Tekst źródłowy strony Antoni Rączaszek

{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Antoni Rączaszek
|pseudonim =
|grafika = Antoni Rączaszek.jpg
|opis grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = [[14 grudnia]] [[1898]] 
|miejsce urodzenia = [[Czeladź]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[11 marca]] [[1957]]
|miejsce śmierci = Warszawa
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku = [[Czeladź]]
|zawód = działacz społeczny, samorządowiec
|odznaczenia =
|www =
}}

'''Antoni Szczepan Rączaszek''' - działacz społeczny, samorządowiec, pracownik administracji, burmistrz [[Czeladź|Czeladzi]]. 

==Lata młodzieńcze i studia==
Przyszedł na świat [[14 grudnia]] [[1898]] roku w [[Czeladź|Czeladzi]] w rodzinie drobnomieszczańskiej jako syn Józefa i Wiktorii z Madlów. W [[1917]] roku ukończył 8-klasową szkołę realną w [[Będzin|Będzinie]], a następnie rozpoczął studia na uniwersytetach w Krakowie i Poznaniu, na Wydziale Rolniczo-Leśnym.<br> 
Interesował się literaturą - w czasie studiów zdobył I nagrodę w konkursie literackim ogłoszonym przez Polską Akademię Umiejętności. Kształcąc się w Poznaniu brał czynny udział w Kole Miłośników Sztuki "Promethidion".<br> 
W okresie studiów Rączaszek często przyjeżdżał do rodziny na wakacje. Wraz z innymi, otwartymi na zmiany czeladzianami, rozwinął działalność kulturalną w Związku Młodzieży Polskiej. Młodzi urządzali różne akcje o charakterze popularyzatorsko-edukacyjnym: spotkania, pogadanki, wykłady, odczyty, na które uczęszczali także dorośli, w tym członkowie Rady Miejskiej. Imponowała im odwaga, jasny umysł oraz zaangażowanie Rączaszka. 

==Kariera administracyjna==
W [[1923]] roku zaszła konieczność dokonania nowych wyborów do Magistratu. Na posiedzeniu Rady Miejskiej w dniu [[7 maja]], radny Trząski wysunął kandydaturę Antoniego Rączaszka na burmistrza [[Czeladź|Czeladzi]]. Ze względów formalnych (brak posiadania biernego prawa wyborczego) Rączaszek nie mógł objąć tego stanowiska. Jednakże duże poparcie dla młodego czeladzianina umożliwiło utworzenie stanowiska sekretarza generalnego. Rączaszek pełnił tę funkcję od [[1 czerwca]] [[1923]] r. Niestety w wyniku niesnasek w Ratuszu zrezygnował ze stanowiska. 
W trakcie ponownych wyborów na burmistrza większość radnych poparła kandydaturę Antoniego. Rączaszek sprawował stanowisko burmistrza prawie przez trzy lata od [[18 sierpnia]] [[1924]] r. do [[25 maja]] [[1927]] r. W tym czasie przeprowadzono szereg inwestycji modernizujących miasto i poprawiających warunki życia mieszkańców: 
*założono instalację elektrycznego oświetlenia w budynkach publicznych i na ulicach ([[1924]]) 
*przystąpiono do budowy wodociągu ([[1925]]) oraz Domu Ludowego ([[1924]]) 
*zorganizowano pierwszy w [[Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)|woj. kieleckim]] ośrodek zdrowia ([[1926]]) 
*uruchomiono łaźnię miejską 
[[Plik:Czeladź. Opowieść o mieście.jpg|thumb|right|[[Czeladź. Opowieść o mieście]] - książka autorstwa żony Antoniego Rączaszka - Czesławy Niemyskiej-Rączaszek]]
Wzrosły wydatki na opiekę społeczną. Magistrat pod kierownictwem Rączaszka organizował pomoc medyczną i żywnościową ubogim i bezrobotnym, a także pozyskał fundusze na urządzenie robót publicznych. Trwały prace przy budowie dróg i ulic – Milowickiej, Węgroda, Kościelnej. W wyniku wspólnych ustaleń z Zarządem [[Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe "Saturn"|Towarzystwa Górniczo-Przemysłowego "Saturn"]], zostały rozpoczęte prace przy regulacji rzeki [[Brynica|Brynicy]]. Ustalono prawa własnościowe do poszczególnych gruntów. 

