1919]] r. wydobycie wynosiło 238,3 tys. ton. Najwyższy w dwudziestoleciu międzywojennym poziom produkcji kopalnia osiągnęła w [[1929]] r. tj. 394,4 tys. ton, a najniższy - 207,9 tys. ton, w [[1932]] r.

Od [[1919]] r. samodzielną działalność prowadziła wyodrębniona z [[Kopalnia "Niwka" (Sosnowiec)|"Niwki"]] kopalnia [[Kopalnia "Modrzejów" (Sosnowiec-Modrzejów)|"Modrzejów"]]. Początkowo produkowała niewiele - w [[1920]] r. wydobyła tylko 14 tys. ton węgla, w [[1922]] r. - 87 tys. ton, ale w [[1929]] r. już 328,5 tys. ton. Podczas wielkiego kryzysu gospodarczego produkcja spadła - do 216 tys. ton w [[1932]] r. Od [[1935]] r. wzrastała i w [[1938]] r. wynosiła 396,6 tys. ton.

==Okres II wojny światowej==
W okresie okupacji hitlerowskiej obie kopalnie przejął i połączył ([[1 stycznia]] [[1942]] r.) koncern Preussag. Zakład nosił nazwę "Thedor Koener".

==Okres po II wojnie światowej==
Po wyzwoleniu utworzono przedsiębiorstwo pn. "Niwka - Modrzejów", które należało do Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego.
W okresie Polski Ludowej przebudowano obydwa zespoły wydobywcze ("Niwka" i "Modrzejów"). Uruchomiono nowe poziomy, zgłębiono kilka szybów, powiększono i unowocześniono park maszynowy, zbudowano urządzenia wentylacyjne i podsadzkowe. Prace dołowe zostały zmechanizowane. Produkcja węgla wynosiła w [[1970]] r. l. 777 tys. ton, a w [[1979]] r. - 2.304,3 tys. ton.

==Kryzys==
W [[1990]] r. kopalnia znalazła się w sytuacji kryzysowej - okazało się, iż jest zakładem deficytowym. Podejmowane działania mające na celu przystosowanie zakładu do zasad gospodarki rynkowej nie przeniosły większych efektów.

==Zamknięcie kopalni==
Od [[1993]] r. kopalnia wchodziła w skład Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. w Katowicach jako wyodrębniony organizacyjnie i majątkowo zakład. W ramach realizacji rządowego programu reformy górnictwa węgla kamiennego wyznaczony został do likwidacji. [[30 czerwca]] [[1999]] r. kopalnia zakończyła wydobycie.

Na terenie byłej Kopalni Węgla Kamiennego "Niwka-Modrzejów" powstał Sosowiecki Park Naukowo-Technologiczny.

==Galeria==
<gallery>
Plik:Odznaka KWK Niwka-Modrzejów.jpg|Odznaka KWK Niwka-Modrzejów
Plik:Odznaka Zasluzony Pracownik KWK Niwka-Modrzejow.jpg|Odznaka Zasłużony Pracownik KWK Niwka-Modrzejów
</gallery>

==Bibliografia==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (4)|Sosnowieckie ABC, tom IV]] | data =[[2005]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-89199-15-7 | strony = 45-47}}


[[Kategoria:Górnictwo węglowe w Zagłębiu Dąbrowskim|S, Kopalnia "Niwka-Modrzejów" (Sosnowiec)]]
[[Kategoria:Kopalnie w Sosnowcu|N, Kopalnia "Niwka-Modrzejów" (Sosnowiec)]]
[[Kategoria: Zakłady przemysłowe]]