Tekst źródłowy strony Stanisław Marian Skarbiński

Stanisław Marian Skarbiński - (1886-1969), dyrektor cementowni „Grodziec”, a następnie dyrektor Grodzieckiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych.

Urodził się 26 maja 1886 roku w Grodźcu w rodzinie Stanisława Mariana Skarbińskiego (1856-1925) oraz Izabelli Jadwigi Aleksandry Żychlińskiej. W roku 1905 ukończył studia mechaniczne na politechnice w Karlsruhe  (Technische Hochschule Fridericiana).
 
Po powrocie do Grodźca podjął pracę w cementowni „Grodziec”, którą w tym czasie kierował jego stryj Jakub Marian Skarbiński. W okresie od 1. maja 1912r. do 31.grudnia 1917r był dyrektorem naczelnym cementowni. Następnie przeszedł do pracy w dyrekcji Grodzieckiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych, zwanego Towarzystwem Grodzieckim. W roku 1925, po śmierci ojca, objął dyrekcję Towarzystwa. Jednocześnie został drugim prezesem i jednocześnie naczelnikiem OSP kopalni „Grodziec”, którą to funkcję pełnił także 
w latach 1930-1939.

W roku 1931 statut Towarzystwa Grodzieckiego dopasowano do obowiązującego prawodawstwa. Wówczas bezpośredni Zarząd Towarzystwa podzielono między dwóch dyrektorów. Na czele działu technicznego stanął Stanisław Rażniewski, natomiast Stanisław Skarbiński kierował działem handlowym.
 
Istotną rolę w rozwoju przemysłu grodzieckiego w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku odgrywał belgijski koncern Solvay, działający pod nazwą Zakłady Solvay w Polsce, z siedzibą w Warszawie, który w roku 1920 wydzierżawił, a w roku 1930 kupił kopalnię „Grodziec I”, natomiast w roku 1923 wydzierżawił, by po 2 latach kupić cementownię „Grodziec”. Niektórzy autorzy podają, że w roku 1936 Solvay kupił kopalnię „Grodziec II”, a w kwietniu 1938 roku zamknął nierentowną kopalnię „Grodziec I”, stąd od tej pory używano już jedynie nazwy kopalnia „Grodziec”. Z zachowanych dokumentów wynika jednak, że Solvay przejął kopalnię „Grodziec II”, zachowując odrębność prawną Grodzieckiego Towarzystwa i honorując decyzje stojącego na jego czele Stanisława Skarbińskiego juniora.

W roku 1937 po rozpadzie Zgromadzenia Kupców w Będzinie, dla umożliwienia dalszego funkcjonowania szkoły, której prezesem Rady Opiekuńczej przez niemal 20 lat był Stanisław Skarbiński senior, powołano Fundację im. M. Kopernika, a  Stanisław Skarbiński wszedł w skład Rady Opiekuńczej nowopowstałej Fundacji. Działał  w niej aż do chwili upaństwowienia szkoły. W skład powojennej Rady wchodził także zaprzyjaźniony z rodziną Skarbińskich inż. Włodzimierz Kwapiszewski, w latach 1921-1929 dyrektor cementowni "Grodziec" a następnie budowniczy i pierwszy dyrektor cementowni "Saturn".

W latach II wojny światowej kopalnią „ Grodziec” kierował niemiecki dyrektor, natomiast Stanisław Skarbiński - z uwagi na swoje dotychczasowe zasługi, wiedzę  i kwalifikacje zawodowe - zachował pracę na stanowisku technicznym w kopalni.

Bezpośrednio po wojnie, przez 15 miesięcy (od [[1 stycznia]] [[1945]] do [[31 marca]] [[1946]]) pracował na stanowisku dyrektora kopalni "Grodziec". Po zwolnieniu, aż do emerytury, pracował na stanowisku dyrektora ds. inwestycji w kopalni węgla kamiennego "Jowisz" w Wojkowicach Komornych.

Stanisław Skarbiński żonaty był ze Stefanią z Pogorzelskich, primo voto Cichowską; małżeństwo było bezdzietne. Pasierbicą Skarbińskiego była Elżbieta Cichowska zamężna za Aleksandrem Schönem, przedstawicielem słynnej sosnowieckiej rodziny włókienników.

Stanisław Skarbiński zmarł w Grodźcu [[26 stycznia]] [[1969]] r. Pochowany został na [[Cmentarz ewangelicki w Sosnowcu|cmentarzu ewangelickim w Sosnowcu]], w kwaterze rodziny Schönów.

''Biogram opracowała: '''Dorota Starościak'''''

==Bibliografia==
*Bolesław Ciepiela, ''Pierwsza na ziemiach polskich cementownia "Grodziec"'', Sosnowiec-Grodziec 1999
*Jerzy Jaros, ''Historia Górnictwa Węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914-1945'', Katowice-Kraków 1969
*Jerzy Jaros, ''Słownik historyczny kopalń węgla  na ziemiach polskich'', Katowice 1984 
*Jerzy Jaros, ''Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie (1936-1976)'', Warszawa-Kraków 1978 
*Jerzy Opęchowski, ''Monografja Towarzystwa Grodzieckiego Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych w Grodźcu'', praca dyplomowa, SGH, 1934 
*Marian Stelmach, ''Sto lat polskiego cementownictwa'', Cement-Wapno-Gips, nr 10/1957  
*''Wojkowice wczoraj i dziś'', szkice monograficzne wydane z okazji XXXV - lecia istnienia miasta 1962-1997