Z inspiracji Rączaszka wyłoniło się wiele cennych inicjatyw – w [[Czeladź|Czeladzi]] został powołany Komitet Ochrony Zabytków, na jego wniosek Rada Miejska wprowadziła pieczęć miejską, wzorowaną na tej z [[1792]] roku. 
Aktywność i zaangażowanie burmistrza przejawiała się także w dziedzinie kultury – w mieście urządzono wystawę książek polskich, zlecono wykonanie fotografii dokumentujących zabytki miasta. 
Rączaszek wyjeżdżał w sprawach miejskich do Archiwum Akt Dawnych i Archiwum Konsystorza Biskupiego w Krakowie i wyszukiwał archiwalne dokumenty dotyczące [[Czeladź|Czeladzi]]. Zwiedzał także archiwa w Piotrkowie i Warszawie. W tym ostatnim mieście poznał swą przyszłą żonę, warszawiankę [[Czesława Niemyska-Rączaszek|Czesławę Niemyską]].

{{CytatD
 |1 = Poszukiwania starych aktów miejskich prowadziły do archiwum kościelnego i starego ratusza. Lecz o ile archiwum plebańskie było wcale bogate o tyle akta miejskie - uległy prawie całkowitemu zniszczeniu. Z poszukiwań tych wynikło kilka artykułów pisanych przez burmistrza do prasy Zagłębia ("Herb Czeladzi", "Opowiadanie powstańca", "Ścięcie czarownicy" i inne)...
 |2 = Czesława Niemyska-Rączaszek, Czeladź. Opowieść o mieście
 |3 = Czeladź 1993, str.81
}}

[[Plik:Rączaszek Archiwum Piotrków.jpg|thumb|right|Pismo urzędowe z czasów prezydentury A. Rączaszka w Tomaszowie Mazowieckim]]
W latach [[1928]]-[[1929|29]] pracował jako kierownik oddziału pracy i polityki społecznej w Brześciu. W [[1929]] objął urząd prezydenta miasta Grodna. Od [[1930]] r. pełnił funkcję wojewódzkiego inspektora związków komunalnych w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku. Między [[1935]] a [[1939]] r. Rączaszek pełnił funkcję burmistrza Tomaszowa Mazowieckiego. 

==Lata wojenne==
We wrześniu [[1939]] r. Rączaszek został przez Niemców aresztowany i osadzony w więzieniu w Piotrkowie. Przebywał w nim do lutego [[1940]] r. Po uwolnieniu, wraz z żoną i dwójką dzieci – Krzysztofem i Marią, wrócił do [[Czeladź|Czeladzi]]. Rodzina utrzymywała się z niewielkiego kawałka ziemi. 

==Po roku 1945==
Po wojnie, w [[1945]] roku, Rączaszek zaangażował się w pracę społeczną. Na pierwszym zebraniu rolników został wybrany prezesem Samopomocy Chłopskiej. Stanowisko to piastował przez 4 lata. W latach [[1947]] - [[1950|50]] Rączaszek sprawował mandat radnego miasta [[Czeladź]] z ramienia Samopomocy Chłopskiej. Z Miejskiej Rady Narodowej został usunięty z powodu trudnienia się prywatnym handlem.

[[Plik:Czeladź Cmentarz katolicki ul. Nowpogońska 021 Antoni Rączaszek.JPG|thumb|right|Grób Antoniego Rączaszka]]
W latach [[1945]] - [[1950]] Antoni Rączaszek pełnił ponadto następujące funkcje społeczne:<br> 
*pełnomocnik do spraw siewu 
*przewodniczący Komisji Daniny Narodowej 
*prezes Komitetu Obywatelskiego Premiowej Pożyczki Odbudowy Kraju 
*prezes Koła Polskiego Związku Zachodniego 
*przewodniczący Komitetu Odbudowy Warszawy 
*prezes Ochotniczej Straży Pożarnej 
*działał jako członek Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
W [[1947]] roku towarzyszył żonie w kuracji leczniczej w Szwajcarii. On sam zaś, na zlecenie Instytutu Nauki i Oświaty Rolniczej prowadził badania w zakresie techniki i organizacji szwajcarskiego rolnictwa. Zmarł [[11 marca]] [[1957]] r. w Warszawie na zawał serca. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Nowopogońskiej w [[Czeladź|Czeladzi]].

==Galeria==
<gallery>
Plik:Antoni Rączaszek Tomaszów Maz Arch Piotrków.jpg|Druk z zaproszeniem od prezydenta Tomaszowa Mazowieckiego A. Rączaszka z 1935 roku
</gallery>

==Zobacz też==
*[[Postaci z kart czeladzkiej historii]] (publikacja)

==Linki zewnętrzne==
*Źródło: [http://www.muzeum-saturn.czeladz.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=319&Itemid=106 Biogram Antoniego Rączaszka na stronie czeladzkiego Muzeum "Saturn"] 

[[Kategoria:Zagłębiowskie Biogramy|Rączaszek, Antoni]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Czeladzi|Rączaszek, Antoni]]
[[Kategoria:Burmistrzowie Czeladzi|Rączaszek, Antoni]]