Tekst źródłowy strony Muzeum Zagłębia w Będzinie

[[Plik:Będzin Pałac Mieroszewskich 01.JPG|thumb|300px|[[Pałac Mieroszewskich w Będzinie|Pałac Mieroszewskich]] - siedziba Muzeum Zagłębia (Foto: Dariusz JUREK)]]
[[Plik:Będzin Zamek 001.JPG|thumb|300px|[[Zamek w Będzinie|Zamek]] - siedziba Muzeum Zagłębia (Foto: Dariusz JUREK)]]

==Informacje==
Adres: Świerczewskiego 15
tel. Biuro: 32 267 77 07
Zamek: 32 267 47 31
Pałac: 32 267 44 61
fax. 32 267 77 07, e-mail:
 
'''DZIAŁY''':
Kontakt telefoniczny do poszczególnych działów przez sekretariat - tel. 32 267 77 07

'''Dział Etnografii''':
'''Anna Góra''' - agora@muzeum.bedzin.pl

'''Dział Archeologii''':
'''Aleksandra Rogaczewska''' - arogaczewska@muzeum.bedzin.pl

'''Dział Historii''':
'''Grzegorz Onyszko''' - gonyszko@muzeum.bedzin.pl

'''Dział Broni i Uzbrojenia Ochronnego''':
'''Grzegorz Onyszko''' - gonyszko@muzeum.bedzin.pl

'''Dział Edukacji''':
'''Agnieszka Milka''' - amilka@muzeum.bedzin.pl

'''Dział Plastyczny''':
'''Bartosz Gawlik''' - bgawlik@muzeum.bedzin.pl

'''Dział Promocji''':
'''Joanna Kobryń''' - jkobryn@muzeum.bedzin.pl

'''Godziny otwarcia:'''

'''BIURO'''
Poniedziałek - Piątek - 7:30 - 15:30

'''ZAMEK''':
ul. Zamkowa 1
42-500 Będzin
'''Zamek''' czynny codziennie oprócz poniedziałków.
Wtorek, Czwartek, Piątek - 8:00 - 16:00
Środa, Sobota, Niedziela - 9:00 - 17:00
Dniem, w którym można zwiedzić zamek bezpłatnie jest wtorek.

'''PAŁAC MIEROSZEWSKICH''':
ul. Świerczewskiego 15
42-500 Będzin
'''Pałac''' czynny codziennie oprócz poniedziałków.
Wtorek, Czwartek, Piątek - 8:00 - 16:00
Środa, Sobota, Niedziela - 9:00 - 17:00
Dniem, w którym można zwiedzić pałac bezpłatnie jest czwartek.

'''PODZIEMIA BĘDZIŃSKIE''':
al. Kołłątaja
42-500 Będzin
'''Podziemia Będzińskie''' będą udostępnione do zwiedzania wyłącznie po uprzednim umówieniu telefonicznym pod numerami telefonów:
Od poniedziałku do piątku pod numerem 32 267 77 07
W soboty i niedziele pod numerem 32 267 47 31

'''DOM MODLITWY "MIZRACHI"'''
ul. Potockiego 3
42-500 Będzin
Kontakt telefoniczny z sekretariatem Muzeum
tel. 32 267 77 07

==Historia==
Muzeum otwarto [[29 lipca]] [[1956]] roku.

W latach [[1956]] - [[1983]] siedziba muzeum znajdowała się tylko w będzińskim zamku a od [[1983]] roku do muzeum należą dwa obiekty: Zamek i Pałac Mieroszewskich

==Dyrektorzy muzeum==
*[[1956]] - [[1959]] - Włodzimierz Błaszczyk
*[[1959]] - [[1961]] - Jerzy Hutka
*[[1961]] - [[1995]] - Aleksandra Daab
*[[1995]] - [[2013]] - Anna Smogór
*od [[2013]] - [[???]]- Wioletta Mikuła

==Wystawy stałe==
'''Na zamku:''' 
*'''Dawna broń'''.
W salach zamkowych zgromadzono kolekcję ukazującą rozwój broni i uzbrojenia od XVI do pocz. XX wieku. Zaprezentowano ciekawe okazy broni białej - siecznej i drzewcowej, broń palną, miotającą i elementy uzbrojenia ochronnego. Zbiór składa się w dużej mierze z europejskiej broni regulaminowej, ale zawiera też wiele okazów broni galanteryjnej, myśliwskiej   i sportowej - pięknie zdobionej, masą perłową, hebanem i kością. Kolekcja liczy obecnie 350 eksponatów.

