Tekst źródłowy strony Rewolucja 1905 w Zagłębiu Dąbrowskim

Fala ruchu rewolucyjnego w Rosji w styczniu [[1905]] roku dotarła również do Królestwa Polskiego. Do wałki strajkowej przystąpili robotnicy Warszawy, Łodzi, [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]]. Siłą sprawczą wystąpień robotniczych była Polska Partia Socjalistyczna 
łącząca w programie hasła socjalne z niepodległościowymi. Okręgowy Komitet Robotniczy
(OKR) PPS [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]] wydal odezwę w której wezwał robotników do walki pod hasłem "Precz z rządem carskim". 
[[Plik:Rewolucja_żądania_1905.gif|thumb|200px|Lista żądań rewolucjonistów]]

==Początek rewolucji==
[[1 lutego]] [[1905]] roku rozpoczął się w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] strajk powszechny. Pracę porzucili robotnicy fabryki [[Fabryka Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper|"Fitzner i Gamper"]], [[Huta "Katarzyna" (Sosnowiec)|huty "Katarzyna"]], Zakładów [[Deichsla]], [[Schoena]], [[Dietla]] i in. Strajkom towarzyszyły pochody i manifestacje. Największa z nich, [[5 lutego]], zgromadziła ok. 50 tys. osób. Podczas wiecu wybrano Komitet Strajkowy, w skład którego weszli
przedstawiciele PPS i Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, a także prawicowej Narodowej Demokracji oraz bezpartyjni.
Robotnicze wystąpienia poparła inteligencja, młodzież szkolna i drobnomieszczaństwo. Domagano się zarówno swobód narodowych i obywatelskich, jak i poprawy warunków socjalnych.

==Huta Katarzyna==
[[Plik:Pocztowka sosnowiec huta katarzyna 0001.jpg|thumb|left|200px|]]
Walkę próbowano stłumić różnymi, także brutalnymi metodami. [[9 lutego]] do zgromadzonych pod [[Huta "Katarzyna" (Sosnowiec)|hutą "Katarzyna"]] manifestantów strzelało wojsko. Zginęło 38 osób, a ponad 100 zostało rannych.

Strajk powszechny w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]] zakończył się w marcu. Robotnicy uzyskali nieznaczną podwyżkę zarobków, skrócenie czasu oraz niewielką poprawę warunków pracy.





==Republika Zagłębiowska==
Punktem kulminacyjnym rewolucji w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] były masowe wiece,
manifestacje i strajki w okresie od [[31 października]] do [[10 listopada]] [[1905]] roku. Przeszły one do historii pod nazwą okresu [[Republika Zagłębiowska|Republiki Zagłębiowskiej]].
Zdecydowanie przeważały wówczas żądania polityczne. Występowano przeciwko absolutyzmowi carskiemu, domagano się republiki demokratycznej. Tworzono Komitety Bezpieczeństwa Publicznego do których wchodzili przedstawiciele mieszczaństwa, inteligencji i robotników.
Wprowadzenie w dniu [[10 listopada]] [[1905]] roku stanu wojennego w Zagłębiu zakończyło ten okres. Od tej pory systematycznie spadała aktywność robotników. W [[1907]] roku rewolucja wygasła.

== Bibliografia ==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom I | data =[[2002]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-915173-5-7 | strony = 40-41}}

<gallery>
Plik:Rewolucja w Zagłębiu Dąbrowskiem.jpg|[[Rewolucja w Zagłębiu Dąbrowskiem 1894 -1905-1914]] ([[1929]]) [[Stanisław Andrzej Radek]] 
</gallery>