Na pierwszym piętrze Zamku zaprezentowano broń palną, która wraz z akcesoriami strzeleckimi tworzy najliczniejszą grupę w zbiorze militariów. Kolekcja broni palnej, głównie zachodnioeuropejskiej, ilustruje rozwój myśli technologicznej w konstrukcji zamków - od zamka lontowego do iglicowego. Zobaczymy tu więc różne przykłady broni lontowej np. hakownicę lontową - jeden z najstarszych rodzajów broni palnej; kołowe arkebuzy i muszkiety a także broń skałkową i kapiszonową - długą i krótką. Z akcesoriów strzeleckich na wystawie pokazano prochownice muszkieterskie i myśliwskie (głównie rogowe) oraz ładownice - jedną turecką i dwie oficerskie kawalerii austriackiej. Na pierwszym piętrze zamku wyeksponowano także broń artyleryjską. Należą do niej moździerze i lufy armatnie małego kalibru. Jedna z nich datowana na rok [[1568]] osadzona jest na zrekonstruowanym łożu typu "taraśnica", druga na łożu polowym. Taraśnice - na łożach bez kół - służyły do obrony murów obronnych, stawiano je na murach i tarasach.

Kolekcja broni palnej zawiera obok pokaźnych zbiorów broni wojskowej również wiele przykładów broni myśliwskiej, w luksusowym wykonaniu, jak np. piękna kołowa strzelba myśliwska wykonana przez praskiego  rusznikarza  Hansa Stiftera w   [[1674]] roku.  Broń    sportowa   charakteryzuje   się    precyzyjnym   wykonaniem i umiarkowanym zdobnictwem. Uwagę zwraca duża kolekcja strzelb tarczowych z XIX w. oraz niewielkie pistolety tarczowe używane na strzelnicach objazdowych. Ekspozycję strzelb tarczowych dopełniają tarcze strzelnicze ze Strzelań Zamkowych, imprezy o charakterze sportowo - historycznym, którą Muzeum Zagłębia organizowało wraz z Bractwem Kurkowym Grodu Bytomskiego od [[1999]] roku.

*'''Z dziejów zamku i miasta'''.
Wystawa zatytułowana „Z dziejów zamku i miasta Będzina” obrazuje rozwój osadnictwa na Wzgórzu Zamkowym we wczesnym i pełnym średniowieczu z uwzględnieniem zabudowy w obrębie dzisiejszego zamku.

Zaprezentowano zabudowę zamku górnego i dolnego.  Wyeksponowano najstarsze ryciny i grafiki przedstawiające ewolucję zamku na przestrzeni wieków (od najstarszego przedstawienia Mathiasa Gerunga z [[1537]] roku po grafiki z końca XIX wieku). Kolejnym punktem ekspozycji jest prezentacja projektów przebudowy zamku, przy czym wybrano trzy, z  punktu widzenia historyka najważniejsze projekty- F. M. Lanciego z [[1834]] roku, A. Szyszko-Bohusza z okresu międzywojnia oraz ostatni - sfinalizowany projekt - Z. Gawlika. Interesująca jest swego rodzaju galeria fotograficzna, zawierająca najstarsze fotografie ruin zamku oraz miasta z przełomu XIX/XX wieku aż po okres drugiej wojny światowej, a także z odbudowy obiektu w latach 50. XX wieku.

Każdej antyramie z planszami, grafikami i fotografiami towarzyszy tekst, opisujący historię obiektu, jak i samego Będzina. Oprócz rycin, grafik i fotografii uwzględniono także najważniejsze zabytki, które udało się zgromadzić Muzeum Zagłębia w swoich zbiorach. Są to przywileje królewskie dla miasta, przywileje adresowane do cechów miejskich (XVII-XVIII wiek), czy uwzględniające interesy Żydów będzińskich. Dokumenty te prezentowane są w gablotach poziomych, podobnie, jak monety i pieczęci pochodzące z Będzina.

'''W pałacu:'''
*'''Wnętrza stylowe XVIII i XIX w.'''
Ekspozycja prezentująca wyposażenie reprezentacyjnego I piętra Pałacu Mieroszewskich. Umeblowanie stanowią stylowe sekretery, komody i fotele. Wystroju wnętrz dopełniają kominki, rzeźby, oryginalne tkaniny - kobierce, makaty, dywany oraz wyroby rzemiosła artystycznego ze srebra, porcelany i cyny datowane na XVIII, XIX i początek XX wieku, a także piece kaflowe z kamienic mieszczańskich Będzina i Grodźca.
Na wystawie zaprezentowano malarstwo portretowe i pejzażowe z połowy XIX wieku oraz prace artystów związanych z Będzinem i Zagłębiem. Warto zwrócić uwagę na polichromie z 2 połowy XVIII w. zachowane w czterech salonach pałacu: "Salonie Wodzów Antycznych", "Myśliwskim", "Medalionów Portretowych" i "Salonie Turniejowym". Jest to przykład najstarszej tego typu polichromii zachowanej w budowli świeckiej na terenie Zagłębia.Polichromia w "Salonie Myśliwskim" zabezpieczona została w 1956 r. przez konserwator Renatę Dubiel, która dokonała jej przeglądu i usunięcia zanieczyszczeń atmosferycznych ponownie w [[1996]] r.
Malowidła w "Salonie Wodzów Antycznych" zostały odkryte przez konserwatorów Ryszarda Krzemińskiego i Jana Gałaszka w latach [[1978]] - [[1982]]. Przedstawiają one m.in. Scypiona Afrykańskiego, Hanibala, Pompejusza i Fabiusza Kunktatora, umieszczonych w iluzjonistycznych niszach. Prace renowacyjne ukończono w [[1998]] r. zespołem pod kierunkiem Renaty Dubiel-Białas i Konstantego Polita. W marcu [[1994]] r. oddano "Salon Medalionów Portretowych" a w [[2000]] r. zakończono konserwację ostatniej sali ozdobionej polichromią tzw. "Salonu Turniejowego", gdzie podziwiać można sceny pojedynków.

*'''Kolekcja malarza i grafika Samuela Cyglera.'''
[[Samuel Cygler]] urodził się w Będzinie 3 listopada [[1898]] roku. W [[1916]] roku zapisał się na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie do pracowni znanego i cenionego malarza Teodora Axentowicza, a następnie przeniósł się do pracowni prof. Wojciecha Weissa. Równolegle ze studiami kontynuował naukę w szkole średniej. W [[1920]] r. wyjechał do Niemiec, gdzie dokształcał się w zakresie grafiki i drukarstwa. Zdobyta w Niemczech wiedza zaowocowała wyróżnieniem jego prac graficznych w czasie studiów na ASP. Pierwsze prace poza uczelnią zaprezentował w [[1924]] r. na wystawie Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych. Była wśród nich grafika "Taniec Chasydów" z cyklu "Dybuk".
O wysokiej ocenie prac młodego malarza świadczy zaproszenie go do współpracy przy dekoracji Wielkiej Synagogi w Będzinie, przez cieszącego się uznaniem w Anglii i w Polsce malarza Maurecygo Appelbauma. Niestety nie zachowały się projekty wykonanej polichromii.
Na podstawie opisów i jedynego zdjęcia wiemy, że Cygler oparł się na tradycyjnej ornamentyce tworząc dekoracje z fantastycznymi figurami zwierząt (lwów, jeleni, orłów).
Cygler malował obrazy olejne i akwarele, których głównym tematem były widoki miasteczek. Na podstawie niewielkiej ilości zachowanych prac trudno wypowiadać się szerzej o warsztacie Artysty. Można jednak stwierdzić, że w swojej twórczości nawiązywał do postimpresjonizmu i kubizmu. Kolory nakładał pewnie, co widoczne jest zwłaszcza w akwarelach. Jego styl wywodzi się z kręgu Jung Jdysz, nurtu, który powstał na przełomie XIX i XX wieku w Paryżu, a w Polsce rozpowszechnił się po roku [[1929]].W [[1923]] roku z niewiadomych powodów Artysta zmienił nazwisko Ziegler na Cygler. Od rozpoczęcia samodzielnego życia artystycznego, czyli od roku [[1924]] aż do [[1932]] brał udział w kilkudziesięciu polskich i żydowskich wystawach. W [[1932]] roku zorganizował w Salonie Sztuki w Warszawie swoją wystawę indywidualną, na której zaprezentował kilkadziesiąt prac. Większość z nich znajduje się dzisiaj w Muzeum Zagłębia w Będzinie. Oprócz działalności artystycznej Cygler uczestniczył w pracach licznych stowarzyszeń polskich i żydowskich.Samuel Cygler całe życie związał Będzinem. Tu się urodził i tu wracał po każdej podróży. Z Będzina został wywieziony do Oświęcimia w [[1943]] roku.

*'''Sala im. prof. Jana Świderskiego.'''
Stała ekspozycja, na której zaprezentowano kolekcję obrazów Jana Świderskiego przekazanych do zbiorów Muzeum Zagłębia przez  żonę artysty prof. Janinę Kraupe -  Świderską w  [[2005]] r.  Wystawę wzbogacono  o obrazy i akwarele zgromadzone już w zbiorach Muzeum na początku lat 80-tych, a także pamiątki, rzeczy osobiste Profesora , zdjęcia i  fotokopie dokumentów. Prof. Jan Świderski był Honorowym Obywatelem Miasta Będzina, wybitnym malarzem i grafikiem, a także nauczycielem akademickim i teoretykiem sztuki znanym na całym świecie. Choć większość swojego życia spędził w Krakowie, głęboko angażował się w tworzenie i promowanie kultury Śląska i Zagłębia.

*'''Izba zagłębiowska.'''
*'''W łużyckiej osadzie i średniowiecznym grodzie - archeologia terenów dzisiejszego Będzina.'''

==Wystawy czasowe==
.......................

==Działalność edukacyjna==
.......................

==Działalność wydawnicza==
<gallery>
Plik:Zeszyty Zagłębiowskie 2 1989.jpg|''[[Zeszyty Zagłębiowskie 1989 (2)]]'' ([[1989]])
Plik:Muzeum Zagłębia w Będzinie 1957-1997.jpg| [[Muzeum Zagłębia w Będzinie 1957-1997]] ([[1997]])
Plik:Miasteczko Będzin.jpg|''[[Miasteczko Będzin]]'' ([[2003]])
Plik:Niech przemówią kamienie.jpg|''[[Niech przemówią kamienie]]'' ([[2005]])
Plik:Będzin początki miasta.jpg|''[[Będzin, początki miasta]]'' ([[2008]])
Plik:Będzin 1358-2008 1.jpg|''[[Będzin 1358 - 2008 (tom 1)]]'' ([[2008]])
Plik:Będzin 1358-2008 2.jpg|''[[Będzin 1358 - 2008 (tom 2)]]'' ([[2008]])
Plik:Będzin 1358-2008 3.jpg|''[[Będzin 1358 - 2008 (tom 3)]]'' ([[2008]])
Plik:Będzin 1939.jpg|''[[Będzin 1939]]'' ([[2009]])
</gallery>

==Linki zewnętrzne==
*[http://www.muzeum.bedzin.pl/ Strona internetowa Muzeum Zagłębia]
*[https://www.facebook.com/pages/Muzeum-Zag%C5%82%C4%99bia-w-B%C4%99dzinie/115540155189306 Strona muzeum na facebook.com]

[[Kategoria: Instytucje Kultury|Będzin, Muzeum Zagłębia w Będzinie]]
[[Kategoria: Instytucje Kultury w powiecie będzińskim|Będzin, Muzeum Zagłębia w Będzinie]]
[[Kategoria: Instytucje Kultury w Będzinie|Muzeum Zagłębia w Będzinie]]
[[Kategoria:Muzea i Galerie|Będzin, Muzeum Zagłębia w Będzinie]]